محل سرود های ویدی

از کتاب: ادبیات افغانستان از قدیمترین دوره ها

سرود ویدی از نقطه نظرفن شعر مقدمۀ تاریخ ادبیات افغانستان است و تمهید این تاریخ ادبی با سرود آغاز می شود که از قدیم ترین واصیل ترین زبانهای هند و اروپایی انشاء یافته است. سرود گمشده پیش آهنگ سرود های معلوم, در صفحات شمال هندوکش در پرورش قریحه شعرا تأثیر فراوانی داشت و سبب شد که در جنوب سلسله کوه مذکور یک دورۀ جدید ادبی آغاز گردد. روی همه رفته صحنۀ ادبیات ویدی خاک راه هایی را شامل یک دورۀ جدید ادبی آغاز گردد. روی هم رفته صحنۀ ادبیات ویدی خاک راه هایی را شامل است که اقلا ار کاپیسا تا پنجاب انبساط داست. قدیم ترین حصۀ این مجموعه یعنی سرود های رگ وید و مخصوصا قسمت های قدیمۀ آن در دوره های هندوکش و سپین غر در حوزه رود خانه حصص شرقی و جنوبی افغانستان در «گندهارا» و «پختیا» سروده شده است و بر این اساس می توان گفت که تجدید روح ادبی و انشای سرود های آریایی ویدی در دره های کابل (کوبها) گومل (گوماتی) کرم (کرومر) سوات (سراستو) به میان امده است و ریشی ها متوطن این دره های سر سبزو شاداب خاطرات ادبی و عنعنوی متقدمین خود را طوری تجدید کرده اند که روش فکر , ظرز تخیل اسلوب بیان و شیوۀ گفتار آنها سر چشمه ادب آریایی عصر ویدی شده و در چوکاب زمان و مکان تا چندین قرن و تا منتهی الیه نقاط شرقی پنجاب تعقیب گردیده است ؛ پس قسمت های قدیم «رگ وید» که در آن به احتمال اغلب بعضی منظموه های شمال هندوکش هم شامل است , بیشتر محصول قریحۀ سرشار و طبع لطیف شمال هندوکش هم شامل است؛ بیشتر محصول قریحۀ سر شار و طبع لطیف سخن سرایان آریانا ، یا افغانستان که در حوالی سه و نیم هزار سال قبل به قدیم ترین زبان هندواروپایی حرف می زدند. سرود های این زبان قدیم ما وریشی های آن قدیم ترین شعرای کشور ما می باشند. این زبان و ادبیات منشأ زبانهای و ادبیات ما در دوره های بعد قرار گرفته و از همان زمان اولی با اسمای آب و خاک و نامهای قبایل و پهلوانان عشیری و کوههای ووادی ها و رود خانه های افغانستان مزین است. داستنانهای عشقی دختران کوهی وادی « کرومو» (گوماتی ) مانند قصۀ «پروتی» قصه های جنگی قبایل پکت ها (پختون ها) الیناها (نورستانی ها ) گنداری ها (اهالی گندهارا) از قبیل جنگ ده ملک ؛ کارنامه های شاهان مانند: پکته؛ تورایانا, اوریگو , دیوداسا , اشارت پهلوانان کوه نشین , جمع آوری گیاه سوما در قله های کوه (منجوان » و ثد خاطره کوچک و بزرگ دیگر هر کدام به نحوی مجالس رزم و بزم آریاهای ویدی را در دامنه های کوههای بلند و وادی های سر سبز افغانستان رسم میکند.رگ وید آیینه ایست که درآن چهره واقعی قبایلل ویدی افغانستان را با تمام ممیمزات مادی و معنوی آن می توان دید و میتوان گفت که داستانهای حماسی قوانین قبیلوی, جذبات عشقی روح سلحشوری , اتن و موسیقی و آنچه اختصاصات ملی ما را تشکیل می دهد مبدأ آن سرود های ویدی و ذهنیت آن عصر است که در طی چندین هزار سال انعکاس آن در زندگانی قومی ما همیشه به رنگی جلوه گر است و شعرای , نویسندگان و قصه سرایان ما همیشه از اقوام ما همیشه از آن الهام گرفته اند و می گیرند.