جواب روسیه

اما گورچاکوف وزیر خارجه روسیه به جواب این یادداشت به سوابق مذاکرات دولتین اشاره نموده و دوام مسالمت و روابط نیکوی طرفین را در موافقه بر وجود یک منطقه بی طرف کامل و انمود کرد که افغانستان چنین یک منطقۀ بی طرف

شده میتواند.1 ولی درینجا مشکلی موجود است که امیر دوست محمد موسس سلطنت موجوده در عقب خود یک سلسله توسیع مشتبۀ اراضی را باز گذاشته، که نمیتوان بر اساس آن تحدید سرحدات کنونی را بعمل آورد. بنا بران باید موافقه شود، که هیچ قطعه زمین را ملک افغان نشماریم الا سر زمینهائی که عملاً تحت ادارۀ امیر دوست محمد بوده و اکنون نیز در دست خلف اوست2 ولی اولاً باید بدانیم که این اراضی عبارت از کدام سرزمین ها است؟ چون جنرال کوفمان درین مسئله معلومات کافی دارد، بنابران توضیح آنرا براَی او باز گذاشته ایم.

اما جنرال کوفمانن در نامه ۲۰ نومبر ۱۸۷۲ خویش به پرنس گورچاکوف چنین نوشت: "اعتراف دارم که این موضوع خیلی نا مکمل است، زیرا ما در تمام موضوعات سیاسی و جغرافی آسیای وسطی باید بر پژوهشهای شخصی اعتماد کنیم و اگر بخواهیم یک هیئت علم را برای تحقیق مسایل با افغانستان بفرستیم گمان میکنم که باز هیاهوئی را در محافل هند بریتانوی ایجاد کند، که نظر بوجود روابط دوستانۀ امپراطوری روسیه و بریتانیه چنین کاری

اکنون مناسب نیست."3 به هر صورت چون مراتب ابتدائی مسئله طی شده و معلوماتی دران باره فراهم آمد، مجرای دریای آمو از ملتقای آن با کوکچه تا خواجه صالح سرحد شمالی افغانستان شناخته شد. ولی کوفمان رأی داده بود، که بدخشان و واخان در متصرفات امیر شیر علی داخل نبوده و باید این هر دو ولایت "آزاد" شمرده شده، و بین حکومت های جنوبی و شمالی آسیای میانه حایل باشند، تا بدینوسیله نیز خطر تصادم روسیه و بریتانیه بکلی مرتفع گردد.4ئاما در بارۀ سرحدات شمال غربی که از خواجه صالح آغاز میگردد حکومت روسیه تصرف فعلی امیر شیر علی را بر شهرک های آقچه و سر پل و میمنه و اندخوی بنظر و تردید مینگرد، زیرا این مناطق از بخارا بوسیله یک ریگستان جدا گردیده و شمول آن در افغانستان عیناً مانند مناطق دیگر شمال شرقی نیست. ولی نظر به روابط بسیار دوستانه ایکه بین روسیه و بریتانیه موجود است گورچاکوف آنرا هم حصه ای از افغانستان میشمارد.