113

ابن علی سینا بلخی

از کتاب: شرح حال افغانان

 ابن علی سینا متولد ۹۸۰ و متوفیٰ ۱۰۳۶میلادی جامع ترین عالم عصر خود و مؤلف آثار مهم در فلسفه، طب، تفسیر، تصوف، اخلاق، کیمیا، لغت و... سایر علوم در عربی و دری است. او تمامی اجزای فلسفه را که حکم دایرة المعارفی داشت از ( علوم معقول ) در کتب متعددی با اسلوب روشن و واضح مورد تحقیق قرار داد. منطق، طبیعیات، ریاضیات و الهیات که از یونان ماخوذ و با اصول دینی اسلامی نزدیک شده بود همه را در کتب خود با روشنی مورد بحث قرار داد و همچنان بر کتب قدیمی یونان مشروحی نوشت.

مشهورترین آثار او (کتاب الشفا) در نطق و ( قانون) در طب است. هم چنین کتب ( نجات) و اشارات و دانش نامه علائی. آثار ابن سینا از قرن دوازده تا قرن هفده چندین بار بر زبان لاتینی و سایر زبان ها طبع شده و مورد استفاده دانشگاه ها و اهل علم اروپا قرار گرفته است. ابن سینا به روشی خاصی از فلسفه قدیم مقید نبود فقط آنچه را پسندید گرفت چه از ارسطو و چه از افلاطون و چه از فارابی. ولی پیروی به تمام معنی از هیچ کدام نمی کرد، روش جدیدی در فلسفه ایجاد نمود. تاثیر ابن سینا در آینده عظیم و کتاب قانون او در طب از قرن سیزدهم تا شانزدهم در اروپا نافذ بود. دانت او را در بین بقراط و جالینوس قرار می دهد و سکالیجر در طب او را همسر جالینوس و در فلسفه برتر از او می شمارد.

ابن سینا در دری شعر هم می سرایید یک رباعی او قید می شود که از تکفیر متعصبین نسبت به او حکایت می کند.

کفر چو من گزاف آسان نبود

محکمتر از ایمان من ایمان نبود

در دهر چو من یکی و آن هم کافر

پس در همه دهر یک مسلمان نبود