شاعره های عصر ویدی
عصر ویدی که معمولا بین ۲۰۰۰ و ۱۰۰۰ ق .م .قرار در تاریخ قدیم آریانا آن میدهند و حد متوسط آن مصادف به ۱۵۰۰ ق.م . میباشد، دایره ایست که از نقطه نظر تاریخ ادبیات میتوان آنرا عصر "تجدد ادبی" آریائی خواند . شعرائی که در ین دوره سر بلند کرده همان مردان دانا و فرزانه قوم اند که بنام "ریشی" یاد شده اند و امروز محیط و مطبوعات ما نبوغ ادبی، مقام و رول اجتماعی و سیاسی آنها را کم و بیش
شناخته و پرده از روی شخصیت های مختلف آنها برداشته شده است .
ریشی ها که در لباس شعر و سرود راه های مادی و معنوی زندگانی را به توده یاد میدادند و مردم را همیشه به مزایای اخلاق و یگانگی دعوت میکردند و گوشه های زیبا و مقبول حیات را در مقابل آنها ترسیم مینمودند همه بلاد استثنا مردان نبودند بلکه زن ها نیز به حیث شاعره های توانا و مقتدری در میان آنها وجود داشت و "زنان ریشی" مانند مردان رول مهمی در ساختن منظومه ها و سرود ها بازی کرده و در خدمات بزرگ مذهبی و اجتماعی و سیاسی که از سرودن سرود ها منظور بود سهم بسزائی گرفته اند
رول زن در حیات اجتماعی آریائی در عصر ویدی موضوعی است جداگانه و شرح و بسط زیاد میخواهد. اینجا فقط از پهلوی تعلیم و تربیه که با مقالۀ ما ربطی دارد مختصرا متذکر میشویم که پسر و دختر آریائی در کانون خانواده یکسان تربیه و تعلیم میشد و از ین نقطه نظر فرقی در میان نبود . معمولاً پدر و مادر و بیشتر پدر که انتقال میراث معنوی به اود وظیفۀ اخقی و مذهبی او بشمار میرفت در راه تعلیم و تربیه اعضای خانواده خود جهد بلیغ میکرد و چون پدر و مادر هر دو در شناسائی معرفت
متداولۀ وقت دست داشتند هر دو در تربیه و تعلیم اولاد خود مصروف میشدند . ولی چون فطرتاً پسر به پدر بیشتر متمایل بود و بعد از اینکه به سن و سال کافی میرسید در کارهای صعب و مشکل خارج خانه با پدر سهیم میشد ، دختر پهلوی مادر میماند و مادر در تربیۀ دختران خود حصۀ مهمتر میگرفت . چیز مهمی که قابل ملاحظه است این است که عموما دختران و پسران یکرنگ تربیه میشدند و علت آنهم درسگاه مشترک کانون پر عاطفۀ خانواده بود و از همین جهت شعرا و دانایانی از میان طبقه مرد و زن در عصر ویدی بمیان آمد .
زن های ریشی همان کارهائی را در جامعه اجرأ میکردند که مردان ریشی بعمل می آوردند . شعر میساختند، مراسم قربانی را اجرأ میکردند و سرودهائی در مدح و توصیف ارباب انواع میسرودند و از ین رهگذر مقامی عالی در میان ریشی ها احراز کرده بودند .در آخر مقاله عجالتا اسمای بعضی شاعره های عصر ویدی را داده و نمونه های کم آنها را در طی کدام مقالۀ دیگر تقدیم خواهیم کرد .
بعضی از شاعره های معروف عصر ویدی :
شهزاده بیگم "گوشا Ghocha" که شاعره خیلی معروفی بود و اشعار او در کتاب اول ریگوید نمره ۱۱۷ و کتاب دهم نمره ۳۹ و ۴۰ ثبت است .
"لوپامودرا Lopamudra" شاعرۀ توانای دیگریست که اشعارش در سرود ریگوید کتاب اول نمره ۱۷۹ قید میباشد .
"ماماتا Mamata" نمونه کلام او در کتاب ششم ریگوید نمره 2 و 10 گنجانیده شده .
"اپالا" نمونۀ کلام او در کتاب هشتم سرود ۹۱ قید است .
"سوریا" نمونۀ اشعارش در کتاب دهم سرود ۱۸۹ دیده شده .
"اندائی" نمونۀ سخنش در کتاب دهم سرود ۱۴۵ گرفته شده .
"ساسی" نمونۀ شعرش در کتاب دهم سرود ۱۵۹ آمده .
"سارپرانجی" نمونۀ اشعارش در کتاب دهم سرود ۱۸۹ دیده شده . "ویشو وارا" نمونۀ گفتارش در کتاب پنجم سرود ۲۸ قید است .
برای اینکه خوانندگان مجلە"آریانا" طرز تخیل ، قوت گفتار، شیوۀ بیان ، انتخاب موضوع و سبک شعری شاعره های متذکرۀ آریائی عصر ئویدی کشور ما را ملاحظه فرمایند، ترجمۀ پارچۀ شعر شهزاده خانم "گوشا" را ذیلا میدهیم :
"ای "اسون Asvin" ستارگان صبح عرادۀ شما را که سریعتر از خیال است ، عراده ئی که آن را اسپهای دلیر و تند می کشند بسوی مردمان میشتابد . کجا میروید؟ تا منزلگۀ پاکانم را جستجو کنید .ای دلاوران و پهلوانان اینجا به رهایشگاه ما بیائید."
"شما ای صاحبان کارنامه های عجیب "وندانا Vandana" را برون آوردید تا مالک پیروزی و شکوه گردد مانند زر صافی که مدفون باشد، چون کسیکه در سینۀ تباهی و فنا خسپیده باشد مانند آفتاب که در حجلۀ ظلمت پنهان باشد ."
"ای "اسون Asvin" ها ستارگان صبح شما به معاونت قوه ها و نیرو های بزرگ تان آن مرد باستانی "شیاوانا Chyavana" را به آغوش جوانی سپردید ."
"شما ای "ناستیاس Nastyas" عرادۀ تان را بگمارید تا دختر آفتاب را با همه شکوهی که دارد، بردارد."
"شما ای کسانیکه هماره جوان هستید به تاسی شیوۀ قدیم خویش "تورگا Turga" را بیاد آوردید و با اسپ های گندمی خویش که با بالهای چابک پرواز میکنند "بهوجیو Bhujyu" را از بین امواج بحر برون کردید ."
"ای صاحبان کارنامه های عجیب، زمین را شیار کردید و جو کاشتید . برای انسان شیرۀ غذا دادید "داسیو Dasyu" را با کرنای خویش از میان برداشته دور افگندید و به "آریا Arya" روشنی وسیع و رخشندگی دادید که به آفاق پخش شد ."
"ای بزرگان! من از شما استعانت میکنم .ای "اسون" به نیاز های من به دیدۀ لطف بنگرید ای "ناساتیاس" به من ثروت زیاد و تمول کثیری بدهید که با کودکان همراه باشد ."
"این کارنامه های بزرگ و شجیعانه شما را که آن را در دوره های باستان کرده اید مردم میدانند نیاز میکنم که ای صاحبان قدرت و نیرو دعاهای من در حالی بشما خطاب شوند که فرزندان دلیر و شجاع در اطراف من ایستاده باشند .
"من به سوما خطاب میکنم که از همه بمن نزدیک تر است . جای او در روح ماست نیاز میکنم که گناهان مرا یکسره عفو کند . انسان پر از آرزو هاست .همچنین "اگاستیا Agastya" از سعی خویش در راه آمال خود رنج میکشد . آرزوی او برای داشتن ثروت ، فرزندان و نیرو خیلی شدید است ."