عبدالله بن الزبیر رضی الله عنه
عبدالله بن الزبیر العوام. مادرش زن عوام ،صفیه بود عمه مصطفی علیه السلام و اول فرزند که در مدینه آمد بعد از ظهور اسلام او بود،وچون حسین از مکه بکوفه رفت،عبدالله زبیر همانجا باستاد،او در کعبه آمد و خلق را جمع کرد،ولعن یزید ظاهر گردانید ،و خلق با او بیعت کردند . با اهل مدینه مکتوب نوشت :تا بنی امیه را از شهر مدینه اخراج کردند و زهد و نماز و روزه آغاز نهاد، وخلق عظیم بدو رغبت کردند.
چون خبربه یزید رسید،مسلم بن عقبه را با لشکر بسیار بمدینه فرستاد تا از خلق مدینه چهار هزار مرد بکشتند، و هفتاد کس را از انصار (۴)شهید کردند مسلم بن عقبه روی از مدینه بمکه نهاد، در راه کشته شد،و حصین بن نمیر (۵)را بر لشکربمکه فرستاد،چون بمکه رسید،عبدالله زبیر درحرم کعبه آمد،آن جماعت بر کعبه منجنیق نهادند،و یک رکن را خراب کردند،حق تعالی صاعقه برایشان فرستاد، تا هفده تن بسوختند ،پس مختار بن عبید (۶)با لشکری بیآمد،و ایشانرا از مکه بیرون کرد،ناگاه خبر مرگ یزید (۷) رسید ایشان بشام رفتند ،و کارعبدالله زبیر درحرم بالاګرفت (۸) و اسم خلافت برخود نهاد،وحجاز و عراق و خراسان و یمن و مصر و شام ،دیګران همه را ضبط کرد،و خلافت و امر او تا عهد عبدالملک مروان بداشت.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱)الکامل:بن نمیرالتمیمی. (۲)کذا،طبری و مسعودی و مجمل:زرعه بن شریک التمیمی.
(۳)اصل:انش. (۴)اصل:انصاری .(۵)اصل:شهیر ،مجمل و غیره: نمیر.
(۶)کذا، مسعودی و مجمل: مختار بن ابی عبید ثقفی. (۷)اصل: فرعان ،به تخمین اصلاح شد اصابه گوید :و حاصر این الزبیر حتی بلغهم وفات یزید بن معاویه (ج۶ص۳۶۶).
(۸)اصل: بالا گشت رفت.
خلفاء طبقه(۲) (۸۶)
او حجاج یوسف را نامزد کرد تا بمکه آمد، و مدتی حصار داد ،ابن زبیر را در منجنیق نهاد نهاد او را بکوفت و پوست کشید و پرکاه کرد و بیاویختو مدت عمر او هفتاد دو سال بود،و مدت خلافت او سیزده سال بود.