حذف فعل باقرینه وحذف فعل بی قرینه
از کتاب: زبان د آری
درانشای دری حذف فعل باقرینه ستوده است . این گفته چه معنادارد .
درجمله های مرکب که ازدوفقرۀ همپایه ساخته شده اند و با « و» ، « یا»و « نه » به هم می پیوندند ، فعل فقرۀ نخستین به قرینۀ فعل فقرۀ دومین حذف می شود .
حذف باقرینه دو شرط دارد :
- فعل هردو فقره مرکب باشد .
- هردوفعل همسان باشند .
هردوفعل ازیک صیغه یا یک ریخت باشند .
درآن صورت فعل کمکی فقرۀ اول را به قرینۀ فعل فقرۀ دوم حذف می کنند. علت این کار، پرهیز ازتکرار است . اکنون جمله یی را مثال می آورم که درآن بدون قرینه فعل حذف شده است :
« در جریان این تظاهرات ، که به خشونت گرایید و تیراندازی پلیس را بدنبال داشت ، دست کم یک نفرکشته ودوازده تن دیگر زخمی شدند .»
(انترنت )
دراین جمله فعل کمکی «شد» فقرۀ اول حذف شده است واین حذف نادرست است .
زیرا که فعل کمکی یامعاون فقرۀ اول « کشته شد » ماضی مفرد است و فعل کمکی فقرۀ دوم « زخمی شدند » جمع است . این دوفعل هم صیغه نیستند . اگراین جمله را چنین تغییر بدهیم ، حذف فعل باقرینه می شود و خطا ازمیان می رود :
درجریان این تظاهرات که به خشونت گرایید وتیراندازی پلیس را بدنبال داشت ، دست کم دونفرکشته ودوازده تن زخمی شدند . « دیگر » زیادی نیز حذف کردنیست .