گیرهٔ طلایی با قدمت دو هزار ساله از گنجینهٔ باختر (طلا تپه)

این گیرهٔ طلائی باشکوه که ۱۴۱ گرام وزن دارد، در جریان کاوشهای باستان شناسی سالهای ۱۹۷۸ تا ۱۹۷۹ میلادی، از آرامگاه شمارهٔ ۲ در محوطهٔ باستانی طلا تپه (تپهٔ طلا) واقع در شبرغان ولایت جوزجان افغانستان امروزی کشف گردید. این آرامگاه به یک دختر جوان احتمالاً بین ۱۸ تا ۲۵ ساله تعلق داشته که در  گوری با زیورآلات بسیار نفیس دفن شده بود.

این گیرهٔ طلا به عنوان بخشی از تزئین عبای این زن جوان به شمار می رفته است. بر روی این اثر هنری، نقش برجسته ئی از یک زن جنگجو دیده می شود که احتمالاً بازتابی از الههٔ بزرگ (Great Goddess) در باورهای دینی و اسطوره ئی آن دوران است. این پیکرهٔ الهه مانند، ملبس به زره و کلاه جنگی، در میان دو ستون از درختان نمادین قرار دارد و در پائین آن، موجوداتی به شکل اژدها یا حیوانات اسطوره ئی (که به عنوان معبد جانوری یا animal temple نیز تعبیر شده اند) دیده می شوند. این ترکیب نمادین، نشان دهندهٔ پیوند میان نیروی محافظت کنندهٔ زنانه، قدرت جنگاوری، و عناصر کیهانی و طبیعی است.

 ساخت این اثر کم نظیر به قرن نخست میلادی میرسد، یعنی به دورهٔ گذار از حکومت یونانیان باختری به دوران نخستینِ امپراتوری کوشانی ها. سبک هنری آن، ترکیبی از تأثیرات یونانی-هندوئی، هنر باختر و باورهای محلی سرزمین آریانا را به نمایش می گذارد.

این گیرهٔ تأریخی هم اکنون در موزیم ملی افغانستان در کابل نگهداری می شود و از جملهٔ نمونههای برجستهٔ هنر زرگری و معنویت نمادین در دورهٔ باستانی منطقهٔ باختر به شمار می رود.