مجسمه بودیساتوا از معبد بودایی فندقستان - پروان- افغانستان

این مجسمه بوداسَف یا بودیساتوا (Bodhisattva)، که قدمت آن به حدود ۱۳۰۰ سال پیش (قرن هشتم میلادی) بازمی گردد، یکی از آثار برجسته هنری کشف شده از معبد بودائی منطقهٔ باستانی فندقستان است. این پیکره، که به نظر می رسد تصویر یک شاهزاده خانم یا موجود آسمانی با زیورآلات و پوشش سنتی هندوی بودائی را نمایش می دهد، با فیگوری ظریف، حالت پیکرشناسانه نرم و ژست پررمز و رازی، نمونه برجسته ئی از هنر گندهارائی اواخر دوران کوشانی-کابلشاهی به شمار می رود.

معبد و صومعه بودائی فندقستان بر فراز یک تپهٔ مخروطی شکل واقع شده، که بر درهٔ غوربند در ولایت پروان مشرف است؛ تقریباً در فاصله ۶۴ کیلومتری شمالشرق کابل امروزی. این مجموعه در دوران فرمانروائی کابل شاهان – که از بازماندگان ساختار سیاسی کوشانیان به شمار می رفتند – بنیاد نهاده شد و یکی از مراکز مهم آئین بودائی ماهایانا در منطقه محسوب می گردید.

در مکتب بودیسم ماهایانا، بودیساتوا به موجودی گفته می شود که به واسطه سلوک معنوی و معرفت، شایستگی رسیدن به نیروانا (رهائی مطلق از چرخه زایش و مرگ) را دارد؛ اما به سبب شفقت و دلسوزی نسبت به موجودات رنج کشیده، از ورود به نیروانا صرف نظر می کند تا دیگران را نیز در مسیر رهائی یاری دهد. چنین مفهومی، در هنر دینی بودائی اغلب به شکل پیکره هائی با چهره آرام، اندامی موزون، با ژست و انگشتان " مدرا"  ، پوشش شاهانه و نمادهای پرمعنا – همچون گل نیلوفر، مهرههای دعا، یا ظروف مقدس – تجسم یافته است.