روشانی ها و جنگهای شانددر دورۀ گورگانیها بایزید روشن :

یکی از حرکات بسیار مهم که در عصر بابر واقع گردید، نهضت فرقۀ روشانی هاست که از نقطه نظر ملیت هم وقعی داشته و از ناحیۀ دیانت و فلسفۀ مهم است. 

طوریکه پیشتر گفته شد، شاهنشاهی چندین قرن افغانی در هند بفتوحات بابر و احفادش سقوط کرد ملت پښتون که به تقاضای فطرت بلند و جذبات ارجمند خویش سالها بادار و حکمران بود،نتوانست یوغ غلامی را بر کردن نهد، بنابران از هر طرف بر خاسته و برای حفظ شؤن ملی شمشیر کشیدند، در بین این دسته های آزادی خواهان کسانی نیز بودند که از ناحیۀ تحریک روحی و دینی جذبات استقلال طلبانه ملت را بر انگیختند.