والیان سیستان و خراسان و هرات از آغاز دورۀ عباسیان ۱۳۰تا۲۰۵هـ
دراواخر فصل دوم کتاب نامهای والیان اسلامی را از آغاز دورۀ اسلام تا سقوط امویان به تفصیل آوردیم ، اکنون بقیۀ ایشان را از آغاز دورۀ عباسیان تا استقرار حکومت ملی در خراسان و استقلال طاهریان پوشنگ در صفحات آتی می اوریم :
والیان سیستان
۱/عمر بن عباس بن عمیر از احفاد ز راره از طرف بو مسلم در خلافت سفاح بعد از (۱۳۲هـ) وی در ۱۳۳هـ د رجنگ بتی تمیم در بیابان بین بست و سیستان کشته شد.
۲-ابوالنجم عمار یا عمران بن اسماعیل در ۱۳۳هـ از طرف بو مسلم ولی او از بو عاصم بستی شکست خورد.
۳-سلیمان بن عبدالله کندی از طرف حکمران خراسان ابو داود خالد بن ابراهیم ذهلی در ۱۳۸هـ بمقابلت بو عاصم آمد و اورا بکشت وبا رتبی در رخد در اویخت.
۴-هنادی سری از طرف منصور خلیفه در حدود ۱۴۱هـ
۵-زهیر بن محمد ازدی از طرف منصور در حدود ۱۴۳هـ
۶/یزید بن منصور از طرف مهدی در ۱۴۶هـ
۷/عبیدالله بن علاء از طرف یزید بن منصور ۱۵۱ هـ
۸-معن بن زایدۀ شیبانی از دربار منصور ۱۵۱هـ
۹-مهدی بن حمزه خزاعی از طرف المهدی خلیفه (۱۵۹هـ) که او بکفالت خویش خالد بن سوید را به سیستان فرستاو
۱۰/زهیر بن محمد ازدی بار دوم از دربار مهدی در ۱۶۱ هـ
۱۱/تمیم بن سعید از دربار الهادی خلیفه در ۱۶۹هـ
۱۲-کثیر بن سالم از در بار الهادی رد ۱۴۹هـ
۱۳- فضل بن سلیمان از دربار هارون الرشید در ۱۷۰ هـ
۱۴-عبدالله بن حمید از دربار هارون ۱۷۱هـ
۱۵-فضل بن یحیی از در بار هارون در (۱۷۸هـ) و از طرف او یزید بن جریر وباز ابراهمی بن جبری تا ۱۷۹هـ
۱۶- علی بن عیسی بن ماهان از در بار هارون در (۱۸۰ هـ) که او ازطرف خود عی بن حضین و باز همام بن سلمه و باز اصرم بن عبدالحمید و در (۱۸۲هـ) پسر خود عیسی بن علی را به سیستان فرستاد.
۱۷- سیف بن عثمان طارابی بر نماز و حرب و حضین ب محم قوسی بر خراج ، از طرف علی بن عیسی ۱۸۵ هـ
۱۸-زهیر بن مسیب از طرف مامون ۱۹۳ هـ
۱۹-فتح بن حجاج ۱۹۴هـ از طرف مامون
۲۰/محمد بن اشعث طارابی از طرف مامون در سنه ۱۹۷هـ
۲۱-لیث بن فضل مشهور به ابن ترسل والی قهستان از طرف مامون خلیفه که او احمد بن فضل را در سنه (۱۹۹هـ) به سیستان فرستاد.
۲۲-غسان بن عباد از طرف مامون خلیفه ، که او از طرف خود اعین بن هر ثمه را مقرر کرد واعین از قبل خویش عمربن هیثم را در (۲۰۴هـ) فرستاد.
۲۳-عبدالحمیدبن شبی از طرف غسا در مضان ۲۰۵هـ
۲۴-طاهر بن حسین پوشنگی از دربار مامون ۲۰۶هـ
۱-این فهرست والیان از تاریخ سیستان ص ۱۴۶تا۱۷۷ تلخیص و ترتیب شد.
بعد ازین ادارۀ سیستان رسما به دربار طاهریان تعلق گرفت، که ما شرح انرا در جلد دوم این کتاب دوام خواهیم داد.
والیان خراسان
۱/ابو مسلم عبدالرمن در عصر سفاح و منصور ۱۳۰ -۱۷۰هـ
۲/ابو داود خالد بن ابراهیم ذهلی از طرف منصور ۱۳۷هـ
۳-عبدالجبار بن عبدالرحمن ازدی از طرف منصور ۱۴۰هـ مقتول ۱۴۱هـ
۴-محمد مهدی حاکم فخری بود ۱۴۱هـ
نایبش: سری بن عبدالله ۱۴۲هـ و خازم بن خزیمه ۱۵۰هـ
۵-اسید بن عبدالله خزاعی از طرف المهدی حدود ۱۵۰هـ
۵-حمید بن قحطبه طایی در ۱۵۱ هـ واوسکه هم دارد (متوفی ۱۵۹هـ)
۶-باوعون عبدالمک بن یزید خراسانی ۱۵۹هـ واوسکه هم زده
۸-معاذ بن مسلم رازی مولی ربیعه از طرف مهدی ۱۶۳هـ
۹- مسیب بن زهیر ضبی از طرف مهدی ۱۶۳هـ
۱۰- ابو العباس فضل بن سلیمان طوسی از طرف مهدی ۱۶۶هـ
۱۱-جعفر بن محمد بن اشعث خزاعی از طرف هارون ۱۷۱هـ سکه هم زده
۱۲-عباس بن جعفر سابق الذکر از طرف هارون ۱۷۳هـ
۱۳-خالد غطریف بن عطاء مامای هارون از طرف او ۱۷۴هـ
مامور خراج: سلیمان بن راشد ۱۷۴هـ
۱۴-حمزه بن مالک خزاعی از در بار هارون ۱۷۶هـ
۱۵-فضل بن یحیی برمکی از دربار هارون ۱۷۷هـ
۱۶-منصور بن یزید حمیری از درابر هارون ۱۷۹هـ
۱۷- جعفر بن یحیی برمکی از در بار هارون فقط ۲۰ روز در ۱۸۰ هـ
۱۹- هر ثمه بن اعین بلخی از دربار هارون ۱۹۱ هـ
۲۰/مامون بن هارون خلیفه ۱۹۳-۱۹۴هـ
۲۱-عباس بن جعفر بار دوم از طرف مامون ۱۹۳هـ
۲۲- حسن بن سهل از طرف مامون بر تمام سرزمین شرقی خلافت ۱۹۸هـ
۲۳-رجا بن ابی الضحاک شوی خواهر فضل بن سهل از طرف مامون حدود ۲۰۴ هـ
۲۴- غسان بن عباد از طرف مامون ۲۰۴-۲۰۵هـ
۲۵/طاهر بن حسین پوشنگی موسس سلسلۀ طاهریان ۲۰۵هـ که شرح احوال و حکمرانان ایشان در خراسان دوم این کتاب تکمیل میگردد.
والیان هرات
۱/عثمان کرمانی ازدی و بسام ابراهیم از عما بو مسلم ۱۲۸هـ
۲-ابو علی شبل بن طهمان شیبانی از طرف بو مسلم حاکم هرات وموسی بن حسان برعمل خراج ۱۳۰هـ
۳-ابو منصور بن طلحه خزاعی از طرف سفاح ۱۳۴هـ
۴-ابو کام خباز از طرف منصور ۱۴۲هـ
۵-داود بن کرار باهلی ۱۴۴-۱۴۸هـ از طرف منصور
۶-تمیم بن عمرو، و ماه رجب ۱۵۱هـ
۷-حماد بن عمرو ذهلی ، صفر ۱۵۴-۱۵۸هـ
۸-یحیی بن عمرو رسول مهدی خلیفه و عبدالله بن حمید بن قحطبه طایی والی ۱۵۸هـ
۹- ابور جاء حنظلی یکماه- تمیم بن عمر و معصب بن زریق خزاعی سه ماه ۱۵۹هـ
۱۰خزیمه بن خازم حنظلی از طرف المهدی ۱۵۹هـ دوسال و هفت ماه.
۱۱- عبدالعزیز هندلی از دربار مهدی ۱۶۱هـ
۱۲-مطرب بن نعمان بن عبدالعزیز ضبی محرم ۱۶۴هـ
۱۳-عبدالرحمن بن عبدالعزیز ضبی محرم ۱۶۴هـ
۱۴-مشمرح بن شمر ضبی شوال ۱۶۴ تایک سال و پنج ماه
۱۵-یزید بن جریر بجلی ۱۶۶هـ که بازار حمله فروشان (؟) هرات او ساخت.
۱۶-هارون بن حمید ایاد ۱۶۷-۱۶۹هـ بعد ازین صاحب شرطه (پولس شد.
۱۷- قطعن بن حارث طایی ۱۶۷ -۱۶۹ هـ از طرف جعفر بن محمد تا سه سال.
۱۸- مهدی بن حماد ذهلی از طرف هارون نیمه جمادی الاولی ۱۷۳ هـ
۱۹- منذر بن اسد ازدی محرم ۱۷۵- ۱۷۶هـ
۲۰- عبدالله بن ربیع محرم ۱۷۶ هـ و عبدالله بن حمید خزاعی ربیع الاول تا پنج و نیم ماه .
۲۱- اسماعیل بن عزوان کلبی ۱۷۸هـ
۲۲- محمد بن عبدالله بحتری ۱۷۹هـ دوماه هشام بن ابی هیثم وحسن بن ثابت ۹ ماه
۲۳- حسن بن علی بن عیسی جمادی الاولی ۱۸۲ هـ
۲۴-حسن بن علی عیسی جمادی الاولی ۱۸۲هـ
۲۵- مشمرح بن شمر بار دوم از طرف هارون در صفر ۱۸۳هـ تا یکسال و ۷ ماه.
۲۶- ابراهیم بن محمد شیبانی ۱۸۴هـ
۲۷- سیف بن کثیر قرشی ۱۸۶هـ در همین سال ابراهیم بن محمد شیبانی بار دوم .
۲۸- مشمرح بشمر بار سوم ۱۸۷هـ و او محمد بن اسحاق بن شمر را خلیفۀ خود کرد.
۲۹- حسین بن مصعب بن زریق ۱۷۹هـ واو بعد از چند روز پسر خود طاهر پوشنگی را بر هرات خلیفۀ خود کرد.
۳۰- عبدالله بن ابی نصر از طرف هر ثمه بن اعین ۱۹۰هـ و بعد از او احمد بن مصعب .
۳۱/حسین بن مصعب بار دوم از طرف هارون خلیفه ۱۹۳هـ که او پسر خود رهارون را بر هرات نایب ساخته بود، و حسین تا آخر عمرش بر هرات والی ماند و درسنه (۱۹۹هـ) در هرات بمرد ، وبعد از و هارون پسرش عامل هرات بود، و از طرف او عثمان بن زیاد حکمرانی میکرد.
۳۲/الیاس بن اسد سامانی ۲۰۴هـ
۳۳-عبدالله بن طاهر ۲۰۴هـ و بعد ازین پادشاهی تمام خراسان بر طاهریان
قرار گرفت .
۱-این فهرست والیان هرات از جلد اول مجمل فصیحی ۱۹۹-۲۷۴ترتیب شد.