37

چهاردهی کابل

از کتاب: گرآورده های مهم
03 December 2023

تاریخچه مختصر در رابطه به چهاردهی کابل

چهاردهی بخش اعظمی از شهر کابل را تشکیل میدهد که به طرف غرب و جنوب غرب کابل موقعیت داشته و در ۶۹ درجه، ۱۲ دقیقه و ۴۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۴۳ درجه، ۵۵ دقیقه و ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع گردیده است که از طرف شرق به سلسله کوه های شیر دروازه، تخت نبورک و پل آرتل، از طرف جنوب گذشته از دامنه تپه تاجبیک، کوه قورغ و للندر، از طرف غرب به قلعه قاضی و مرغ گیران و از طرف شمال به دهبوری فاضل بیک و قلعه کاشف حدود دارد. چهاردهی جمعاً دارای ۳۸ قریه خورد و بزرگ بوده که دهات مشهور و قدیمی آن ده دانا، ده مراد خان، چهار قلعه، گلخانه، ده قلندر، سر آسیاب، چهلستون، قلعه مسلم، سه بنگی، قلعه کاشف، قلعه قاضی فاضل بیک، انچی باغبانان و ... میباشد. نام اصلی آن از چهار قریه منشأ گرفته که عبارتند از: دهمزنگ ، ده بوری ، دارالامان و چهلستون است. 

ساحه یاد شده در دوره پادشاهی تیمورشاه به نام چهاردهی مسما گردید، در زمان سلطنت محمد ظاهر حیثیت یک ولسوالی مستقل را به خود گرفت و سپس مربوط شهر کابل گردید که حالا تمام این ساحات به پنج ناحیه تقسیم گردیده است. 

اراضی آن از گل زرد، ریگ و چونه ساخته شده و خیلی ها حاصل خیز و سرسبز میباشد که در گذشته ها بیشترینه سبزیجات و لبنیات کابل از همین مناطق تهیه میگردید. وادی چهاردهی نظر به آب و هوای گوارا و باغ های پرمیوه اش، روزگاری میله جا شاهان، مقام های عالی رتبه دولتی و شهر نشینان کابل بود. عده ی از آنها قلعه ها و باغ ها درین مناطق داشتند که تابستان را در آنجا به سر میبردند که میتوان از قصر دارالامان، قصر تاجبیک، قصر چهلستون، باغ بابر، حرمسرای ابراهیم بیگ پادشاه بخارا و ... نام برد.

ساختمان طبیعی آن طوری است که از چندین دماغه ها، وادی های کوچک، قول ها، کاریزها و چشمه ایجاد گردیده که در یکی از دماغه های آن، ساختمان های تاریخی و زیبای باغ بابر و دیگر آن قصر چهلستون است. 

ساکنین چهاردهی زمین مهمان نواز، سلحشور، ناموسدار، متعهد به عهد و قول، وطندوست و ... بوده که این سجایای نیکو و جوانمردی نشاندهنده فرهنگ پربار آنان تلقی میگردد. در گذشته ها پیشه ی اصلی مردمان آن را کشاورزی و بنائی تشکیل میداد، علاوه بران آنها به کسب علم نیز علاقمند بودند که در اثر آن عده ی از آنها در ادارات و یا مؤسسات تعلیمی حکومتی منحیث استاد، داکتر، افسر، رئیس، مدیر و مأمور اجرای وظیفه مینمودند.

جوانان این مناطق در زورآزمایی بدنی نیز دارای نام و نشان بوده و پهلوانان نامدار را در خود پرورانیده است که میتوان از پهلوانان نامور آنها مانند: پهلوان برات، پهلوان بهرام، پهلوان افضل، صدیق زرگر، پهلوان اسلم کابلی ،پهلوان آصف کوهکن،پهلوان عبدالحق، پهلوان حبیب قصاب و پهلوان امیر محمد گذرگاه... نام برد. به همین گونه تصوف و طریقت نیز جایگاه ویژه در میان این مردم داشته، زیارتگاه بزرگ مردان و نام داران اسلام نیز یکی دیگر از غنیمت های ماندگار این دیار می باشد که میتوان از زیارتگاه شاه آغا صاحب، شاه قطب حیدر، آخند محمد امین، پادشاه صاحب گلخانه و ... یاد آور شد.

مردم این مناطق، رسم و رواج اجتماعی منحصر به خود را داشته، در گذشته همه اقوام ساکن این دیار به دور از تعصبات قومی، مذهبی، جنستی و ... در کنار یک دیگر مانند برادر و خواهر زندگی مسالمت آمیز را به پیش میبردند..