مدنیت ویدی

درمورد آرياييان معلومات لازم را بدست آورديم ، اكنون به اولين مدنيت آرياييان آشنا مى شويم. اولين مدنيت در تاريخ افغانستان به نام ويدي ياد مي شود. نام اين مدنيت از كتابهاى ويدى گرفته شده است. اين مدنيت در حدود 1800 سال قبل از ميلاد آغاز و تا 1200 سال قبل از ميلاد ادامه داشت. معلومات پيرامون اين مدنيت از كتاب هاى چهارگانه ويدي بدست آمده است. در متون ويدي علاوه بر معلومات در مورد وضع سياسى، اقتصادى ، كلتورى و اجتماعى آرياييان، معلومات پيرامون اخلاق، عقيده و كلتور آن زمان نيز وجود دارد.

چنانچه قبلاً مطالعه كرديم، آرياييان نظام خاصى اجتماعى داشتند. در جمعيتهاى آرياييان نظام شاهى حاكم بود. جامعه به ترتيب خاص اداره مي گرديد. در راس خانواده پدر (پاتى) قرار داشت. چند خانواده يك عشيره را تشكيل مي داد كه در راس آن كوتراپاتى قرار داشت. از چند عشيره يك قبيله به وجود مى آمد كه در راس آن گرامه پاتى قرار داشت. رئيس چند قبيله را ويس پاتى مي گفتند. چندين ويس پاتى توسط شاه كه به نام راجان ياد مى شد، اداره مى گرديد. در رابطه با اوضاع اجتماعى آرياييان نيز سروده هاى ويدي معلومات روشن دارد . بطور مثال زن در دوران مدنيت ويدى مورد احترام بود. باوصف آنكه تولد پسر را خوشبختى مي پنداشتند، ولى زنان عصر ويدى جايگاه خاصى را داشتند. چنانچه در ريگ ويدا به تعداد زيادى از اشعار زنان كه از لطافت وصنعت خاص هنرى برخوردار است ثبت گرديده اند.

يكى از اين شاعران زن به نام خانم گوشاه شهرت بسزا داشت ،كه اشعارش درجلد اول ريگ ويدا ثبت است. خانم لوپامودرا شاعرزن ديگريست كه اشعار او نيز در كتاب اول ريگ ويدا آمده است. در مدنيت ويدي نظام خاص اقتصادى وجود داشت. جمعيت هاى مدنيت ويدى احتياجات اساسى زنده گى خويش را از طريق كشت نباتات و مالدارى برآورده مى نمودند. دارايى آرياييان از تعداد رمه حيوانات از قبيل گوسفند، بز، گاو وغيره معلوم مي گرديد. آرياييان در پهلوى زراعت و مالدارى به مبادله وتجارت نيز مصروف بودند. واحد تبادله متاع تجارتى و كالاها در عصر ويدى گاو بوده كه آنرا پيسو مى گفتند. كلمه پيسه واحد پولى امروزى نيز ريشه خويش را به كلمه پيسو دوران آريايى هاى عصر ويدى مى رساند.

در دوران مدنيت ويدى مردم بافت تكه ها و پارچه هاى پشمى را از پشم حيوانات ياد داشتند. لباسهاى متنوع را مي دوختند. از فلزات وسايل مختلفى را مى ساختند. از فلزات برعلاوه آلات ظريف تزئينى وسايل محكم براى استفاده در امور توليد نيز مى ساختند، ظروف متنوع و گونه گون گلى ، چوبى و فلزى مروج گرديده بود. ظروف خاصى را براى نوشابه ها نيز مي ساختند. در مدنيت ويدى همه اهل كسبه مانند: آهنگران، نجاران،كلالان وغيره باعزت و حرمت زياد زنده گى مي كردند.در عصر ويدى اعتقاد به ارباب انواع مختلف رواج داشت. ازجمله الهه ها يكى هم الاهه اوشاس بود كه آنرا زن مي پنداشتند و به نام الهه سپيده دم نيز ياد مي گرديد.

 با وصف آنكه تعداد زيادى از الهه ها را پرستش مي كردند، ولى با خداوند واحد عقيدة راسخ داشتند ، چنانچه در ريگ ويدا آمده است :(( بر هر ثابت و بر هر جنبنده و نيز برهر آنچه راه مي رود وبر هر آنچه مي ميرد و برتمام اين آفرينش رنگارنگ تنها يك ذات حكمروايى مى كند. ))