32

اسماعیل بن احمدبن اسدبن سامان

از کتاب: تاریخ گردیزی (زین الخبار) ، فصل باب هفتم ، بخش اندر اخبار خلفا و ملوک اسلام
25 January 1968

وچون ولایت خراسان، مراسماعیل راگشت، وعهد ولواء معتضد برسید. اسماعیل بن احمد، مر محمد بن هارون را بفرستاد، تا گرگان وطبر ستان بگرفت. و محمد بن زید بن محمد را بگرفت، وسوی اسماعیل فرستاد. واسماعیل گرگان وطبرستان، مر محمدبن هارون راداد.

وچون یک چندی برآمد، محمدبن هارون عاصی شد، واسماعیل قصد اوکرد، وبخ ری شد، واو کرتمش کشته شد. ومحمدبن هارون با دو پسر دستگیر شدند. واین فتح هفدهم رجب بود سنه تسع وثمائین وماتین.

واسماعیل باز گشت وبه نیشاپور آمد، ومراحمدبن سهل رابدان دیار بگذاشت. واندرین وقت معتضد بمرد. ومکتفی بخلافت بنشست وعهد خراسان[172]باسماعیل فرستاد، واز پس اوپسر اورا احمد . وعهد ولواء خراسان بصحیت محمدبن عبدالصمد فرستاد، با عهد ولایت ری وقزوین وزنگان که با ولایت خراسان ضم کرده بود.

وچون مجمدبن عبدالصمد به نیشاپور رسید، اورا کرامت کرد، سه صد هزار درم صله داد، وباهدیهاء بسیار اورا باز گردانید. پس ولایت ری، اسماعیل مرابو صالح منصور بن اسحق راداد، منصور احمدبن سهل راسرهنگی داد، وحرس خویش برسم اوکرد وفرمود: تا تیمار همه حشم او بکشد، چنانکه دردسری بمنصور نیامد.

واسماعیل گرگان پسر خویش احمد را داد، وطبرستان ابوالعباس عبدالله بن محمدرا، وپسررافرمود: تا با عبدالله موافقت کند بهمه کارها، وبهیچ چیزی اورا خلافت نکند. پس ازآن مرپسر خویش را معزول کرد از گرگان، دان سبب که باجستان کار زار نکرده اماجستان را پسر نوح هزیمت کرد. وگرگان مر پارس. بزرگ حاجب خویش را داد. و اسماعیل بن احمد بمرد شب چهار شنبه چهاردهم صفر سنه خمس و تسعین و مأتین. واورا ماضی لقب کردند.