خواندن و موزیک در عصر آریائی
آواز خواندن و مراتب قدامت آن تنها به نژاد آریائی اختصاص ندارد بلکه میتوان گفت که بشر از هر عرق و نژادی که باشد در قدیمترین مراحل زندگانی آواز خواندن را بنوعی بلد بوده و برای کلماتیکه رنگ شعر داده بود شیوۀ خواندن هم مات گذشته حتماً داشت. از عمو اگر آریاها و مخصصاً آریاهای عصر ویدی را در آریانا نگاه کنیم خواهیم دید که آواز خواندن و تغنی در میان آنها خیلی معمول بود در میان کتله ئی که شعر گوئی کار میراثی خانواده های آن باشد، مردمانیکه حفظ سرودها را از وظایف اولیه مذهبی و خانوادگی خود بدانند. خانواده هائیکه رکن بزرگ آئین آنها روز سه مرتبه خواندن سرودها باشد چیز طبیعی است که آواز خواندن از قدیم ترین زمانه ها تا عصر ویدی و بعد از ان در میان ایشان معمول بوده و به مراتب ترقی رسیده بود. قبایلی که شعر میگویند، سرود میسازند اتن می اندازند. امکان دارد که آواز نخوانند ؟
همین طور موزیک در حالیکه شعر، سرود خواندن، اتن باشد موزیک از لوازمات آنها است. موزیک بعقیدۀ پروفیسر "گیت" Keith در عصر ویدی مراحل ابتدائی خود را پیموده بود از بن نظریه معلوم می شود که آریاهای آریانا مراحل اولیۀ موزیک را پیموده و اساس موزیک آریائی ازینجا به ماورای شرقی اندوس نشر شده است. آریاها در آریانا سه نوع ادوات عمدۀ موزیک یعنی آلات تاردار و آنهائیکه بایف و دست زده میشد همه را میشناختند و آنها را به نام های "دند و بهی Dundubhi"، وانا Vana. ویو نا Vuna یاد میکردند. یکی از شعرای ریگ وید میگوید که: "آواز توله از رهایشگاه مسعود "یاما" شنیده میشود." چون رهایشگاه یا مادر شمال هندوکش عبارت از همان قصر "وارا" است که در بخدی بنانهاده بود گفته میتوانیم که در قدیمترین مراحل زندگانی خود آریاهای آریانا به اساس موزیک بلد بودند و پادشاهان بزرگ بخدی در ترویج آن صرف مساعی زیاد میکردند موزیک علاوه بر اینکه در مجالس سرود واتن و مراسم عروسی و دربار شاهان کمال عمومیت داشت در محاربه هم مورد احتیاج بود و برای تشجیع و تهیج جوانان و ترسانیدن دشمن بهترین وسیله بشمار میرفت. یکنوع نشیده های مخصوصی که در محضر پادشاهان و سرداران قومی و بزرگان خوانده میشد به "دناس تیوتی" Dnastutis یاد میشد و اشعاران بیشتر شکل مداحیه داشت.