138

دلیری و سالاری سلطان

از کتاب: سلطنت غزنویان ، فصل دوم

بزرگترین برهانی که شجاعت بی نظیر سلطان را ثابت می نماید و بر عزم و اراده او دلالت دارد شهکارهای محیر العقول وفتوحات پی در پی وی است فتوحاتی که همه با خطرات عظیم توام بود. گذشتن از دریاهائی مواج و خروشان روبرو شدن به حملات شدید دشمن جنگ با اقوام بزرگ و متعصب شرق مانند ترکان و ترکمانان هندوان و عراقیان و رازیان و در تمام این میدانها فاتح بر آمدن و غنیم را به شکستهای فاحش مواجه نمودن این همه نشان دلاوری و سرداری و جنگجوئی و رزم آرائی سلطان است.

فخر مدبر در کتاب آداب الحرب و الشجاعت می نگارد: سلطان یمین الدولة والدین محمود به شمشیر و قلا چوری می جنگید که سلاح مبارزان و دلاورانست و در تیراندازی و نیزه بازی نیز آیتی بود و هم او گوید که در تاریخ چنین آورده اند که در آن وقت که قلعه ملتان بکشاد چندان کافر و قرمطی کشته شد که جوی خون از در لوهور که سوی قبله است بیرون رفت و دست سلطان رحمة الله علیه بر قبضه شمشیر چنان از خون گرفته بود و خون خشک شده که دست کشادن میسر نشد تا آب گرم کردند و در طشت ریختند و قبضه شمشیر زمانی دیر در آب گرم بداشت تا دست از قبضه باز شد.

و هم در این کتاب در جای دیگر مذکور است که این خانه واده را طبیعت چنان بود که هنگام خشم موی سرایشان بر می خاست چنانکه کلا از سر جدا میشد شبا نگاره ئی مینویسد سلطان در هنگام جوانی دست کرباس می پیچید و آسیا را از گردش نگه میداشت سلطان چنان که از شرح جنگهای او معلوم میشود در هنگام خطر خود بیشتر از دیگران بجنگ می ایستاد و در دریاهای بیکران اسپ خود را پیشتر از سایر سپاهیان و سرداران در آب می افکند

در شکار شیر و کرگدن سخت مردانگی ها نشان میداد حتی چنان که فرخی میگوید در یک روز سی کرگدن را در هندوستان شکار کرد سلطان فیلان جنگی را دوست می داشت و در یکی از جنگهای هندوستان میخواست فیلی را بچندین هزار دینار یا در بدل پنجاه فیل بخرد وسر انجام آن پیل در غنیمت بدست سلطان افتاد .

فیلان خاصه نامهای جداگانه داشتند بعضی از این نام ها را فرخی شرح میدهد :

بالا بلند - هروان - جیله - مولوس - سوله - سور کیسر - کلنی - لولو پیکر کالپی - سرپنج دی - سرها سینمر - لوله - سند - سنگر - جیکوب - سرمل در چنبل.