پیر صبغة الله و خاندانش
درین کتاب ذکر چندین نفر این خاندان معروف آمده که مختصرا به شرح حال ایشان اشارت میرود: مورث اعلای این دودمان سادات سید محمد مکی است که از حجاز به بغداد و سندهـ آمد و از اهل زهد و تقوی بود و خاندان او در سندهـ مرجع خلایق گشت.
پیر محمد بقا ازین خاندان در قرن دوازدهم هجری خیلی شهرت یافت، و از معاصران و همراهان سید فقیر الله جلال آبادی شکارپوری بود، تولدش ۱۱۳۵هـ غره شعبان است که به " پیر پته" شهرت داشت، و در شیخ طیب بسال ۱۱۹۸هـ از جهان رفت و همانجا مدفون گشت.
بعد از و سید محمد راشد فرزندش بر مسند هدایت خلق نشست، تولد وی ۱۱۷۰ هـ است که به " پیر روز والا" شهرت یافت و تعداد مریدان او به لکها رسید، وی در غره شعبان سنه ۱۲۳۳ هـ از جهان رفت مدفنش " پیر کوت " است.
سید صبغة الله فرزند همین سید محمد راشد است که خاندان " راشدی " با منسوبند اورا پگارو (دستار بند) و تجر والا گویند، که مورث اعلای خاندان " پیر پگاروگ و موسس تحریک " جانبازان هر " است وی هزاران نفر مجاهدین جانباز و فداکار داشت ووقتی که سید احمد بریلوی شهید به سندهـ آمده، بتاریخ ۱۷ ذیقعده ۱۲۴۱ هـ در پیر کوت مهمان سید صبغۀ الله شد، و در بار تحریک جهاد باهم مذاکره و مفاهمه کردند، و بعد ازان هم باهم مکاتبه داشتند(۱).
---------------------------------------------------------
(۱)تواریخ عجیبه ۲۱۸.
سید حمیدالدین راجع باین سید سندهی مینویسد:
" در تمام مملکت سندهـ همچو او شیخی و مرشیدی در زعم مردمان ملک نیست، قریب سه لک مریدانش از قوم بلوچ هستند، و بکمال جاه و جلال و رجوعات خلایق، خوش میگذراند در جود و کرم و اخلاص و مروت هم شهرۀ آفاق.... در خانۀ سید مذکور کتب خانۀ عجیب و غربت بنظر آمد هر گز در خانه سلاطین و امراء نبوده باشد، پانزده هزار جلد از کتب معتبره دران موجود است. از انجملۀ صد دیوان فارسی بخط ولایت مطلا، و شصت و پنج جلد تفاسیر معتبره، و پنج جلد مکرر از شاه نامه فردوسی سه مع تصاویر و مطلا ....(۱).
سید صبغة الله یک برادر بنام سید محمد یاسین داشت، که بعد از وفات پدر جهنده (یعنی بیرق و پرچم) را گرفته بجای دیگر رفت، و اولادش به " پیر جهندو" تا کنون شهرت دارند، وی نیز کتب خانه بزرگی فراهم آورد، که تا کنون شهرت دارد، و از اخلافش پیر رشید الدین و مرشد الله و ضیاء الدین مشهور اند(۲).
تولد علی گوهر جمعه ۴ رجب ۱۲۳۱ هـ وفاتش ۱۱ جمادی الاولی ۱۲۶۳هـ و مشهور به " بنگلی والا" است. وی در سندهی شاعر بلند مرتبه و متخلص به " اصغر" است.
---------------------------------------------
(۱)سید احمد شهید ۳۰۳ از مولانا مهر طبع لاهور ۱۹۵۲
(۲)سید احمد شهید ص ۳۰۸.