32

فتوحات سند از راه جنوب افغانستان و جریان فرهنگی ازین راه

از کتاب: سهم افغانستان در انتقال فرهنگ آسیای میانه

ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻭﺍﺳﻂ‬ ‫ﻋﺼﺮ‬ ‫ﺍﻣﻮﻯ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺛﻘﺎﻓﺖ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻛﻠﺘﻮﺭ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﻋﺮﺑﻰ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻭﺿﻊ‬ ‫ﻛﻠﺘﻮﺭﻯ‬ ‫ﻗﺪﱘ‬ ‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﺁﻣﻴﺨﺖ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻣﺪﻧﻴﺖ‬ ‫ﺧﺮﺍﺳﺎﻧﻰ‬ ‫ﺭﺍ‬ ‫ﺷﺎﻟﻮﺩﻩ‬ ‫ﺭﳜﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺴﺎﻝ‬ ‫)‬ ‫‪۸۶‬‬ ‫ﻫـ‬ ‫‪۷۰۵‬‬ ‫ﻡ(‬ ‫ﻭﻟﻴﺪ‬ ‫ﺧﻠﻴﻔﮥ‬ ‫ﺍﻣﻮﻯ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺩﻣﺸﻖ‪،‬ﺣﺠﺎﺝ‬ ‫ﺛﻘﻔﻰ‬ ‫ﺣﻜﻤﺪﺍﺭﺍ‬ ‫ﻣﻌﺮﻭﻑ‬ ‫ﺑﻨﻰ‬ ‫ﺍﻣﻴﻪ‬ ‫ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻜﺮﺍﻥ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻰ‬ ‫ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ‪.


‬‬ ‫ﺍﮔﺮ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﭘﻴﺶ‬ ‫ﺍﺯﻳﻦ‬ ‫ﻟﺸﻜﺮﻳﺎﻥ‬ ‫ﻋﺮﺏ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺭﺍﻩ‬ ‫ﲝﺮ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺑﻨﺎ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﲝﲑﮤ‬ ‫ﻋﺮﺏ‬ ‫ﺑﺮﺗﻬﺎﻧﻪ‬ ‫)ﲟﺒﻴﻰ(‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺩﹶﻳﺒﻞ‬ ‫)ﻛﺮﺍﭼﻰ(ﲪﻠﻪ‬ ‫ﻫﺎ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ‬ ‫ﺑﻮﺩﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻭﱃ‬ ‫ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﺳﻮﺍﺣﻞ‬ ‫ﺳﻨﺪ‬ ‫ﲝﻴﺚ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺭﺍﻩ‬ ‫ﻗﺪﱘ‬ ‫ﺟﻨﻮﺏ‬ ‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻨﺪ‬ ‫ﺍﺭﺳﺎﻝ‬ ‫ﺩﺍﺷﺖ‬ ‫ﻭﻯ‬ ‫ﺩﺳﺘﻪ‬ ‫ﻫﺎﻯ‬ ‫ﺧﺎﺹ‬ ‫ﻟﺸﻜﺮﻯ‬ ‫ﺭﺍ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺭﺍﻩ‬ ‫ﲝﺮﻧﻴﺰ‬ ‫ﺳﻮﻕ‬ ‫ﺣﻜﻤﺮﺍﻥ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﺮ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫‪۱۶‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻥ‬ ‫ﺣﺠﺎﺝ‬ ‫ﺩﺍﻣﺎﺩ‬ ‫ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﳏﻤﺪﺑﻦ‬ ‫ﻗﺎﺳﻢ‬ ‫ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺷﺶ‬ ‫ﻫﺰﺍﺭ‬ ‫ﻟﺸﻜﺮ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺷﲑﺍﺯ‬ ‫ﺩﺍﺩ‪،‬‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺩﺭﺳﻨﻪ‬ ‫‪۹۳‬‬ ‫ﻫـ‬ ‫‪۷۱۲‬‬ ‫ﻡ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺭﺍﻩ‬ ‫ﺟﻨﻮﺏ‬ ‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻨﺪ‬ ‫ﺭﺳﻴﺪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻣﺪﺕ‬ ‫ﺳﻪ‬ ‫ﺳﺎﻝ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺳﺮﺣﺪﺍﺕ‬ ‫ﻣﻠﺘﺎﻥ‬ ‫ﺗﺎﻣﻠﻮﻩ‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫ﺁﻭﺭﺩ‬ ‫ﻭﺣﻜﻮﻣﺘﻰ‬ ‫ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺍﺳﺎﺱ‬ ‫ﻋﺪﻝ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻧﺼﺎﻑ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻣﻦ‬ ‫ﻗﻴﺎﻡ‬ ‫ﺩﺍﺩ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺑﻘﻮﻝ‬ ‫ﺑﻼﺫﺭﻯ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺳﻨﺪ‬ ‫ﭘﺲ‬ ‫ﻣﲑﻓﺖ‪،‬ﻣﺮﺩﻡ‬ ‫ﺁﻧﺴﺮﺯﻣﲔ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻓﺮﺍﻕ‬ ‫ﺍﻭ‬ ‫ﺍﺷﻚ‬ ‫ﻣﲑﳜﺘﻨﺪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﳎﺴﻤﮥ‬ ‫ﺍﻭﺍﺭ‬ ‫ﺑﻴﺎﺩﺵ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‬ ‫‪۱۷‬‬ ‫‪.


‬‬ ‫ﺑﺎﻱ‬ ‫ﻧﻄﻮﺭ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﳐﺘﻠﻂ‬ ‫ﻋﺮﺑﻰ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺳﻨﺪﻯ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﺳﺮﺯﻣﲔ‬ ‫ﺳﻨﺪ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺭﺍﻩ‬ ‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﺟﻮﺩ‬ ‫ﺁﻣﺪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺣﺘﻰ‬ ‫ﺭﺍﺟﮕﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍﺷﱰﻛﻮﺗﮓ‬ ‫ﻭﺳﻮﻟﻨﮕﻰ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺣﻜﻤﺪﺍﺭﺍﻥ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮤ‬ ‫ﺷﻼﺭ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﺗﻬﺎﻧﻪ‬ ‫)ﲟﺒﻴﻰ(‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﺳﺎﺧﱳ‬ ‫ﻣﺴﺎﺟﺪ‬ ‫ﺑﺎﻣﺴﻠﻤﺎﻥ‬ ‫ﻛﻤﻜﻬﺎ‬ ‫ﳕﻮﺩﻧﺪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺩﻳﻦ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺯﺑﺎﻥ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻛﻠﭽﺮ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺴﺮﺯﻣﲔ‬ ‫ﻫﻨﺪ‬ ‫ﺍﺭﻣﻐﺎﻥ‬ ‫ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ‬ ‫‪۱۸‬‬ ‫‪.