لاماسو (Lamassu) – نگهبانان بالدار دروازههای آشور
لاماسو (به اکدی: lamassu یا šēdu) یکی از شناخته شده ترین پیکرههای اسطوره ئی آشوری-بابلی است که ترکیبی از بدن نیرومند گاو یا شیر، بالهای پرندگان شکوه مند، و سر انسان ریش دار را در بر دارد. این موجودات، که گاه «خدای محافظ» یا «روح نگهبان» نیز نامیده می شوند، در معماری آشوری به عنوان نگهبانان دروازه ها و کاخ ها ساخته می شدند.
نمونههای بزرگ و باشکوه این پیکره ها از شهر باستانی کالح (Kalhu، نمرود امروزی در شمال عراق) به دست آمده و قدمت آن ها به سدههای ۹ و ۷ پیش از میلاد بازمی گردد. این مجسمه ها معمولاً در ورودی ارگ ها، معابد و کاخهای پادشاهان آشوری نصب می شدند تا با نیروی جادوئی خود، شهر و ساکنان آن را از خطرات و ارواح خبیث محافظت کنند.
نمادشناسی لاماسو:
بدن گاو نر یا شیر → نماد نیروی جسمانی، استقامت و قدرت سلطنتی.
بالهای گسترده عقاب → نماد آزادی، سرعت، و توانائی دیدن و رسیدن به دوردست ها.
سر انسان → نشانه خرد، هوش و توانائی برنامه ریزی.
ریش بلند بافته شده و تاج استوانه ای با شاخ ها → نماد شکوه و قدرت پادشاهی و پیوند با ایزدان.
گوشواره ها → نشانه جایگاه والا و گاه ارتباط با مقام کاهنی.
ویژگی جالب این پیکره ها، نمای ترکیبی آن هاست: هنرمندان آشوری آن ها را طوری می ساختند که از روبه رو ایستاده و ساکن به نظر برسند، اما از پهلو در حال حرکت و با پنج پا دیده شوند؛ این تکنیک، نوعی خطای دید هنری است که شکوه و پویائی لاماسو را دوچندان می کند.
امروزه نمونههای برجسته لاماسو در موزیمهای مهم جهان، از جمله موزیم پرگامون برلین، موزیم بریتانیا و موزیم لوور نگهداری می شوند و همچنان به عنوان یکی از نمادهای قدرتمند تمدن بین النهرین باستان شناخته می شوند.