یک جفت گیرهٔ طلایی با نگاره‌هایی از دیونیسوس و آریادنه – گنجینهٔ باختر (طلا تپه، مقبرهٔ شماره ۶)

این قطعه هنری شامل یک جفت گیره (قلاب) طلائی تزئین شده با نگینهای فیروزه ئی ست که هر یک به ابعاد تقریبی( ۶.۵ × ۷.۰) سانتی متر ساخته شده اند. نقش برجسته ئی که بر روی این گیره ها دیده می شود، دیونیسوس (Dionysus) – ایزد شراب سازی، حاصل خیزی، جشن و جنون مذهبی در اساطیر یونان باستان – را در کنار همسرش آریادنه (Ariadne) – شاهزادهٔ کرتی و همسر اسطوره ئی دیونیسوس – به تصویر می کشد.

این اثر برجسته در جریان کاوشهای باستان شناسی سالهای (۱۹۷۸–۱۹۷۹) میلادی توسط هیئت مشترک باستان شناسان افغان و شوروی، در محوطهٔ باستانی طلا تپه (Tillya Tepe)، واقع در شبرغان ولایت جوزجان افغانستان، از مقبرهٔ شماره( ۶ ) کشف گردید. این گیره ها یکی از هزاران قطعه از آثار تأریخی «گنجینهٔ باختر» (Bactrian Gold) اند، که در این محوطه به دست آمده اند.

بر پایه تحلیلهای کارشناسان و باستان شناسان بین المللی، تأریخ گذاری این آثار به سدهٔ نخست پیش از میلاد یا سدهٔ نخست میلادی ، یعنی اوایل امپراتوری کوشانی بازمی گردد. شیوهٔ ساخت و ترکیب عناصر هلنیستی و بومی " آریائی"  در این قطعات، بازتابی از تنوع فرهنگی و تماس تمدن ها در باختر (بلخ) باستان است.

در حال حاضر، این گیرههای بی نظیر در مجموعهٔ گنجینهٔ باختر، تحت نظارت وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان، در موزیم ملی افغانستان در کابل نگهداری می شوند.

مستندات و منابع:

Sarianidi, Viktor. The Golden Hoard of Bactria: From the Tillya-tepe Excavations in Northern Afghanistan. New York: Abrams, 1985.

فهرست رسمی موزیم ملی افغانستان (National Museum of Afghanistan).

گزارش حفریات باستان شناسی طلا تپه (Soviet-Afghan Archaeological Mission, 1978–79).

Boardman, John. The Diffusion of Classical Art in Antiquity. Princeton University Press, 1994.