32

سفر چهارم به بلخ

از کتاب: تاریخ افغانستان در عصر گورکانیان (تیموریان) هند

بعد از گذشتن زمستان همایون خواست بر کشمیر تاخت آورد ولی چون از طرف برادران خود در صفحات شمال مطمئن نبوده آنرا بوقت دیگری موکول کرد، در بهار (۹۵۶ه‍) باز به صفحات شمال ماورای همدوکش متوجه گردید و از استالف به پنجشیر، و از آنجا به اندراب رسید بعد از آنکه از کوتل ناری گذشت میرزا هندال و میرزا سلیمان بخدمت آمدند، و میرزا ابراهیم به نگهداری بدخشان گماشته شد.

چون به فتح آیبک از همه اول ضرورت افتاد، بنابران از طرف همایون میرزا هندال و میرزا سلیمان و حاجی و حاجی محمد خان، با جمعی از قواء گماشته شدند که آنرا بدست آرند ولی پیر محمد خان حکمران بلخ، خواجه ماق رابا، ایل میرزا و حسن سعید و محمدقلی میرزا و جوجک میرزا، به نگهداری آیبک گماشته بود، مه بعد از روز محاصره تاب مقاومت نیاوردند، و ایبک را بقوای همایون سپردند، همایون از راه خلم متوجه بلخ گردید،‌و در منزل بابا شاه هو نزول کرد و معسکر خود را در آستانه آراست. 

پیر محمد حکمران بلخ با همایون تا نیم روز جنگ عظیمی کرد و قوای همایون بطرف درۀ گز عقب نشستند، بنابران همایون هم بلخ به حال خود مانده و بعد از سه روز بر سریخ چهار چشمه نزول کرد و از آنجا به غوربند و خواجه سیاران و قراباغ گذشته و میرزا هندال به قندوز و میرزا سلیمان به بدخشان شتافتند و خود همایون ناکام بکابل آمد. 

اما کامران که در کولاب میزیست بعد از آمدن همایون بکابل در قندوز و تالقان با میرزا هندال و میرزا سلیمان جنگیده و اخیرا ناکام از راه ضحاک و بامیان خود را در میان هزاره کشید و در آنجا منتظر نشست، و عفو جرایم خود را از همایون خواست، که بکابل آید(۲۲).