چیستانهای شماره یی
این نوع چیستانها که از لحاظ پرسش به سلسه اعداد ریاضی آنرا چیستانهای شماره یی خواندیم عبارت از یک سلسله سوالاتیست که موضوع آنها به هر گونه محدوده ایکه باشد با سلسله اعداد ریاضی که از شماره یک آغاز شده و ختم آن وابسته به امکانات توانایی علمی دانش و درک جواب دهنده و پرسنده باشد.
چیستانهای شماره یی چیستانهای مذکور در کتب دینی اساطیر اقوام مختلف و کتب کلاسیک را در ذهن انسان تداعی میکند چه چیستانهاییکه در تورات اساطیری یونان اودیب آزمایش زال در شاهنامه فردوسی و معمای نیریو سنگ در متن پهلوی « ماتیکان یوشت فریبان » ثبت است، با اندک تفاوت بگونۀ چیستانهای عددی اندکه بحث در این مورد و مقایسه آنها خود موضوع علمی دلچسپ است که در وقت مساعد به آن خواهیم پرداخت.
این همگونگی بویژۀ تشابه اهداف آموزشی چیستان های شماره یی معما ها گفته شده میرساند که شاید این گروه چیستانها سابقه بسیار طولانی و تاریخی داشته و به مقایسه سایر اصناف چیستان ریشه های باستانی تری داشته باشد.
بهر حال چیستانهای شماره یی چنین است که دو نفر از جوانان یکی از دیگری می پرسد:
یکی که دو نمیشود چیست؟
و طرف مقابل باید پاسخ قناعت بخش دهد، این جواب از نظر علم شرع و یا منطق (البته در سطح عامیانه) قابل قبول بوده امکان تر دید آن و وجود نداشته باشد.
چون سوال اول پاسخ گفته شد، این سلسه دوام پیدا میکند. و پاسخ دهنده باید فورا یا پس از تفکر چند ثانیه یی جواب گوید، در غیر آن مسابقه دوام یافته نمیتواند او باید بلافاصله گفته بتواند دویی که سه نمیشود. چیست ؟ سه یی که چار نمیشود چیست؟ چاری که پنج نمیشود چیست؟ تا اخیر... یعنی تا جاییکه توانمندی پاسخ گفتن را داشته باشد و اینکه امکان جواب دادن موجود باشد یا مروی بر جواب های ثبت شدۀ پاسخ ها یا موضوعات چیستانهای شمارۀ یی را میتوان به چار گروه جدا کرد:
1-گروه جواب های فقهی.
2-گروه پاسخ های فلسفی (در چوکات حکمت عامیانه).
3-گروه پاسخ های جغرافیایی.
4-گروه پاسخ های عام که در برخی موارد فاقد قوی نیز بوده میتوانند در ذیل هر یک از گروه پاسخ ها را طور جداگانه خواهیم شناساند:
1-گروه جواب های فقهی:
این گروه پاسخ ها مبتنی بر فقه اسلامی بویژه بر اساس مذهب حضرت امام ابو حنیفه کابلیست، و بیشتر جنبه های بسپار عام و همگانی و اساسات ابتدایی فقه را در مورد عامترین پدیده های مذهبی مانند:
نماز روزه طهارت و شرایط نخستین ایمان داشتن و امثال آنها را احتوا میکند گر چه برخی از این جواب ها هم ازنظر تعداد و هم از نگاه ردیف بندی آنطوریکه عامه مردم می اندیشند مطلق نبوده و فقها در آن ها اختلاف دارند. اما از آنجاییکه مردم بیتر متوجه جزئیات مسایل نبوده، کلیات را طوریکه آموخته اند قبول میدارند پاسخ های فقهی را نیز بر اساس متداولترین و عامترین تعلیمات مذهبی اعتبار میدهند طور مثال: مردم فرایض نماز را دوازده میدانند و آنرا به شش رکن و شش شرط نماز جدا میکنند در حالیکه در کتب ابتدایی فقه مثلا در رسالۀ قاضی قطب آنرا به همین شکل تاید میکند اما در خلاصه کیدانی( به زبان عربی) تالیف لطف الله تسفی بخاری فرایض نماز را پانزده دانسته هفت آنرا فرایض خارجی و هفت دیگر را فرایض داخلی نامیده است همچنان در سنن پنج گنج یا پنج کتاب رساله قاضی قطی بار ساله نام حق که در 633هـ توسط شرف الدین بخاری به نظم تالیف شدۀ در زمینه های گونا گون اختلافاتی موجود است که ذکر آنها از حوصله و موضوع ما خارج است.
پاسخ های فقهی چیستانهای شماره یی در پهلوی اینکه احاطه جواب دهنده را در مورد اصول و اساسات مراسم مناسک فرایض ووجوه مختلف شریعت مذهبی نشان میدهد از جملۀ آموزنده ترین بخش فولکلور در ساحه مذهب شمرده میشود، چه جوانان به ویژه آنانیکه از نعمت نوشت و خوان بی بهره اند و نمیتوانند از آموزش مساجد سود جویند تقریبا عین تعلیمات فقهی را از طریق چیستانهای شماره می آموزند.
طور نمونه جواب های ثبت شده را با متون درسی ابتدایی و متوسط مدارس دینی و مساجد در محل مقایسه قرار دادیم . این پاسخ ها به متن رسالۀ قاضی قطب و رساله منظوم نام حق در پنج گنج یا پنج کتاب که به زبان دری اند و کتاب شروط الصلوة (بزبان عربی) تقریبا مطابقت کامل داشته، حتی میتوان ادعا کرد با فصل هایی از کتب درسی عربی چون مستخلص مختصر الوقایه عبیدالله بخاری خلاصه کیدانی لطف الله نسفی، کنز الدقایق عبدالله بن احمد نسفی بخاری قدوری ابو الحسن احمد بغدادی و هدایه و عنایه و کفایه صد در صد مطابقت دارد ازینرو میتوان گفت که عامۀ مردم برای تعمیم اصول مذهبی در جاییکه نبودن سواد مانع گستر اساسات فقه بین مردم میشده است چیستان های شماره یی استخدام کرده و بدینوسیله این کمبودی را جبران نموده اند. که این طریقه مراتب پیروز مند تر از تعلیمات با سوادان نیز بوده است ، زیرا آموزش علوم دینی تا به امروز در کشور ما به زبان عربی صورت میگیرد کودکان و جوانانیکه در مساجد و مدارس آموزش می بینند برای مطالعه کتبی که در بالا نامبرده شد، بعد از آموختن سواد، سه چار سال زحمت میکشد که هم زبان عربی را از آن طریق بیاموزند و هم از محتوای چیستانهای شماره یی موضوع کتب مذکور را میتوان آموخت که جریان آموزشی جواب های فقهی می آوریم چون برای هر پرسش جواب های متعددی را ثبت کرده یا در نظر داشت که برای هر سوال صرف یک جواب ارائیه میشود و بس و پاسخ های مختلف ثبت گردیده است.
جدول پاسخ های فقهی چیستان های شماره یی
پرسش پاسخ 1 پاسخ 2 پاسخ3 پاسخ 4
یکی که دو نمیشودچیست ؟ ذات یکتا خداوند
دو که سه نمیشود چست؟ دو وجه واجب غسل مستحب غسل شکننده تیمم دوکفل نما غرض
سه که چار نمیشود چیست؟فرایض تیمم فرایض غسل نماز فرض شام 3 رکعت نماز
چار که پنج نمیشود چیست؟ فرایض وضو چاروجه غسل چار وجه غسل سنت شکننده ها
پنج که شش نمیوشد چیست؟ فرایض شریعت موجبات غسل سنت های غسل واجبات سجده وضو
توضیحات:
گروه پاسخ های اول:
-دو وجه واجب غسل:
1-غسل مرده 2- غسل کافریکه در وقت اسلام آوردن جنب باشد.
-دو وجه مستحب غسل:
-------------------------------
1-غسل پسر تازه بلوغ رسیده . 20 غسل کافریکه مسلمان شده و لو جنب نبوده باشد.
شکننده های تیمم:
1-هر آنچه شکننده وضوست. 2-قادر شدن برای دریافت آب گروه پاسخ های دوم:
فرایض تیمم:1-نیت کردن. 2- دست بر خاک زدن: 2- دست بروی و دست ها تا آرنج مالیدن.
-فرایض غسل : 1- آب در دهن کردن. 2- آب در بینی کردن . 3- تمام اندام یکبار شستن.
گروه پاسخ های سوم:
فرایض آبدست : 1- شستن روی از پیشانی تا زیر زنخ و از نرمۀ یک گوش تا نرمۀ گو دیگر 20- شستن هر دو دست تا آرنج 3- مسح چارم حصه سر 40- شستن هر دو پا تا بجلک.
-چار وجه غسل:1-فرض 20- واجب 30- سنت 40—مستحب.
چار وجه غسل و سنت : 1-غسل روز عرفه. 2- غسل هر دو عید .
3-غسل روزهای جمعه 40- غسل احرام حج.
-شکننده های مسح موزه:1-هرآنچه شکنننده وضوست. 2- گذشتن مدت 30- بیرون شدن یک یا دو پا از موزه. 40- آمدن آب در یک یا هر دو موزه اگر تا بجلک پا برسد.
گروه پاسخ های چارم:
-فرایض شریعت یا پنج بنای مسلمانی:
----------------------------------------------
1-کلمۀ شهادت. 2- نماز. 3- روزه. 4- زکات. 5- حج
-موجبات با وجوه فرض غسل.
-اقناع جنسی 2- غایب شدن حشفه. 3- پایان یافتن حیض.
(در خانمها )4-پایان یافتن نفاس (در خانمها)5- خانمی را که ایام گم شود.
سنت های غسل: 1-شستن هردو دست . 2- استنجآ کردن . 3- دور کردن نجاست از بدن . 4- وضو ساختن . 5- سه بار شستن بدن.
-احکام شریعت:1-فرض.2-واجب.3- سنت.4- مستحب.5- حلال. 6- مباح . 7- مکروه. 8- حرام.
سنت های طهارت : 1-استنجآ. 2- بسم الله العلی العظیم را تا اخیر خواندن . 3- شستن هر دو دست تا بندها . 4-مسواک دندانها. 5-آب در دهن کردن .6-آب در بینی کردن . 7- خلال کردن ریش . 8- خلال کردن انگشتان . 9- هر عضو را سه بار شستن. . 10- مسح گوش.
-سنت های فعلی نماز: 1-وقت الله اکبر گفتن، دست ها را تا گوش بلند کردن 2-بر سجده گاه چشم دوختن. 3- دست راست بر چپ نهادن . دست هارا زیر ناف گرفتن و زنان بر سینه گرفتن . 4- در رکوع – زانوها در دست گرفتن. 5-در رکوع پشت را هموار گرفتن. 6- درمیان دو کف سجده کردن. 7-دور گرفتن شکم از رانها.8-نستن بالای پای چپ . 9- سر انگشستان را . بسوی قبله کردن10-به هر دو طرف سلام گشتاندن.
واجبات نماز:1- خواندن سورۀ فاتحه.2- پیوست کردن یک سورۀ دیگر با فاتحه. 3- تعیین کردن سورۀ در دو رکعت اولین . 4- رعایت. 5- قعده اول . 6- خواندن اتحیات در هر دو قعده.7- با لفظ سلام نماز را خاتمه دادن. 8- خواندن دعای قنوت در وتر. 9- تکبیرات در نماز عید. 10-به آواز بلند خواندن در هنگام لازم. 11- در موقع تعیین شده خواندن به آواز که شنیده نشود. 12-تعدیل ارکان.
گروه پاسخ های بیستم:
-شکننده های وضو از بدن خارج شدن 1-پیشاب. 2- ودی 3-مذی.4- منی. 5- سنگریزه . 6- خون حیض . 7- خون استحاضه . 8- مواد غایته. 9- باد . 10- کرم – 11- خون روان. 12- ریم . 13- زرد آب . 14- استفراغ دهن پر.
و همچنین حالات:
1-خندۀ قهقه . 2- دیوانگی . 3- بیهوشی . 4- مستی . 5- خواب تکیه زده . 6- مباشرت شکننده های نماز: سخن زدن . 2- به کسی سلام دادن.
6-آه کشیدن . 7- اوه گفتن . 8- به علت دردی یا مصیبیتی گریستن با آواز 9- بدون عذر گلو صاف کردن. 10- جواب دادن . 11- تعجیب از خبر نیک و بد 12- بر غیر امام خود فتح دادن. 13- گرفتن قرائت را از غیر منقتدی . 4- غلط خواندن قرآن . 15- بر چیز نا پاک سجده کرده 21- خاریدن بدن با دست عمل دیگری را از یاد انجام دادن. 17- طلب چیزی از خداوند مانند طلب از بندگان. 18- قهقه خندیدن . 19- روی از قبله گردانیدن. 20- ترک نمودن فرض. 21- در صورت تحریمه وادای موافقت برابر ایستادن زن و مرد . 22-قرائت از روی قرآن 23- فراموشی ادای فرض قبلی نبودن وقت برای ادای آن 240- در وقت سجده جدا کردن هر دو پا از زمین.
گروه: پاسخ های بیست و هشتم.
بیست و هشت سنت نماز. هفت در قیام هفت در رکوع هفت در سجده و هفت در قعده طوریکه ذکر آنها گذشت آنها.
2-گروه پاسخ های علمی و فلسفی:
این گروه پاسخ ها طوریکه قبلا گفته شد مسایل علمی و فلسفی را در محدودۀ حکمت عامیانه احتوا نموده برخی از آنها از نظر دانش معاصر قابل پذیریش نیستند مانند: تقسیم جهان به هفت اقلیم یا باور داشتن بوجود بچهار عنصر و مانند آنها. زیرا چنین باور ها باز ماندۀ دانش ابتدایی انسان بوده که توالی ایام و انکشافات سریع علم طی سده های اخیریا به آنها بطلان کشید و یا اینکه انرا انکشاف داده است طور مثال قدما جهان پدیده های طبیعی را مرکب از چار عنصر آب، خاک، آتش و باد میدانستند در حالیکه علوم امروز ان نظر را پذیرفته نمیتواند زیرا در پهلوی اینکه آنها تشکیل دهنده همه پدیده ها نیستند خود ما لذت عنصر هم نبوده مرکبات اند و باد شکلی و نشاهندۀ یک عنصر.
باری در چیستانهای شماره یی مشکل است کسی بتواند شماره چیستانهای فلسفی را به ده برساند چه رسد به انکه آنرا بالاتر از شمارۀ ده برده بتواند. در آنجا تعداد اندکی از پاسخ های فلسفی چیستان های شماره یی را که ثبت نموده ایم طی جدول زیرین تقدیم میداریم.
پاسخ های فلسفی چیستانهای شماره یی
پرسش پاسخ (1) پاسخ (2)
یکی که دو نمیشود، چیست؟ ذات خداوند هستی مطلق
دویی که سه نمیشود چیست؟ شب و روز خیروشه
سه یی که چار نمیشود چیست؟ سه روح
چاری که پنج نمیشود چیست؟ چار عنصر
پنجی که ش نمیشود چیست ؟ مراحل هستی پنج حواس
هفتی که نو نمیشود چیست ؟ هفت اقلیم هفت اختر
هشتی که نو نمیشود چیست؟ هشت بهشت
نهی که ده نمیشوده چیست ؟ نه فلک
توضیحات:
1-بموجب باور مردم در جهان سه گونه روح وجود دارد:
1-روح انسانی
2-روح حیوانی
3-روح نباتی
2-مردم اعتقاد دارند که هستی از چار عنصر تشکیل یافته است:
1-آب
2-خاک
3-باد
4-آتش
3-عوام را عقیده بر اینست که خصلت های انسان را امزجه چار گانه زیرین تعین میکند:
1-مزاج صفر اوی
2-مزاج سودایی
3-مزاج دموی
4- مزاج بلغمی
4-مراتب هستی انسان در باور های مردمی عبارت اند از :
5-مرحلۀ زندگی در رحم مادر.
2-مرحلۀ کودکی.
3-مرحله جوانی.
4- مرحلۀ پیری
5- مرحله زندگی در گور
5-شش جهت عبارت اند از :
2-خاور
3-شمال
4-جنوب
5-بالا
6-پایین.
6-مردم عقیده دارند که تمام کشور های جهان منشعب از هفت کشور اولی میباند که به اساس اقلیم های هفتگانه تشکیل یافته بودند. برخی پاسخ های جدول بالا بیاد آرندۀ این رباعی معروفست:
ده مرتبه زین نه فلک و هشت بهشت
کز پنج حواسی و چار ارکان و سه روح
ریزد بدو کون چون تو یک بت نسرشت
3-گروه پاسخ های جغرافیایی:
درین نوع پاسخ ها جواب دهنده باید در مقابل هر پرسشی نام یکی از محلات دیه ها مناظق و با اسم یکی از کوه ها دریاها پلها و امثال اینها را باز گوید که شماره یی پیوست نام آنها باشد، مانندک پنجشیر، چاریکا- یکه توت سه اوغر و نظایر آن مطابق باور مردم این پنج و چارویک ازینرو شش پنج و دو نمیشود که هیچگاهی پنجشیر را شش شیر چار سیا را پنج آسیا و یک توت را دو که توت نخواهد گفت.
در پاسخ های جغرافیائی جواب گوینده باید سوال نخست تا دهم را بصورت مسلسل و پیوست به هم پاسخ گویند و بعد از شماره ده تسلسل پرسش ها از هم میگسلد ولی بصورت پراگنده تا هزار ادامه می یابد زیرا اسامی جغرافیایی بصورت مسلسل اصلا وجود ندارند و از شماره ده به بالا پرسنده همان اعدادی را سوال میکند، که خود میداند ان شماره هر اسامی جغرافیایی وجود دارد، مانند: چهل دراسم چهلتن یا هزار در اسم هزار ناور و مانند آنها.
ارزشی این گروه پاسخ ها در آنست، که هم پرسنده و پاسخ گوینده و هم شنونده گان مسابقه آنها به اسامی مناطق مختلف کشور آشنایی حاصل نموده موقعیت دقیق اآنها را به خاطر می سپارند، تا در هنگام همچو مسابقه ها از دیگران عقب نمانند.
در زیر تعدادی از پاسخ های ثبت شده را طی جدولی تقدیم میکنم
جدول پاسخ های جغرافیائی چیستانهای شماره یی
پرسش پاسخ1 پاسخ 2 پاسخ3 پاسخ 4
یکی که دو نمیشود، چیست؟ یکاولنگ یک توت کوتل یک لنگه یکه چنار
دویی که سه نمیشود چیست؟ دوآب دو بندی دو شاخ دوشی
سه یی که چار نمیشود چیست؟ سه اوغر سه آسیا کوه سه سر سه گنبد
چاری که پنج نمیشود چیست؟ چارآسیا چار بولک چار کنت چار باغ چاردهی
پنج که شش نمیشود چیست؟ پنجاب پنجشیر دریای پنجشیر پنجوایی
شش که هفت نمیشود چیست؟ شش گاو شش درک امام شش نور شش قلعه ششکون
هفت که شش هشت نمیشود چیست؟ هفت منار پل هفت بندر
هشتی که نه نمیشود چیست؟ هشتنغو کوتل هشت رباط
نه هی که ده نمیشود چیست؟ نه برجه نو پری
ده یی که یازده نمیشود چیست ؟ کشنده اونچلات اونچی باغبانان
دوازدهی که سیزده نمیشود چیست دوازده امام
چهارده یی که پانزده نمیشود چیست ؟ چارده معصوم
هژده نزده نمیشود چیست؟ هژده نهر سرک هژده متره
چهلی که چهل و یک نمیشود چیست؟ چهل دختران چل زینه چهل تن چهل مرد چهل گزی
هزار که هزار و یک نمیشود؟ هزار ناو هزاره جات هزار سم
توضیحات:
1-یکاولنگ . (یکه اولنگ) : که معنای آن مرغزار یگانه است ، منطقه. است در ولایت بامیان
2-یک توت: دهکده معروفیست در شهر کابل که نزدیک مکرویان امروز قرار دارد.
3-کوتل یک لنگه: نام کوتلیست در شهر کابل که بین کار ته نوو کارته خانه پارچه بافی بگرامی واقعست.
4-دو آب که بنام « دو او میخ زرین» نیز معروفستف محلیست در ولایت بامیان که در عرض راه سابق سمت شمال از طریق کوتل شیبر موقعیت دارد.
5-دو بندی: محل معروفیست در ولایت لوگر که مرزمیان لوگروه و پکتیا را تشکیل میدهد.
پنجوایی: از ولسوالی های ولایت کندهار است.
شش گاو: محل معروفی در ولایت وردک است که در عرض شاه راه غزنی قرار دارد.
شش درک: محلیست در شهر کابل که مقابل رادیو افغانستان موقعیت دارد.
امام شش نور زیارت گا هیست در شهر هرات که منطقۀ مزار را نیز به همین نام میخوانند.
-شش قلعه : محلیست در کلنگار ولایت لوگر
شش کون نام کتلی است در کامدیشش نورستان.
هفت مینار منطقه ایست در شهر هرات که در آن هفت مینار از آبنیۀ دورۀ تیموری واقع بود و اکنون سه مینار آن ویران گردیده و صرف چار مینار آن باقیست.
هشنغر: محلیست از توابع پشاور که در اصل با عدد هشت هیچگونه ارتباطی نداشته شاید در اصل آشنگر بوده باشد که در لسان هندی ممکن آش آباد یا قلعه اش معنی دهد.
سوندنگر در بسیاری اسامی جاهای هند وپاکستان به همین معناستف چنانچه در سری نگر کشمیرف احمد نگر و امثال ان و یا اینکه ممکن این کلمه مرکب از کلمات اش و غر باشد که جزء دوم در پشتو کوه معنی میدهد.
کوتل هشت رباط: به آین نام محل را نیافتم اسمایی غیر معروف باشد.
32-نه برجه نام منطقه ایست در چهلستون کابل و همچنان در برکی ولایت لوگر.
33-نوپری: منطقه ایست در ولایت لوگر.
33-کشنده: محلیست در ولایت بلخ که در اصل (گشنده گشن انبوه و بر بزرگ) آنرا گشنده خوانند.
34-اونچلات:محلیست در نزدیکی شهر میمنه مرکز ولایت فاریاب چون کلمه اون در لسان اوزبکی به معنای عدد ده است لذا اونچلات را در پاسخ سوال دهی که یا ده نمیشود میگویند. همچنانکه اونچی باغبانرا که محل معروفی در چاردهی کابلست.
دوازده امام: محلیست درسر آیا چاردهی کابل.
چارده معصوم : محلیست در ولایت کندوز و همچنان محلی در نزدیکی خرابات شهر کابل را نیز گویند که در پای کوه کاسه برج واقع بوده و زیارتگاهی به همین نام نیز در آن وجود دارد.
هژده نهر: محلیست در ولایت بلخ.
سرک هژده متره .سرکیست در شاه شهید شهر کابل.
چهل دختران: محلیست در چار آسیای چاردهی کابل و همچنان محلی در ولایت کندز نیز به همین نام معروفست.
چهلتن: منطقه معروفی است در پغمان ولایت کابل.
چهل زینه: از انبیۀ معروف تاریخی در شهر کندهار که در کوهی در منطقه سر پوزه واقعست.
42-چهل مرد: منطقه یی در شهر شبرغان مرکز ولایت جوزجان را گویند.
چهل گزی : در ولسوالی شینوار ننگرهار واقع است و همچنان نام زیارت گاه هیست در گردنه شهدای صالحین شهر کابل.
44-هزار ناو: منطقه ایست در ولسوالی مو مندره ولایت ننگرهار.
هزاره جات: اولسوالی های هزاره نشین مناطق مرکزی کشور- است که به ولایت متعدد تعلق دارد.
هزارسم: منطقه ایست تاریخی از ولایت سمنگان که بعلت موجودیست سمچ های فراوان دورۀ دیانت بودایی انرا هزار سم خوانند.
گروه پاسخ های عام:
این دسته جواب های چیستانهای شماره یی هم کلماتی را در بر میگیرد که در آنها شماره ها باشیه اساسی شماره ها وجود داشته باشد و ازینرو پاسخ های عام را میتوان بدو دسته تقسیم کرد.
1-کلماتی که در آن شماره ها در واقع موجود داند مانند: دو سر که و سه بجل چارپایی ، پنج شنبه و مانند آنها.
2-کلماتی که یک یا دو هجای نخستین یا پایان آنها مشابه اسامی شمراه ها و اعداد باشندف مانند: دوبی ، نوکر، زنده دهکده و امثال آن که آواز های دو در دویی نو (نه) در نو کر و ده در آخیر اخیر زنده دهکده عدد نیستند اما شبیه اسامی شماره هایند.
واینگونه جواب ها فاقد و جه منطقی بوده صحت عامیانه میباشد. که در پاسخ چیستانهای شماره یی توسط کسانیکه دانش شان در پایین ترین سطوح قرار دارد ارائه میشود، در حالیکه نیزد دیگران مورد قبول واقع نمیگردد از اینکه پاسخ های عام ثبت شده را طی جدول تقدیم کنیم.این نقطعه فایل یاد اوری است که چون درین سلسله پاسخ ها هر گونه جواب چه جغرافیایی باشد چه دینی چه علمی و چه غیر آنها و چه جواب های فقد و جوه منطقی وجود دارد. ازاینرو آنرا پاسخ های عام خواندیم.
توجه کنید به پاسخ های زیرین:
جدول های پاسخ عام چیستانهای شماره یی:
پرسش پاسخ 1 پاسخ 2 پاسخ 3 پاسخ 4
یکی دو نمیشود چیست؟ یکدانه یکه دزد یک راست .
دویی که سه نمیشود چیست؟ دوکان دوری دویی دو سرکه دهل دوسره
سه یی که چار نمیشود چیست؟ سه بجل سه پلشت سه تار سه پای سه محکمه
چاری که پنج نمیشود چیست؟ چارک چارغوک چارپایی چاریار کار چار سنگ
پنجی که نمیشود چیست؟ دنده پنج پنجه پنجال پنج پر پنجشیر
شش که هفت نمیشود چیست؟ شش قفل شش کلمه شش موی
هفتی که هشت نمیشود چیست؟ هفت اناج هفت میوه هفت سین هفت هیکل هشت اورنگ
هشتی که نه نمیشود چیست؟ موتر هشت تن هتق هشترنگ هشت پایک
نهی که ده نمیشود چیست ؟ نوک نوکر نوله
دهی که یازده نمیشود چیست؟ ده یار بهشتی دهکده شهزاده موتر ده تابره زنده
دوازدهی که سیزده نمیشود چیست ؟ 12 ماه 12 امام
هژدهی که نزده نمیشود چیست؟ هژده گانه توپ 18 پن
سی یی که چهل نمیشود چیست؟ سی سی سیمرغ ویتامین سی سینما میشه
چهلی که چهلی و یک نمیشود چیست؟ چهل پایک چلیم آفتابۀ چهل نوله چله
پنجاهی که پنجاو یک نمیشود چیست؟ پنجایی
شصتی که شصت و یک نمیشود چیست؟ شصت و شکست شست شستی
صد که یکصدو یک نمیشود چیست؟ صدا
هزاری که هزار و یک نمیشود چیست؟ هزار سیر هزار بز
توضیحات:
گرچه پاسخ عام چیستانهای شماره یی کلمات مفاهیم و اشیای عام هستند و ازینرو و ضرورتی به توضیح آنها باقی نمی مانده لذا درینجا تنها کلمات و اصطلاحاتی را که بکلی محلی هستند توضیح می دهم.
1-پلشت:یکی از حالات بافت در بازی سه بجل است که در این حالت بجل ها هر سه یک پهلو می نشینند.
2-سه پای: نام یکی از شاخه های قوم پشتون افریدی است.
3-سه محکمه: عبارت است ازمحاکم ابتدائیه مرافعه و تمیز.
4- چارغوک ک راه رفتن کودک به دست ها و پاها را گویند.
5-چارمنگ: نام یکی از شاخته های قوم پشتون.
6-دنده پنج کنده چوبی را گویند که عقب تایر لاری مانند، تایر موتر به عقب نلغزد.
7-پنج پر: نوعی بازی ورق است.
8- شش قفل: شش آیه قرآن عظیم الشان است که وظیفه کرده میشود
9- شش مویک آدم بی موی را گویند.
10-هفت اناج: غذاییکه از هفت نوع حبوبات می پزند.
11-هشت پایک: نوعی خزنده است که در دشت ها زندگی میکند.
12-ده یار بهشتی : عشره مبشره پیامبر اسلام (ص).
13-هژده گانه: هژده نوع پرنده ایکه با آغاز فصل بهار به کشور ماکوچ میکنند.
14-چل پایک: نوعی خزنده کوچک سیاه هرنگ که لانه چون لانه- مورچه دار دو در دشت های بی آب زندگی میکند.
15-پنجایی: نوت پنجاه افغانیگی .
16- شصت شکست پایان فصل زمستان را گویند که با آغاز ماه حوت شروع میشود.
17- شستی : نوعی انگشتر که در شست می اندازند.
18-هزار میر: نام شخصی است.
19-هزار بز: نام قومی است در ولایت ننگرهار.