خرميل

درتعليق ۲۹ شرحی راجع به این کلمه واخوات آن داده شد، که درغوراشخاصی بدین نام بودند،وشاید نام دودمانی بود از معاريف رجال درباروسپه سالاران آن دوره که مورخان عرب وعجم ایشان را می شناختند.

در طبقات ناصری این کلمه درمقابل پیل مذکوراست واز زبان علاالدین حسین گوید: اگرتو پیل می آری، من خرمیل می آرم ( طبقه۱۷ ذکر علاءالدین) اگرچه در برخی موارد دیگرنام اشخاص و لقب خاندانی معلوم می شود ولی احتمال می توان داد، که اصلا نام حیوانی قوی و نیرومند بوده باشد. که بدان تسميه راروا داشته اند. مانند اسپه درقامهای باختری، و خر درنامهای غوری وافغانی،وتنها ( ببر) وارسلان ( شیر) و يغان (فيل) درنامه ای تورکی

تعلیقات                                                      نور ترک                                                           (۳۹۹)  

گمان میرود که این کلمه ازخراسان به عربی رفته و معرب شده با شاه. زیرا خوارزمی درمفاتیح العلوم درذکرکلمات دخیل بعربی گويد:

«ا لمقراميل: شتردوکوهانه » (ص۷۴) و همین شکل معرب را لغت نویسان ما بعد نیزدرلغات عربی آورده اند،مثلا بن منظورافریقی گوید:

القرمله: اشتردوکوهانه باشد،که جوهري.القرآمل را بدین معنی آورده قرامل بختی شهرت داشته و قرملیه شترهای ترکی رامیگفتند »

( لسان العرب۴/ ۷۴ طبع بولاق) 

پس قرمل به کسر،اول وثالث بمعنی شترکره بختى و شتر دوکوهانه بوده که جمع آن قرامل باشد( منتهی الارب ۳/۳۶۸)

چون شتربختی هم بقول فيروز آبادی صاحب قاموسی کلمه معرب و بمعنی شترخراسانی بود،وخوارزمی وصاحب لسان العرب هم قرمل قرمليه، قراملی رانام شترترکی وازكلمات معربه دانسته اند، پس نمیتوان گفت که اصل آن هم بدن خرميل يعني اشتر دوکوهانه قوی و نیرومند باشد که بمناسبت نیروی فراوان و قوت آنرا برانسان اطلاق کرده باشند. اما این احتمال مؤید یقین کامل نیست.