آریاها در باختر

از کتاب: تاریخ ادبیات افغانستان ، فصل دوم

قراریکه از روی سایر منابع مخصوصاً اوستا معلوم میشود آریاها بیشتر در اثر سرما و خنک از اریاناویجه مهاجرت نموده و از راه سغده (سغدیان) و مورو (مرو) به بخدی (باختر) آمدند. از حوالی پنج هزار سال ق م تا ۲ هزار ق م اقلا سه هزار سال در باختر بود و باش داشتند. حیات آنها در اوایل خیلی ساده و طبیعی بود و شکل خانوادگی داشت و اهسته آهسته قلعه های مستحکم و قریه ها و شهرها بمیان آمد زندگانی آنها در اوائل بیشتر جنبه مالداری داشت و پسان تر شکل نیمه مالداری و نیمه زراعتی بخود گرفت تا اینکه به تدریج جنبه زراعتی آن ترقی کرد. در اوائل اداره بدست پدر های خانواده بود تا اینکه به تدریج رئیس قلعه و رئیس قریه بمیان آمده و اولین پادشاهان آریائی در بخدی بنای حکم فرمائی را گذاشتند و حیات به دور بخدی خیلی متراکم شد و جای برای رهایش مردم و چراگاه حیوانات شان محدود گردید.