گذر اچکزائی ها

گذر اچکزائی ها هنوز در کابل مشهور است حینی که تیمور شاه درانی در ۱۱۸٦ وارد کابل میشد و مردم زیاد از قندهار در رکاب و چه در دسته های سپاه و چه بمیل خود نقل مکان نمودند عده زیاد اچکزائی ها هم وارد شدند. موقعیت محله اچکزائی ها جائی را نشان میدهد که از طرف تیمورشاه برای سران ایشان داده و یا برای رهایش دسته جمعی آنها تعیین شده بود. هیچ شبهه ئی نیست که در عصر تیمور شاهی مرکز ثقل رهایش عشیرۀ اچکزائی همین جا بود. و آهسته آهسته محل مذکور بنام ایشان به گذر اچکزائی ها شهرت پیدا کرد. خلاصه سال ۱۱۸۶ یعنی سال ورود تیمور شاه به کابل و سالی که این شهر پایتخت سلاله سدوزائی گردید و چند سال اول سلطنت تیمور شاه از نظر انکشاف آبادی شهر کابل به تزئید جمعیت شهر اهمیت زیاد دارد زیرا به نوعی که دیدیم یکدم چندین هزار نفر از عشایر و قبائل مختلف که بیشتر در شهر قندهار و گردو نواحی آن می زیستند چه در سلک سپاه و مامورین ملکی و نظامی و چه طور دلخواه بکابل روی آوردند. پادشاه در بالاحصار استقرار پذیرفت و به تعمیر قصری بزرگ که موقعیت آن خوب معلوم نیست و دیگر آبادی ها پرداخت و اعیان و ارکان دولت در پیرامون قریب بالاحصار و دورترها به ساختن منازل و باغ ها مشغول شدند چنانچه با ذکر چند مثالی که دیدیم اساس عده از محله ها و گذرهای شهر کابل در همین وقت گذاشته شد.

شبهه ئی نیست که آبادی های کابل تا آغاز دورۀ سدوزائی بیشتر به خود بالاحصار محدود بود. دیواری که سردار جهان خان سپه سالار به امر احمد شاه غازی در سال ۱۱۶۶ به دورادور کابل کشید قدم اولی بود که در راه توسعۀ شهر خارج حصار بالاحصار برداشته شد. احمدشاه بابا امر کشیدن حصار مذکور هم دامنۀ شهر را خارج حوزۀ بالاحصار کهن وسعت داد و هم خواست تا خانه ها و محله هائی را که به مفهوم حیات آنوقت بلا دفاع افتاده بود در پناه دیوارهای جدید از حقوق و اهمیت شهری بر خودار کند. آبادی هائی که سپه سالار سردار جهان خان برای خود کرد و خانه و منزلی که ساخت قدمی بود که در عمران شهر کرابل در عصر احمد شاهی برداشته شد. در دورۀ  تیمور شاه در داخل محوطۀ حصار احمد شاهی و خارج آن در سواحل چپ رود کابل - مثلا در مراد خانی - آبادی های نو، خانه ها و باغ ها، (قسمت متن خوانده نشد) و احداث شد و این اقدامات عمرانی نشان میدهد که قرار اقتضای (قسمت متن خوانده نشد) چند سال محدود حدود دیوارهای جدید احمد شاهی هم برای شهر کابل تنگشده و احتیاج بیرون تر از آن احساس میشد و عملا همه مردم خصوصا ارکان و اعیان دولت بیرون بر آمدند و قدم هائی در راه توسعه و آبادی شهر کابل برداشته شد.