كابل او دتاريخ په دوروکي يي پخواني نومونه

کابل دطبقات الارضی په اصطلاح ژوره کاسه ده چي په هغي کي دشاوخوا نقاطو اوبه راتولي شوي دي پسه بل تعبير داویو دتونید و خای دی دکابل شاوخوا نه په يوي کنني شمال لور شه دخواجه رواش چمن، غرب لورته يـې دبيني نیزار چمن، جنوب ختيخ لورته يې دقلعه حشمت خان چمن ليدل کیري چي دطيقات الأرض مفكوره اواصطلام یکی حقبقت الري او بوه برخه اوبه چي د چاپیريال له غرونوڅخه پکته راللی او راخي الاره بي نه درلوده اويه مختلفو گاسوكي رانوليدلي اوتراوسه یي دنار شاوخوا شبي نښاني ليدل کيري دالخرگنده ده چي په پخوانپو دورو کي رود خاني دتلو رائلو طبعي لازي وې مهاجر به همدغو رودخانو ته تلل راتلل لوي کلي او ښارونه به دهمدغو سيشد گونو ترخرا ایادبدل دلرغون اریابیانو دیادگار دوید په سندرو کی دکابل درود نوم د“کوه بهار"په بڼه راغلی او په تکرار سره استعمال شوی دی. اوداڅرګنده ده چې اریایيانو په افغانستان کې د استوګني پر مهال أو دجلگی هفت دريا بعنی پنجاب پر لور دهجرت په مهال رود پیژانده طبيعي ده چي دا وخست ښار او دښار اوسید نه نه وه او ددي سيندګوتی پر غاړه لاښار اباد شوی نه و او اريـايي مهاجر دخیمو اوسیدونگی وو او دشتو رودخانو پر غارو دمالداری په چارو بوخت وو دگویهار د پخوانی کلمی چی د کابل درودخانی نوم دی گر وبو په معنا چې دو" بدليدل په "الف: تر اوسه د کابل' په کلمه کې له منخه تللی

نبه دی او دهغوی چي به شاعرانه صورت کی دکابل په کلمه کی خویه د مگل به منخ كي ليدل هغوی دفیلوژي حقابقو ته هم نژديې دی پخوانی کابل چي هر خای و خو خرگنشده داده چي پر غرونو دد یوالونر جوړولو وروسته دابادی دثقل مرکز ددوو غرونو اسمايي: اوشير دروازی، په منخ کی یی پر اخوالي وموند او دا وروسته له ۵ مسيحي پیری نه پیدا شوى دي. هماغه وول چي وید د کایل درودخاني يادوشه کړي ده اوبستاهم د۱۴ قطعوخمکو په بیادونه کي۷ قطعي خمکه د ویگده ثه) په نامه يادوي اولرغون پوهان تول هغه کابل بولي اوپوتن حماسي پهلوان «اگرسپه» يسې ډيرمشهورو چي بیاوروسته د کابل او کاپیسا د پهلوانانو يادوني شوي دي پيل بي له همدغمع خابه شوی دی. ددربیي م ز پیری، په نیمايي كي يوتن مورخ چي اراتوستلس نومیده اله دي منی اورتسهانا باراورتسپنه په تامه بادونه کوي چی پوهان دبطليمولن معبري جغرافيه ليکونکي په مرسته دویمه مسيحي پيړی کې داسیمه کابل تعبير وي، البته پوشمیر ددی بار موقعیت بکنه پورته کری دى أودنوروځايونـو وړاندينز يي هم کړی دی لکه 'حصارسكندري دسرای خواجه ترخنگ اوداسی نور مگر دكابل دار موقعیت د اورتبانا" دموقعیت ارزت له دغي خخه څرگنديسېي چي دپخوائيو کارواتونو لار چي دهند باختر او اراکوزي قندهار په لور تيني شري، موجودي وي اوفاصلي بي معمولا دموقعيت له مخي شميري او همدي کتني له مخي استرابون هغه خای رڅلور لاری، بولي دهدي تعبير له مخې څرګنديږي چې د "اورتسپانا ښار چې اوسن يي (فعلي كابل) بولو دکارواتونو پر لاره پی پو مهم موقعیت لاره چي دالاري له همدي شار شه دهند، بلخ، پاخترو ارغند او سیمې اود پارونو پر لور بي نتې شوي وې او دکابل موقعیت داخصوصيت اوس هم لري او ددي دري تر خواولازي اوس هم له همدي ځايه تيريېي البنه داصفت په سخراجه اوپگرام کي حصار سکندري هم لري مگر مدققین ویسر پوامتمبایل دي چی كابل چي نومـوړی راورتسپانا) ارانوستنس نوک بت هم دانظريه شائيدوي

بطليموس يوناني مصري جغرافيه ليکونکی چې په دويمه مسيحي پیړی، کي بي ژوند کاوه دباروشو او قریو په وله کی ادپاروپامیزاد، ولایت د کارورای دیار په نامه پادوي جی پوهانوبي دتلفظ صورت درگابورا، دیار چې په نامه هم گری دی او د کابورا تسوري برخي يی دشار داوسید ونکیو نوم کارورا، تلقی گری دی دبطلیموس د وراسپاتا، اوزگارورا، دواره یونار بولي اور کارورا، يي دبازلیتوس، په صفت يعني شاهي بار هم باد کری دی. دبطليموس نظريیات درکارورا، اواواتسباتا، دنار په اره كايل تاریخچي په اره دیر ارزشت لري او په خانگري ترکه داچي دانار دشاهيښار په نامه يادوي. اوتر دي اندازې پورې چې دا ښار اداري مرگزیت خرگندوي لکه څنگه چي دنوموږی جغرافیه لیکونکی دقریوپه نومونو کی دكابل دچارچاپیره خینونقطو لکه الوکرئا۔ لرگی دارگوده ارششده، گرده - وردگ هم يادوي اودادري نقطي دکابل په چایرسال کي لوگر، ارغنده اوور دگد پادوي دهغه لیكني د کارورا، کایورا جي کابل دی داهمیت اوموقعيت په اره دیر ارژشت ور دي اود اخرگندوي چي نوموږی نه پواخي دمرگزی بار له موقعیت نه، بلکی دچارچاپيره مهموتقاطو خه هم بي خیره نه وه، دکابل دنوم وروستی تلفظ گاول او کابل، دی لومری بی دپراجي أواور مري، لهجو دتاثیر په وجه اود پقتالیاتو دتمركز په اثر منخ ته راغلي او دویم دپهلوي ادبیاتو دبنداهش) په متن کې يي يادونه شوي. كاول ، زاوله ، کاولسنتان او ازاولستان، به موتل اوریدلي وي داتلفظونه دمسيحي له پنځمې پیری نه له يفتليانو سره معمول شوی و. لکه خرشنگه چی ازاول، زابل شر همدارنگه (كاول، (کابل، شو او لکه خنگه چي وروستنه له كاول، خخه د کابل ضبط هم لرو گوامی شو وایوچيد اپ، اوتل په (ب چي دواره قريب المخرج دي دکابل دتسوم ضبط وتلفظ منخ ته راغلی چې تقربا له يوزر کالو راپه دیخوا معمول اومتعارف دی.