درتحلیل کلمه رتبیل
در صفحه ۶۵ رأی وحدس خود را درباره تحلیل و تجزیه نام رتبیل نوشته ، و چنانچه گفته ام این حدس دلیلی برای اثبات میخواهد، و تا وقتیکه سند قاطع دیگر برای تأیید آن بدست نیاید البته از مرحله حدس و تخمین بالاتر نمیرود.
بعد از نشر این حدث من که در شماره ۲۰۸سنه۱۳۴۴ ش مجله و زین یغما در تهران طبع شد، دورأی دیگر در اصلیت کلمه رتبیل بمیان آمد:
نخست اینکه : شاغلی غلام سرور همایون همکار عزیز ما در انجمن تاریخ ، مقالتی را در شمارۀ هفتم برج اسد و سنبله ۱۳۴۴ مجلة آریانا طیع کابل نوشت که دران بار اول این کلمه را انتبیل خواند و برقرائت ها وضبط های متعدد گذشته زنبیلزنتبیل رسل رتبیل و غیره شکل انتبیل را هم افزود شده پریشان خواب من از کثرت تعبیرها
نویسندۀ دانشمند به استناد ذکرپانی نی واضح دستور سنسکریت در قرن پنجم قبل المیلاد گوید که انته پاله در تشکیلات قدیم نظامی هند دسته یی از افسران نظامی بودند و این نام مرکب است از انته بمعنی سر حدو ثعر کشور+ پاله شکلی ازادات فاعلی وال یعنی مرزبان و حاکم سرحد.
بعد ازین در آذرماه۱۳۴۴ش آقای دکتر باستانی پاریزی در شماره ۲۰۹۰ مجلۀ موقریغما مقالتی را در حاشیۀ مقالۀ من نوشت و رأی داد که این لقب ترکیبی است از کلمه رتهه اوستای بمعنی گردونه (ارابه)+پیل حیوان معروف که معنی آن جمعا «گردونه+پیل) می شود .و مقصد از ان فرماندهیست که مرکب و گردونۀ او پیل است چون این شاهان به سرحدات هند نزدیک میزیستند، دارای پیلان در لشکر خود بوده اند، چنانچه در جنگهائی که یعقوب لیث
۱برهان قاطع۲/۷۹۰همین تعریف خوره را شیخ سهروردی در حکمة الاشراق از قول زردشت نقل نماید که معنی آن »بارق الهی » باشد.
۲حواشی برهان ۲/۷۹۰