لوح سنگی آسمانی از بین‌النهرین با نماد خدای آشور

این اثر باستانی، که قدمتی حدوداً ۴۰۰۰ ساله دارد، از تمدنهای کهن بین النهرین احتمالاً مربوط به سومریان متأخر، اکدی ها یا آشوریان آغازین در حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح سرچشمه می گیرد. این فرهنگهای پیشرفته، از نخستین تمدن هائی بودند که نجوم، قدرت سیاسی و آئینهای مذهبی را با یکدیگر در قالب نمادهای تصویری و سنگ نگارههای آئینی ترکیب می کردند.

در این نقش برجسته، یک چهرهٔ رداپوش، با کلاه بلند آئینی دیده می شود که به حالت نیایش ایستاده است. در برابر او، مجموعه ئی از نمادهای دایره ئی و آسمانی قرار دارد. در بخش بزرگ نمائی شده، چند دایره برجسته حک شده که به وضوح نشان از مفاهیم کیهانی دارد. یکی از مهم ترین نمادهای تصویر، دیسک بال دار در بالای صحنه است.

دیسک بال دار در این اثر، که با پرهای گشوده و گاه با حلقه ئی مرکزی نمایان شده، نماد ایزد آشور (Ashur) است؛ خدای بزرگ پانتئون آشوریان. 

این نماد، در سنت میان رودانیِ آشور، نشانهٔ قدرت الهی، فرمانروائی آسمانی، و مشروعیت پادشاهی بوده است.

در برخی آثار هم دوره، گاه درون این دیسک، پیکره ئی از آشور با کمان در دست دیده می شود که بر بالهای گشوده سوار است؛ تجسمی از ایزد جنگ، آفتاب، و نگهبان شاهان آشوری. حضور این نماد در بالای نقش، بیان گر نظارت و حمایت آسمانی آشور بر پادشاه و امور زمینی است.

در بخش بالای لوح، چند دایره کوچک و بزرگ به صورت منظم حک شده اند. این نمادها، طبق تحلیلهای باستان شناسی معتبر، به گونه ئی نمادین اشاره به:

خورشید (ایزد شمش / Utu)،

ماه (نانا / سین)،

و ستارگان / سیارات دیگر دارند.

در متون و نگارههای بابِلی و آشوری، چنین چیدمان هائی به کرات دیده می شود و نشان دهندهٔ چرخهٔ آسمانی، نظم کیهانی، و قدرت خدایان بر سرنوشت انسان ها است.

 نظریههای حاشیه ای (نقد علمی):

در دهههای اخیر، برخی نظریههای غیررسمی (Pseudoarchaeology) این نمادها را به اجرام فرضی مانند: نیبیرو (Nibiru) – سیاره ای خیالی با مدار بی قاعده،

یا نمسیس (Nemesis) – ستارهٔ دوقلوی خاموش خورشید، نسبت داده اند.

این تفسیرها اما، توسط جامعهٔ علمی و باستان شناسی جدی گرفته نمی شوند، زیرا هیچ سند واقعی و هم زمانی در اسناد نجومی سومری یا بابِلی مبنی بر شناخت چنین اجرام ناشناخته ئی وجود ندارد.

 بنابرین گفته میتوانیم که این نقش برجستهٔ سنگی، نه تنها سندی از دانش نجومی و مذهبی تمدنهای میان رودان است، بلکه نشان دهندهٔ جایگاه محوری خدای آشور به عنوان ایزد حاکم آسمان، پشتیبان شاهان و ناظم نظم کیهانی است. دیسک بال دار در اینجا، برخلاف تفسیرهای غیر مستندی که آن را با «فرَوَهَر» زرتشتی یکی می پندارند، به طور مشخص و مستند، نماد خدای آشور است؛ قدرتی الاهی، شاهانه و جنگی که بر آسمان فرمان می راند و بر زمینیان سایه افکنده است.