الحادی عشر قطب الدین ارزلوشاه بن محمد شاه بن تکش

ارزاوشاه پسر سلطان محمد بود، و مادرش قرابت مادر سلطان محمد بود جوار دودمان قدر خان قفچاق ، و او ولیعهد تخت خوارزم بود. چون حادثۀ چنگیز خان ظاهر شد، و سلطان محمد از شط جیحون و حوالی بلخ منهزم شد و با طراف نیشاپور رفت ، مادر سلطان محمد و اهل خوارزم از ملوک و امراء اتفاق کردند و قطب الدین ارزلوشاه را بتخت خوارزم بنشاند ند ، و همکنان کمر بستند، و سلاطین ( و ) ملوک را که از مشرق و ایران و توران بخوارزم محبوس بودند، جمله را در جیحون غرق کردند : هیچیک را زنده نگذاشتند ، تا پسر چنگیز خان توشی نام با لشکر گران از ترکستان بر امد و نامزد خوارزم شد. چون ارزلوشاه را طاقت مقاومت نبود، اتباع و خواهران و مادران و حرم سلطان محمد را ، و خداوند ۀ جهان که مادرش بود بر گرفت، بطرف طبرستان و مازندران برد ، و خود را به قلعۀ لال طبرستان انداخت ، و چون توشی پسر چنگیز خان بدر خوارزم جنگ پیوست، در مدت چند روز معدود ، شهر خوارزم بگرفت. 

______________________________________________________________________ (۱) اصل: و سود ظاهر . ( ۲ )  کذا در اصل و پ . راورتی چنین ترجمه کرده : مردم  چو بکار خویش سر گشته شوند ، بهتر این است که رشته حیات شان بگسلد 

خوارزمشاهیان طبقه(۱۶) (۳۱۴  )

و خلق را شهید کرد، و شهر را بر کند، مگر کوشک اخجک را که قصر قدیم بود، و دخمه تکش خوارزم شاه را باقی گذاشت، و در عقب اتباع و حرم ارزلوشاه براند، را اسیر گردانید.