اهمیت تاریخی شهر کابل

 کابل مهد رشد و تکامل کلیه فعالیت های اجتماعی و اقتصادی کشور محسوب می شود. کابل در ابعاد مختلف زمان شاهد رویداد های تاریخی و واق...عات پر نشیب و فراز بوده از نخستین مدنیت کابل شاهان تا کنون تعدادی از متجاوزین محارب و متعرض را در لابلای خاک مقدس خود درهم فشرده و نابود کرده است.

کابل بعد از سقوط و انهدام مدنیت بلخ و غزنه تحسین برانگیز ترین مهد پرورش دانشمندان، علما و رادمردان تاریخ بود. نور معارف آن گسترده، تابناک و محراق معرفت بوده که از همین شهر زیبا بر سایر شهر ها پرتو افگنی کرده است. کابل مشعل راه دانش پژوهان، دانش آموزان و محققان بوده است.

کابل به حیث مرکز و پایتخت افغانستان از اهمیت شایانی برخوردار است. با گذشت زمان طی حکومت کابل شاهان، بالاحصار کابل با دیوار های اطراف آن بالای کوه شیردروازه و آسمایی کابل انکشاف مزید یافت و به حیث یک شهر دفاعی و استراتیژیکی مرکز سیاسی حکومت کابل شاهان را تشکیل داد.

( ۹۰ قبل از میلاد ). از آن به بعد این شهر تاریخی بنابر ارزش های تجارتی، دفاعی و سیاسی بیشتر عطف توجه کرد و به صورت تدریجی راه انکشاف مثبت را دنبال کرد. طی قرون و اعصار به محدوه فعلی اش نایل آمد.

اقلیم کابل:

اقلیم شهر و ولایت کابل در یک ردیف مشابه قرار دارد. زیرا شهر کابل منحیث یک جزء در بین ولایت کابل موقعیت دارد. عوامل مؤثر در اقلیم کابل اولتر از همه موجودیت کوه های شیردروازه، آسمایی، کوه پغمان و کوه قروغ است. که تاثیر قابل ملاحظه بالای آب و هوای کابل دارد. ارتفاع از سطح بحر عامل دیگری است. کابل ۱۸۳ متر و کوه پغمان ۴۷۰۰ متر و شیردروازه ۲۲۱۸٫۵ متر از سطح بحر بلند واقع شده که اوایل بهار و زمستان برف گیر بوده باران های بهاری و یا خزانی آن بالای شهر کابل و دهکده های مجاور آن اثر قابل ملاحظه دارد.

وزش باد های سرد زمستان که از صفحات شمال به سمت کابل می وزد، بخصوص باد های سرد سایبریا با جبهه ی سرد ایام زمستان باعث ریزش برف و باران می گردد. در اوایل بهار جریانات مرطوب از سمت بحیره کسپین سبب بارندگی های وقفه یی در ماه های حمل و ثور شده، به همین ترتیب در ایام تابستان هوای مرطوب خلیج فارس باعث بارندگی های مؤقت در شهر و ولایت کابل می شود. وزش باد های موسمی از سمت شمال از استقامت چاریکار و ریگ روان در تابستان و بهار بالای محیط کابل و اطراف آن تاثیر زیادی دارد. همچنین باد های موضعی از سمت کوه پغمان به استقامت شهر کابل محسوس می باشد. به خصوص در حصه گذرگاه بسیار سرد بوده باد های شدید و کشنده را در قسمت پل آرتل و سینما پامیر به وجود می آورد.

باد های موضعی دیگر در ایام تابستان، بعد از ظهر ها از استقامت کوه های شینه و بگرامی جانب کابل می وزد که با گرد و خاک توأم است. رطوبت نسبتی در تابستان خیلی کم بوده و مقدار تبخیر دو سه مرتبه نظر به مقدار بارندگی اضافه تر است.

درجه حرارت کابل نیز متغیر است، حداعظمی حرارت ۳۴ الی ۴۰ درجه سانتی گرید و حداقل آن ۱۰ درجه و در زمستان به ۱۵ درجه سانتی نزول می نماید.

درجه حرارت در طول سال نظر به فصل های چهارگانه و هم نظر به زوایه ی تابش آفتاب همواره در حال تغییر و نوسان است. عامل موضوع سایه رخ و آفتاب رخ بودن نشیبی های کوهستانی است که بالای اقلیم کابل اثر مستقیم دارد. دوری از بحر، موقعیت آن در عرض البلد های شمالی نیز بالای اقلیم کابل اثر مستقیم دارد. بنابر آن تابستان کابل گرم و خشک و زمستان آن سرد و قسمآ بارانی بوده، اقلیم بری تحت الستوایی را معرفی می نماید.

ساختار جیولوجیکی کابل :

وضع جیولوجیکی کابل در مقیاس شهر و ولایت کابل روی ساختار های مشابه و همگون استوار است. زیرا اثرات جیولوجیکی ساحه ی وسیع را احتوا می کند. که حداقل شامل یک حوزه نسبتآ بزرگ است. ولایت کابل به شمول شهر کابل یک میلیون سال قبل تا حصه ی تنگ غارو بحیره بزرگی را تشکیل می داد و در حصه گذرگاه هم سد بزرگی در برابر آب ساحه پغمان و للندر وجود داشت. در اواخر دوره یخچالی که سایر مناطق را یخچال ها پوشانیده بود بارندگی های شدیدی به وقوع پیوست و این بحیره بزرگ از آب مملو گردید، رسوبات مختلف در سطح زمین آن به ضخامت ۲۰الی ۲۵ متر تراکم کرد این بحیره بزرگ در حصه تنگی غارو مجرای خود را آهسته آهسته پیدا نموده تا حصه ماهیپر دره خوردی را تدریجآ به عمق موجوده حفر و تخریبات فرسایشی را عملی کرد. از مجرای تنگی غارو آب به جریان افتاده در نتیجه بحیره یی که در ساحه ولایت کابل بود بتدریج پایین آمده تا آنکه رسوبات تحتانی قاعده ی بحری رسید و این رسوبات در ساحات مختلف توأم با مجرای دریای للندر، لوگر، دریاچه ی پغمان (چمچه مست) توسط جریان مجموعی آب بریده شده در جا هایی که مجرای آب رسوبات نرم را از بین برده زمین هموار و یا بستر دریا های فعلی و مجرای سیلاب های موسمی را تشکیل داد. جا های که رسوبات سخت بود از سطح زمین بلندتر مانده تپه های مختلف را به وجود آورد، مثل تپه مرنجان، تپه شهرآرا (برکی)، تپه کلوله پشته، بی بی مهرو، قلعه بلند و تپه های نزدیک پلچرخی.

کابل در دوره وسطی جیولوجیکی تمامآ توسط آب بحر بزرگ به نام "تیتس" پوشانیده شده بود و در اخیر این دوره یکجا با سلسله های همالیا، آلپ و هندوکش در نتیجه ی حرکات صعود سلسله های موجوده را در کابل به وجود آورد.

این سلسله ها در اثنای حرکات صعودی به ارتفاع مختلف جا به جا گردید و بنابر شدت حرکات تخنیکی این کوه ها پیچ و تاب، انحنا و شکسته گی ها را بار آورد. بعضآ تیغه های کوهستانی با احجار متحوله و ترکیب منرال های جداگانه تبارز کردند، سمت افتاده گی هر کدام این کوه ها جدا و میلان آن ها به زوایای جداگانه عرض وجود کرد. این سلسله کوه ها اکثرآ از شرق به غرب بوده و بعض شاخه های خورد آن استثنآء سمت شمال و جنوب را داراست.