32

خلیفه و ملک

از کتاب: تاریخ افغانستان بعد از اسلام ، فصل چهارم ، بخش اوضاع اقتصادی و اجتماعی و اداری و فکری و علمی و ادبی افغانستان
04 February 1967

در فصول کتاب جائیکه بعد از دورۀ خلفاء را شدین ، و آغاز امارت حضرت معاویه نام امرای بنی امیه و عباسیان را به اسم امیر یا شاه و یا انتساب مسند شاهی بدیشان برده ایم ، مبنی برین است که دورۀ و ابو داود حدیثی نقل شده که راوی آن سفینه یکی از موالی حضرت رسول صلعم است و سعید بن جمهان از و شینده که گفت : قال  الله صعم الخلافة فی امتی ثلاثون سنة ملک بعد ذلک. یعنی بعد از من خلافت تاسی سالست که پس از ان دور ملک (شاهی ) است. سعید بن جمهان گفت که سفینه بعد ازین دورۀ خلافت ابوبکر و عمر و عثمان و عی رضی الله عنهم را شمرد که سی سال بود. چون گفته شد که بنی امیه هم خود را خلفاء دانند. سفینه گفت : نی ایشان ملوک اند و از بدترن ملوک . ۱

(۲)گراوخوره

در صفحۀ ۴۹۵سطر دهم کلمه (گرا) آمده که بر سکۀ سپاله پتی دیوا کابلشاه منقوش است و این کلمه را در فهرست مسکوکات موزه کلکته (ج۲)از روی رسم الخط  هندی چنین خوانده اندو لی گمان غالب من اینست که قرائت صحیح کلمه (خوره) خواهد بود یزرا ابر مسکوکات آخرین پادشاه ساسانی یزد گر سوم که معاصر کابلشاها تست « خوره ایزوت یزدگرت» نوشته شده . ۲

چون در تاج شاهی و تزئینات لباس و چهره بین این شاهان شباهت و مماثلتی موجود است البته در نوشتۀ سکه نیز نزدیکی و شباهتی باشد.

کلمات خوره اپزوت بر سکه های اکثر شاهان ساسانی نقش شده که معنی آن « جلالت افزود» بود ۳ و خوره در اوستا خورینه یا خورینو بوده که در پهلوی خوره شد، و کلمه فر بمعنی جلال 

۱تیسیرالوصول ۲/۳۴کتاب الخلافه تالیف ابن دبیبع شیبانی (۸۶۶۹۴۴هـ) طبع قاهره ۱۳۴۶هـ

۲سبک شناسا بهار ۱/۱۴۱

۳سبک شناسی ۱/۱۳۸