افغانستان قديم و روابط آن با بيگانه گان (هخامنشيان ، يونانيان)

بعد از قرن ششم قبل از ميلاد در افغانستان قديم دولت مركزى و حاكميت سياسي سراسرى وجود نداشت. حكومات محلى و خود مختار در گوشه و كنار افغانستان حاكميت داشتند. در چنين حالاتى در غرب افغانستان امپراتورى جديد اساس گذاشته شد، كه در تاريخ ايران به نام هخامنشيان ياد شده است. اساس اين امپراتورى را كوروش نواسه آخرين شاه مادها در سال 550 قبل از ميلاد گذاشت.

هخامنشیان

نيروهاى تحت فرمان كوروش در سال 549 قبل ازميلاد بعضى از ساحات شمالى افغانستان را مدت زمانى در سيطره خويش درآوردند. بعد از كوروش پسرش كمبوجيه قدرت را در دست گرفت.

او زيادتر متوجه سرحدات غربى پارس قديم بود، با فرعون مصر در آويخت و آنرا مطيع خود ساخت. موصوف در راه بازگشت به پارس مرد. از مشاهير سلاله هخامنشي ها داريوش اول،خشايارشاه، داريوش دوم، اردشير دوم واردشير سوم به قدرت رسيدند كه در سال 331 قبل ازميلاد امپراتورى هخامنشيان توسط اسكندر مقدونى سقوط داده شد.

یونانیان

اسكندرمقدونى امپراتورى هخامنشيان را از بين برد و بدون وقفه در سال 330 قبل از ميلاد به سرزمين افغانستان قديم هجوم آورد. اسكندر براى تسخير افغانستان از راه هرات ،كندهار،كابل به بگرام رسيد و در آنجا سكندريه را ساخت. بعداً به ساحات شمالى افغانستان حركت كرد و در ولايت تخار امروزى شهر اى خانم را بنياد گذاشت. بعد از تصفيه شمال افغانستان، به سوى شرق حركت كرد و از راه نورستان وكنر، به چترال رسيد. در جنگ با يوسفزايى هاى كنر اسكندر در ناحيه پا زخم برداشت ومدت پنج سال تمام در نقاط مختلف افغانستان جنگيد.

در زمان برگشت از راه درياى سند به سوى مقدونيه حركت نمود و در مسير راه بر اثرمريضى ملاريا در سال 323 قبل از ميلاد مرد. بعد از اسكندر امپراتورى وسيع او بين قوماندانهايش تقسيم گرديد.