37

سکهٔ ناس‌تن – پادشاه محلی ناشناخته آریایی در سرزمین آریانا

از کتاب: سخنان نغزی از پرچمن
31 August 2025

یکی از برجسته ترین یافتههای گنجینهٔ میرزکه

این سکه از میان آثار بزرگ ترین گنجینهٔ سکهٔ جهان، یعنی گنجینهٔ میرزکه (Mir Zakah II) در ولایت پکتیا افغانستان به دست آمده است؛ گنجینه ای که بیش از ۵۵۰٬۰۰۰ قطعه سکه از دورههای مختلف تأریخ سکه ئی جهان را شامل می شد.

 رخ سکه: تصویر نیم رخ راست یک پادشاه مسلح و تاج دار، با بروت "سبیل " باریک و چانه تراشیده.

تاج: تاج فلزی بلند با تزئینات شعاعی (شبیه پرههای خورشید یا شاخهای سبک شده)، که نماد قدرت و پیوند با ایزدان خورشید و جنگ بوده است.

زره و اسلحه: پوشش زره مانند بر شانه ها و بند حمایل، نشان دهندهٔ جایگاه نظامی–سلطنتی او.

 عقب سکه : شاه سوار بر ارابه ئی دو چرخ با اسپان نیرومند، در حال حرکت به سمت راست.

وضعیت سلاح: در دست راست احتمالاً نیزه یا شمشیر کوتاه، نشانهٔ آمادگی رزمی.

حرکت اسپ ها: گامهای بلند و یال افشان، که در هنر سکه زنی باختری نماد پیشروی و قدرت است.

کتیبه یونانی: در عقب سکه ، تکرارعبارت «ΝΑΣΤΗΝΗΣ ΧΑΤΡΑΝΝΟΥ» (Nastenes / Xatrannou) حک شده که به معنی «ناس تن، پسر خاتران» است. استفاده از خط یونانی در کنار تصویر آریائی، یادگار نفوذ فرهنگی–اداری دورهٔ یونانی–باختری است.

بر اساس ارزیابیهای سکه شناسان از جمله اوزمند بورپاکاچی (Osmund Bopearachchi)، ناس تن یک فرمانروای محلی آریائی تبار (احتمالاً از باختر) بوده که در محدودهٔ افغانستان امروزی ، در اوایل عصر مسیح (قرن ۱ میلادی) حکومت می کرده است.