113

رحیم جهانی

از کتاب: شرح حال افغانان
 همراه خود نسیم صبا می برد مرا
یارب چو بوی گل به کجا می برد مرا

مرحوم رحیم جهانی یکی از چهره های برازنده موسیقی در گروه آماتورا...ن جوان افغانستان بود.جهانی عزم، ابتکار و نو آوری داشت و توانست در آن وقت بنیاد موسیقی معاصر یا پاپ افغانستان را مستحکم سازد.
رحیم جهانی جایگاه بلندی در تازه جویی و نوگرایی موسیقی افغانستان دارد. او در خانواده ای چشم به جهان گشود که به شعر و موسیقی مهر می ورزیدند. جهانی فرزند محمد یونس نواده میرزا خسته دل شاعر و مشروطه خواه است که هر دو به شعر ارج می گذاشتند. او از ده سالگی به موسیقی روی آورد. از نواختن طبله آغاز کرد. شصت سال را پیمود تا به جایگاه رفیع اش در بلندی های شهر موسیقی کشورش راه یافت.
جهانی در مکتب عاشقان و عارفان درس خواند، پس از آنرا در بخش موسیقی در ماسکو تا درجه ماستری آموزش دیده بود. از جمله بنیان گذاران موسیقی آمانور در افغانستان شمرده می شود.
جهانی پیش از پیوستن به گروه آماتور در مؤوسسه هنر های زیبا به کار های هنری مشغول بود. او به هنر تیاتر نیز عشق می ورزید و چهار سال در کنار هنرمندان معروف تیاتر آن زمان از جمله محمد ایمن و سید مقدس نگاه به عنوان هنر پیشه روی ستیژ آمد. گفته می شود نام جهانی را سید مقدس نگاه، هنر پیشه، نمایشنامه نویس و نقاش معروف بر او نهاد.

موسیقی پاپ:
در سال ۱۳۴۳ خورشیدی گروه آماتوران در افغانستان تشکیل شد. عزیز آشنا، ظاهر هویدا، چترام سانی، سید حبیب علوی، آقا محمد کارگر، احمد شاکر و کبیر هویدا نخستین اعضای این گروه بودند. سرپرستی ارکستر را جلیل زلاند به عهده داشت. جهانی با نواختن بانگو درم در آرکستر آماتوران عضویت این گروه را به دست آورد و رسمآ هنر موسیقی را پیشه خود ساخت. کبیر هویدا آهنگ ساز و از بنیان گذاران گروه معروف آماتوران درین باره می گوید: « آهنگ سازی های بنده و آواز خوانی جهانی هم زمان آغاز یافت، در مدت کمتر از دو سال جهانی در حدود سی آهنگ نو ثبت کرد که همه آثار من هستند از جمله؛ اشکم ولی به پای عزیزان چکیده ام، هر شب فزاید تاب و تب من، باز آمدم باز آمدم، بی تو چندین بهار آمد و رفت، به کی گویم که برد نامه من و تو در چشم من همچو موجی.

جهانی در انتخاب شعر، آهنگ سازی و آواز خوانی ذوق عالی داشت. در آرشیو رادیو افغانستان ۴۵ آهنگ جهانی وجود دارد. او در سال های بعد ۸ سی دی به هنر دوستان و علاقه مندانش عرضه کرد. کبیر هویدا در باره صدا و آهنگ های او می گوید: « جهانی در حقیقت از خود مکتب تازه ای ایجاد کرد، صدای جهانی نو و تازه بود، ترانه ها را از صمیم قلب می خواند و جهانی هوا خواهان و پیروان فراوان خودش را دارد».
جهانی آلات متعدد موسیقی از جمله بانگو درم، اکاردیون، پیانو، هارمونیه، طبله و رباب می نواخت و در سال های بعد خود به آهنگ سازی پرداخت. جهانی یگانه هنرمند در خانواده اش نبود، همسرش سلما جهانی یکی از خوش صدا ترین و محبوب ترین آواز خوانان زن افغانستان و پسر جوان و مستعدش زندگی او را آب و رنگ تازه می دادند.
سوی دیار صبح رود کاروان شب
باد فنا به ملک بقا می برد مرا

رحیم جهانی در ۳۰ نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی در اثر بیماری سرطان به عمر ۶۷ سالگی در ایالت کالیفورنیا امریکا در گذشت. یادش با آوازش همواره همراه خواهد بود.

تو در چشم من همچو موجی
خروشنده و نا شکیبا
که هر لحظه ات می کشاند بسوی
نسیم هزار آرزوی فریبا
تو موجی و دریای حسرت مکانت
پریشان و رنگین افق های فردا
نگاه مه آلودهٔ دیدگانت
چه می شد اگر ساحل دور بودم
شبی با دو بازوی بگشاده ٔ خود
ترا می ربودم، ترا می ربودم