فتوحات سند از راه جنوب افغانستان و جریان فرهنگی ازین راه
ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺳﻂ ﻋﺼﺮ ﺍﻣﻮﻯ ﻛﻪ ﺛﻘﺎﻓﺖ ﻭ ﻛﻠﺘﻮﺭ ﺟﺪﻳﺪ ﻋﺮﺑﻰ ﺑﺎ ﻭﺿﻊ ﻛﻠﺘﻮﺭﻯ ﻗﺪﱘ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﻣﻴﺨﺖ ﻭ ﻣﺪﻧﻴﺖ ﺧﺮﺍﺳﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﺷﺎﻟﻮﺩﻩ ﺭﳜﺖ، ﺑﺴﺎﻝ ) ۸۶ ﻫـ ۷۰۵ ﻡ( ﻭﻟﻴﺪ ﺧﻠﻴﻔﮥ ﺍﻣﻮﻯ ﺍﺯ ﺩﻣﺸﻖ،ﺣﺠﺎﺝ ﺛﻘﻔﻰ ﺣﻜﻤﺪﺍﺭﺍ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻨﻰ ﺍﻣﻴﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻜﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺟﻨﻮﺑﻰ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ.
ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯﻳﻦ ﻟﺸﻜﺮﻳﺎﻥ ﻋﺮﺏ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﲝﺮ ﻭ ﺑﻨﺎ ﺩﺭ ﲝﲑﮤ ﻋﺮﺏ ﺑﺮﺗﻬﺎﻧﻪ )ﲟﺒﻴﻰ( ﻭ ﺩﹶﻳﺒﻞ )ﻛﺮﺍﭼﻰ(ﲪﻠﻪ ﻫﺎ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﻭﱃ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺩﺭ ﺳﻮﺍﺣﻞ ﺳﻨﺪ ﲝﻴﺚ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻗﺪﱘ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﺩﺍﺷﺖ ﻭﻯ ﺩﺳﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺧﺎﺹ ﻟﺸﻜﺮﻯ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﲝﺮﻧﻴﺰ ﺳﻮﻕ ﺣﻜﻤﺮﺍﻥ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮﻧﺪ ۱۶ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻥ ﺣﺠﺎﺝ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﺧﻮﻳﺶ ﳏﻤﺪﺑﻦ ﻗﺎﺳﻢ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺷﺶ ﻫﺰﺍﺭ ﻟﺸﻜﺮ ﺍﺯ ﺷﲑﺍﺯ ﺩﺍﺩ، ﻭ ﺩﺭﺳﻨﻪ ۹۳ ﻫـ ۷۱۲ ﻡ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺳﻪ ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﺳﺮﺣﺪﺍﺕ ﻣﻠﺘﺎﻥ ﺗﺎﻣﻠﻮﻩ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ ﻭﺣﻜﻮﻣﺘﻰ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻋﺪﻝ ﻭ ﺍﻧﺼﺎﻑ ﻭ ﺍﻣﻦ ﻗﻴﺎﻡ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺑﻘﻮﻝ ﺑﻼﺫﺭﻯ ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺍﺯ ﺳﻨﺪ ﭘﺲ ﻣﲑﻓﺖ،ﻣﺮﺩﻡ ﺁﻧﺴﺮﺯﻣﲔ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻕ ﺍﻭ ﺍﺷﻚ ﻣﲑﳜﺘﻨﺪ ﻭ ﳎﺴﻤﮥ ﺍﻭﺍﺭ ﺑﻴﺎﺩﺵ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ۱۷ .
ﺑﺎﻱ ﻧﻄﻮﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺪﻳﺪ ﳐﺘﻠﻂ ﻋﺮﺑﻰ ﻭ ﺳﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﺳﻨﺪ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺭﺍﺟﮕﺎﻥ ﺭﺍﺷﱰﻛﻮﺗﮓ ﻭﺳﻮﻟﻨﮕﻰ ﻭ ﺣﻜﻤﺪﺍﺭﺍﻥ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮤ ﺷﻼﺭ ﺩﺭ ﺗﻬﺎﻧﻪ )ﲟﺒﻴﻰ( ﺩﺭ ﺳﺎﺧﱳ ﻣﺴﺎﺟﺪ ﺑﺎﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻛﻤﻜﻬﺎ ﳕﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺩﻳﻦ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻛﻠﭽﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﺭﺍ ﺑﺴﺮﺯﻣﲔ ﻫﻨﺪ ﺍﺭﻣﻐﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ۱۸ .