خوراک

از کتاب: تاریخ افغانستان

در غذای آر بائی ها بر طبق زندگانی قبایل مالدار شیر مدخلیت زیاد داشت که خالص یا مخلوط با حبوبات خورده میشد. مسکه هم زیاد بمصرف میرسید. از آرد حبوبات با شیر و مسکه کلچه درست میکردند سبزی و میوه جات در تغذیه شان مدخلیت زیاد داشت گوشت قربانی حیوانات مثل نر گاو و گوسفند و بزهم به مصرف خورا کۀ آنها میرسید. در مواقع میله های عمومی بیشتر نرگاوها را میکشتند و از روی عنوان (إتى تیکوا Atithigua) یعنی (کشندۀ) نرگاو برای مهمان ها معلوم میشود که بعضی اشخاص بصورت خصوصی وظیفه دار این عهده بودند. چون آریائی ها اسپ هم گاه گاه قربانی میکردند درین مواقع گوشت آنرا نیز میخورند ولی بواسطۀ قلت قربانی اسپ گوشت آنهم کمتر و بصورت غیر عادى بمصرف میرسید. ماده گاورا بواسطۀ اینکه شیر میداد و از شیر آنخورا که های مختلف بدست می آمد نمی کشتند و آنرا (اگونیا Aghonya) (غیر قابل کشتن) میدانستند ازین جا معلوم میشود که احترام ماده گاو در آیائی های هند چیزی است که تا عصر ریگ وید اثرات آن معلوم میشود معروفترین مشروباتی که آریائیها استعمال میکردند (سوما) است که از عصاره کدام گیاه کوهی و شیر و عسل ساخته میشد چیدن گیاه سو ما در کوها و کشیدن عصاره واختلاط آن با شیر و عسل کارزنها بود. مشروب سوما بعد از مهاجرت شاخه آریائیها از افغانستان به هند از بین نرفته و در عصر اوستائی هم بنام هو ما باقی ماند. سوما اگرچه در عصر (ریگ وید) خاصیت مخصوص مذهبی بخود گرفته بود و بیشتر در مواقع اجرای مراسم قربانی صرف میشد ولی اینهم دال به این است که این مشروب در میان توده عوام عمومیت زیاد داشت. مشروب دیگری که در عصر (ریگ وید) در میان عوام رواج داشت (سورا Sura) نام داشت که از عصارۀ حبوبات استخراج میشد و واضحاً دارای خواص مستى آور بود چون محل روئیدن بتۀ سوما یکی از نشانی های محل اقامت آریائی است در آن زمینه مبحث علیحده هم نوشته شده است.