32

نوشته بر ظرف گلی هده

از کتاب: تاریخ خط و نوشته های کهن افغانستان از عصر قبل التاریخ تا کنون
10 May 1931

آثار هده پنج میلی جنوب جلال آباد و مسکوکات و بتانیکه از این مقام در صد سال اخیر بدست آمده در تاریخ بودیزم کوشانی اهمیت تام دارد و این ولایت ننگرهار جزو مهم کوشا شهر بود و آثار نقاشی بودا در حوض آب ماهیان که از تپه اشتر هده اکنون کشف شده بهترین مظهر نقاشی کندهار است و معبد بزرگ استخوان بودا هم درینجا بود که نام هده از آن آمده و در شښتو هده (1) بمعنی استخوان است.

در حدود صد سال قبل مسنرمیسون یک ظرف گلی را با دو سطر نوشتۀ خروشتهی بدست آورده که سنه 28 ساخته شده و یک بودی ستوا اهدا گردید ه و ثواب آن به پادشاهی بخشیده میشود که نام وی مذکور نیست و شاید یکی از کوشانیا باشد ( کتیبه های خروشتهی ستین کونو ) نقل خطی این کتیبه راویلسیون در کتاب آریانا انتیکوا و بعد آن کونو در کتیبه های خروشتهی (2 ر 157 ) نشر نموده اند. ترجمه آن « در سال 28 دهم ماه اپی لایوس (2) بنای یادگار در باغ شاهی (3) در یک ستوپا بدست معمار سنگه میتره (4)


گذاشته شد.این بنیاد برکت یادگاری بودهی ستوا باد ! جلو گیری از فساد دهرمه (5) در هر کجا باد ! آمادگی برای نروانای (6) همگان باد ! و اجر جزیل برای شاه باد ! (کتاب مذکور ۲ ر ۱۵۸ ) در این کتیبه تاریخ ۱۰ ماه اپی لایوس یونانی سال ۲۸ مساویست با ۴۲ نوامبر ۱۵۵ م که عصر کوشانیان بزرگ باشد.