عدالت اجتماعی و حقوق اتباع پشتون ها و بلوچها!

ایجاز روایتی از تاریخ معاصر افغانستان

تاریخ اقوام بزرگ و باستانی اصیل آسیا در محور موجودیت پشتون ها و بلوچ ها شکل گرفته و در تاریخ باستان آریانا - افغانستان، عظمت و ابهت ایندو قوم را نمی توان نادیده گرفت.

شکوهمندی اقوام با درایت و برخود انسانی در آیینه یی تاریخ جهان نیز جایگاه خود را تثبیت نموده و از آغاز ایجاد مدنیت چندین هزار ساله وجود داشته و اگر تنها به متون ادبی قدیمه و یا به اتکا به شاهنامه فردوسی نماییم، عظمت اقوام پشتون و بلوچ را میتوان به وضاحت درک نمود.

نژادش ز اوغان، سپاهش هزار

همه ناوک انداز و ژوبین گزار

پشتون ها و بلوچ ها در صفحات تاریخ این سرزمین بنام عزت و بزرگ منشی و مهمان نوازی بوده اند. در تشکیل اجتماع و در ایجاد مدنیت آندوره ها حامیان نظام ها و امپراتوری ها بوده اند.

نژادش ز اوغان، سپاهش بلوچ

ابردشت خرگاه بگزیده کوچ

پادشاهی گشتاسب و ابهت پشوتن بیانگر مبارزات و شجاعت این سرزمین هزاران سال قبل است

پشوتن دگر گرد شمشیر زن

شه نامبردار لشکرشکن

***

پشوتن یکی مرد بیدار بود

سپه را ز دشمن نگهدار بود

چو آمد سپاه و پشوتن فراز

بدیدند یل را به جای نماز

و سخنانی زیادی از پهلوانان پشتون زابلی و دیگران..

منم رستم زابلی پور زال

نه هنگام خوابست و آرام و هال

و پشت یا پشتون ها، در گذشته های دور سرزمین افغان ها پهلوانان و سردمداران تاریخ باستانی شنسب و زال بوده اند امیر کرور نیز سروده:

زه یم زمری په دی نری له ما اتل نشته

په هند و سند و په تخار و په کابل نشته 

بل په زابل نشته 

له ما اتل نشته

و پادشاهی کیخسرو را نیز بلوچ ها و پشتون ها در تسلط خود داشتند:

سپاهش ز گردان کوچ و بلوچ

سگالیده جنگ و برآورده خوچ

گردان کوچ و یا کوچی های متحرک و گرداننده همان پشتون های کوچی اند.

و بعد از اسلام نیز نباید مبارزات و غنامندی کوچی ها غلجایی و درانی را تا هند و پارس نادیده گرفت. اقوامی که توانستند مدنیت و تبادل فرهنگ آریایی را با کوچانیدن اقوام (پتان) به سرزمین شرق دور تا آسترالیا، در هند جاگزین سازند و در ترویج و گسترین آیین مقدس اسلام نیز نقش بنیادی داشتند.

شاهان غزنوی، لودی، سوری، غلجایی ها، تیموریان، بابر شاه کابلی، هوتکی ها و احمدشاه درانی در حمایه اقوام پشتون و بلوج بخش بزرگ تاریخ شرق را در آسیا بعهده داشته و نام آوری ها بزرگی را بجا گذاشته اند که در این مختصر مقاله سخن را کوتاه باید نوشت.

اما سرنوشت پشتون ها و بلوچ ها بعد از تجاوز انگلیس ها و برنامه های استعماری آن در افغانستان بزرگ به کجا انجامید؟

اولین برنامه استعمار در افغانستان، ایجاد اختلافات و زدودن ارزش های تاریخی این سرزمین بود.برخورد نظامی انگلیس و استفاده از قوای دست نشانده بیگانه و خود فروخته در مناطق هند اشغالی علیه افغان ها، زمینه ساز گسترش جنگ ها در افغانستان بزرگ که سلطه یی امپراتوری درانی تا دهلی و کشمیر بود، بمیان آمد.

دو جنگ غیر عادلانه انگلیس ها و سیکهه ها ، از یک جانب، انگلیس ها و صفوی ها - قاجار ها از غرب کشور و هم تلاش های مذبوحانه سیطره طلبانه تزار روس در غصب سرزمین های شمال افغانستان، سالهای متمادی خونینی و ایجاد اختلافات را بیشتر نمودند.عدالت اجتماعی و حقوق اتباع پشتون ها و بلوچ ها پامال گردید.

تعهدات گندمک و دیورند

این معاهدات ننگین که با پیشنهاد یک جانبه زور و قدرت بالای شاهان خود دست نشانده تحمیل شده بود، یکی از پدیده های نقض حقوق انسانی پشتون ها و بلوچ ها شمرده می شود. متن های این معاهدات تا هنوز در اغماض و معما قرار دارد و در سطح جهانی نیز بآن پرداخته نشده است و افغانستان در حاشیه واقعات سیاسی بعد از استرداد استقلال افغانستان در ۱۹۱۹م.(۱۲۹۸ش.) با این معضله بیشتر درگیر مانده و روابط سیاسی علاوه از مشکلات خط تحمیلی دیورندقرار گرفت. البته در مورد متون این دو معاهدات و تأثیرات نامطلوب آن با پشتون ها و بلوچ ها در مقالات بعدی خواهم پرداخت.

و اما سخن اساسی ما در مورد جدا سازی پشتون ها و بلوچ ها از بدنه  تاریخ نژادی افغانستان، زخم ناسوری بود که استعمار انگلیس عمدأ در این خطه کاشت و زمینه ساز بسیاری از ناهمگونی های اجتماعی در مورد مردم محروم  افغانستان واین دو نژاد در بیرون از خط های تحمیلی خاصتأ در (پاکستان) امروزی  باقی ماند.

دوستان گرامی! ادامه این بحث را در روز های بعد بطور پیهم و مستمر  در صفحات مجازی پیگیری نمایید!

مطالب زیر را بآن خواهم پرداخت:

-استقلال افغانستان (۱۹۱۹م.) و باز پس گیری منطق از دست رفته

تقسیم هند چه اثراتی بالای پشتون ها و بلوچ ها گذاشت؟

سیاست ناکام عدم تشدد  نقش خان عبدالغفار خان

پیشنهاد اقتراح پشتونستان در سازمان ملل از جانب افغانستان

دا پشتونستان زمونز (آرزوی ملی که ناکام ماند)

سفر بری افغانستان (تلاش نظامی محمد داوود خان)

دوره مشروطیت شاهی (دموکراسی)

تداوم تخریبات پاکستان و ذوالفقار علی بوتو

انزوای  داعیه پشتون ها و بلوچ ها در سایه جهاد مسلحانه مجاهدین و نقش جنرال ضیأالحق

ناتوانی دوگانه وتلاش های دکتر نجیب الله

اضمحلال اردوی نظامی افغانستان (دوره ربانی)

محرومیت های  پشتون ها و بلوچ ها انطرف خط تحمیلی دیورند

ناچاری سیاسی – اقتصادی دوره های حامد کرزی و دکتر اشرف غنی

منظور پشتون  در مبارزه یی بدون استراتیژی

تحرک طالبان پاکستانی و اعتراضات پشتون ها  و بلوچ ها

معمای پشتونستان و بلوچستان و موقف افغانستان