138

کشک

از کتاب: آثار هرات ، فصل چهارم

کشک از قرار تشکیل حکومت درجه اول معرفی میگردد. در طرف شمال هرات مرکز حکومت آن به فاصلهٔ ۲۲ کرور و قشله عسکری به فاصلهٔ ۳۲ کرور واقع است در کشک آثار وعلایم آبادی و مقامات گذشته بجا های مختلف پیدا میشود شهر خلیل ما بین دهن چار درّه و چل دختران به طرف شرقی سرک است آثار عمارات و بناهای آن معلوم می شود. خواجه جیر مزار بزرگی است و موجب زیادت اعتقاد اهالی واقع شده کشک سابقه که در زمان ملوک الطوایفی محل اقامت جمشیدی ها بوده و با حملات تراکمه و غیره مقابله ها مینموده به طرف افتابی، یکه درخت به کنار دریای کشک واقع است آثار دیوارها و خندقهای ژرف آن تا هنوز باقی است. مزار امام شیر سرخ رحمة الله علیه که آن را از اولاد ائمه میدانند در پهلوی آن بالای تل بلندی واقع است. در کشک کهنه در حدود قنات ملکک و قریه هفتو و سربند قره عینتو نیز آثار وعلایم بناهای کهنه به وفرت پیدا میشوند در طرف جنوبی درۀ جوال چاهی است که از آن باد شدیدی می وزد. شدت باد به اندازه ای است که هر گاه برای تجربه به دهنۀ چاه سنگ کلانی بیندازند به هوا مینماید بسیار اشخاص ملاحظه کرده اند. از شهر هرات تا کشک راه کلان و گشادهای رفته از بند گذشته این هر دو جا را به هم وصل مینماید خوش رباط چوقر رباط رباط میرزا و رباط سنگی که از دوره امرای تیموریه برای تسهیل عبور و مرور مسافرین احداث شده است اکثر بناهای آن تا هنوز باقی و برای مسافرین هنگام شدت سرما خدمات بزرگی ایفا مینماید. واقعاً بناهای عجیبی بوده اند.

رودهایی که کشک را آبیاری مینماید به سه چشمه انشعاب می یابد اول رودی که از چشمه های خودِ رباط سنگی و سیرزارک حادث می شود این رود رباط سنگی را آب ،داده به چهل دختران به رود کشک

می ریزد.

۲ : رودی که از قره قیتو شروع و یکه درخت را آب داده در حدود شهر خلیل به رود کشکی داخل میگردد. 

۳ : خود رود کشک که از درۀ جوال و کله چغر جاری می شود و بعد از آن که دو رود فوق به آن ضمیمه میشوند کشک افغانی را آب داده و به خاک روس داخل میشود. اراضی کشک زراعت هر قسم به عمل آورده ایلات علف خیز و چمن زارهای پر طراوتی دارد هوای اینجا در بعضی جاها خیلی خوب است اما در اکثر حصه جات در هنگام تموز مختلف بوده و موجب تولید تب لرزه های مزمنی میگردد. سطح ارضی حکومت کشک به نقطه آخرین سرحد مملکت واقع بوده و به خاک دولت شوروی خاتمه می یابد. اهالی کشک اکثر جمشیدی میباشد چند خانه افغان هم در این

نزدیکی ها در آنجا زندگانی میکنند.