32

سفرداراشکوه به قندهار

از کتاب: تاریخ افغانستان در عصر گورکانیان (تیموریان) هند ، فصل پنجم

شاه صفی صفوی طوریکه پیشتر گذشت از دیر باز اندیشۀ تسخیر قندهار را در دل داشت، درین وقت صفدر خان صوبه دار قندهار و عزت خان حارس بست و گرشک بدربار هند نوشتند، که شاه صفوی رستم خان گرجی سپه سالار را با سپاه گران به فتح قندهار گماشته است، بنابران از حضور شاه جهان شهزاده داراشکوه با پنجاه هزار سوار نامزد گشت، که به سوی افغانستان حرکت کند.

شهزاده ۲۰محرم (۱۰۵۲ه‍) با بسی از ناموران سپاه هند و سعید خان و قلیچ خان و همچنان ارباب حل و عقد کابل روی به سوی افغانستان نهادند و شهزاده مراد بخش نیز به همراهی داراشکوه گماشته آمد، شهزادگان مغولی بکابل رسیدند و عساکر خود را به همراهی علی مردان خان صوبه دار کابل آراستند و سی هزار سوار را در قندهار به قیادت خان دوران نصرت جنگ و ده هزار سوار را با سعید خان ظفر جنگ تا قلعۀ بست فرستادند، ولی درین اوقات خبر رسید که شاه صفی صفوی در ۱۲صفر (۱۰۵۲ه‍) از دنیا گذشت، و روز سوم ربیع الاول پسرش شاه عباس ثانی بر تخت نشست، چون این خبر به دیار هند رسید شاه جهان شاهزادگان را طلب داشته و از پیشرفت قوای خود بسوی سیستان باز داشت، و هر دو شهزاده تا اواسط جمادی الاخری (۱۰۵۲ه‍) بحضور شاه رسیدند. درین سال مقرری های ذیل از طرف دربار هند در افغانستان واقع گردید: 

خلیل بیگ  به تهانه داری غوربند و قلعۀ ضحاک مقرر گردید چون بین میر یحیی دیوان کابل و ملک مغدود مشهور جنگی واقع و در نتیجه ملک موصوف مقتول شد بنابران میر یحیی معزول و عوض وی خدمت دیوانی صوبه کابل  به میر صمصام الدوله سپرده شد.

در محرم(۱۰۵۴ه‍) حکومت قندهار بعوض صفدر خان که از دنیا رفته بود پس به سعید خان ظفر جنگ (ناظم پنجاب) سپرده شد و راجه جگت که قلعه دار کلات بود بصوبۀ کابل بخدمت عسکری مقرر و عوض وی خانه زاد خان پسر سعید خان به قلعه داری کلات گماشته گردید و عبدالله پسر دیگرش هم با اعزازات زیاد نزد پدرش بقندهار به دستور ی رفت، چون در جمادی الاولی همین سال عزت خان قلعه دار بست از جهان گذشت حکومت قلعه بست و گرشک به پردل خان بړېڅ که قله دار زمینداور بود سپرده شد، و به قلعه زمین داور هم خانه زاد خان مقرر گردید، و عوض وی به کلات عبدالله برادرش گماشته آمد (۱۶).