37

نقش برجسته الهه شش‌بال (Six-Winged Goddess)

از کتاب: سخنان نغزی از پرچمن
30 August 2025

قدمت الهه شش بال سوری، دست کم به قرن دهم پیش از میلاد بازمی گردد. این نقش برجسته که از سنگ بازالت تراشیده شده و دارای ابعاد (۶۹ × ۳۷ × ۲۳) سانتی متر است، از منطقه تل لاف (Tell Halaf) در شمال سوریه کشف گردیده است. این اثر در اصل زینت بخش کاخ کاپارا (Kapara)، پادشاه دولت-شهر گوزانه (Guzana) بوده است. امروزه این نقش در موزیم هنر والترز در بالتیمور، مریلند (ایالات متحده امریکا) نگهداری می شود.

طوری که در تصویر دیده میشود، مفهوم نمادهای این نقش برجسته ازینقرار اند:

شش بال: در هنر میان رودان و سوریۀ باستان، بال ها نماد قدرت ماورائی، حفاظت و توانائی سفر میان جهان انسان ها و جهان خدایان بودند. شش بال به طور خاص نشانۀ قدرت افزون، سرشت الاهی و جایگاه والا در میان موجودات قدسی است.

تاج شاخدار: بر سر الهه تاجی با شاخ ها دیده می شود که در هنر آشوری و سوری نماد الوهیت و قدرت فراطبیعی به شمار می رفت. شاخ ها نشانه ای از نیرو و تقدس بودند.

حالت ایستاده با دستان افراشته: این ژست در نقشهای برجستۀ باستانی اغلب بیانگر حالت نیایش، قدرت جادوئی یا حفاظت از مکان مقدس بوده است.

بالهای چندلایه و منظم: نحوۀ قرارگیری بال ها در سه جفت، بیانگر هماهنگی کیهانی و تسلط الهه بر سه قلمرو هستی (آسمان، زمین و جهان زیرین) تفسیر می شود.

ریشههای فرهنگی: چنین تصویرهائی احتمالاً در ارتباط با باورهای سوری–آرامی شکل گرفته و بعدها بر هنر و اسطوره پردازی آشوری و حتی سنتهای عبری نیز اثر گذاشته است. در برخی پژوهش ها این الهه با ایزدبانوان محافظ و یا "جنهای بالدار" (winged genies) مقایسه شده است.