عدالت سلطان محمود غزنوی

یکی از بهترین ویژگی های سلاطین غزنوی، برقراری عدالت بود .

سلاطین غزنوی از سلطان محمود (که حاضر نشد حتی به دستور خلیفه عباسی خون بیگناهی را بریزد) گرفته تا سلطان مودود عدالت را بی چون و چرا اجرا میکردند و در این مورد میان خویش و بیگانه تفاوتی نمیگذاشتند مخصوصا سلطان محمود غزنوی که سخت بر اجرای عدالت پافشاری میکرد. در تواریخ آمده است که بازرگانی به مظالم گاه سلطان محمود آمد و از پسر او مسعود شکایت کرد و گفت : من مردی بازرگان هستم و مدتی دراز است که میخواهم به شهر خودم برگردم ولی نمی توانم زیرا پسر شما شصت هزار دینار کالا از من خریده است ولی بدهی اش را به من پرداخت نمیکند. حالا از شما میخواهم که پسرتان را به من به پیش قاضی بفرستید.

سلطان محمود خیلی ناراحت شد و پیامی سخت به مسعود فرستاد و گفت: یا بی درنگ بدهی این مظلوم را میدهی و یا با او به دادگاه میروی تا قاضی هر حکمی که شرع اسلامی صادر کرده باشد در مورد تو اجرا کند.

فرستاده به پیش شاهزاده مسعود رفت و پیام سلطان را به او رساند. شاهزاده بی درنگ به خزانه دارش دستور داد که به خزانه شخصی اش برود و ببیند که در آنجا چقدر پول نقد دارند. خزانه دار احتمال داد که ۲۰ هزار دینار در خزانه باشد، مسعود به خزانه دار دستور داد که ۲۰ هزار دینار را به بازرگان تحویل بدهد و برای ۴۰ هزار باقی مانده سه روز وقت بگیرد.

پس از آن مسعود به فرستاده سلطان گفت: برو و به سلطان خبر بده که من ۲۰ هزار دینار از بدهی بازرگان را به او برگرداندم و باقی مانده اش را هم تا سه روز دیگر برمیگردانم و همین الان هم کفش ها و لباس هایم را پوشیده و سر پا ایستاده ام تا اگر سلطان دستور بدهد به دادگاه بروم.

فرستاده پیش سلطان آمد و گفته های مسعود را به او رساند، سلطان به فرستاده گفت: به پیش مسعود بازگرد و بگو تا زمانی که بدهی مردم را تمام و کمال پرداخت نکرده ای اجازه نداری به دیدار من بیایی.

مسعود هم که میدانست که سلطان از حرفش برنمی گردد و چاره ای جز قرض گرفتن از بقیه برایش نمانده بود تا عصر آن روز چهل هزار دینار از این و آن قرض گرفت و بدهی بازرگان را پرداخت.