دبغلان ارزښت دلرغون پیژندني له نظره

 په دغه وروستیو پنخوس کلونو کی دکشفياتو او گیندلو په نتیجه کی څرکنده کره جي به عمومی توکه دافغانستان خوره دلرغونيو آشارو اوبیلابیلو دورو دخرابيو له نظره ډيره غني ده. پهدغر وروستیو پنخوس کلونو کې دي هيواد په ځینو ځايونوكي خيرني او کیندني شوي دياويو شمبر سیمو لکه هده. بگرام،باميان بلخ، شترك، فندقستان، ككرك، ایاك. کندوز اونورو شهرت پید اکړی او له هغو سیمرڅخه كشف کراي شوي آثار دكابل په موزيم کې موجود دي په دي كي شك نشته چې دغو ټولوسيمو کشف کړاي شوي آثار د تاريخي اوفرهنگي دورو له نظره پوشان نه دي بوشمیر آبادي چې هغه دېوداني دین عبادت خایونه وو مشهور شوي، لکه هده او بامیان همدارنگه په خینو نورو خاپوتوکی داسلامي مدنیت دآباد یوشواهد لکه په غرني او لشکرگاه او هرات کي په لاس راغلي دي بغلان چي دلته ي په اره لي خه بحث گووهغه سیمه ده چی په دغه وروستیو کلونو کي يي دیر ارزبت پیدا کړی اوپه هغه شرح چې ورته دپاي تکی ودو په حاضر دم وخت کی دلویو کوشانیانو په عصر کی دفرهشگد او آبادیۍ له نيو نښانو سره ارتباط لري بغلان په حاضر وخت کې دهغې سيمې نوم دی چې دپلخمري شمال ختيخ نور ته يې ۶۰ یا ۷۰ کیلو متره مربع خای نیوالی دی اودري نسوی بروته دپل خمري، بغلان صنعتی او بغلان اداري پکي جوږ شوي دي تر ۵ کاله مخه بغلان د همدغه مساحت په

لرلو چي یادونه ي وشوه دقطغن ولايت پوري اروندو اودنويو اداري تشكيلانو له مخي پو خانگری ولایت وپیژندل شو اواداری مرکزبي دیو لرتغیرانو اوپدلونونو څخه وروس همدغه بغلان وتاکل شو او دموجوده قطغن ولأيت اداری مرکز بغلان اداري بابغلان دی چي له هغو مهمو او ارزیتمندو کندوالو خخه چی دچم کلا په نامه ياد يږي داوسني بغلان جنوب لويديخ لور ته دغوري په نامه پوه بله سيمه لرو چې په داسي ډول دپلخمري کوچنی ښار ددي دوارو سیمو ثر منخ پروت دی له دهن غوري خه دهغي لوې لارې پهسر چې له غورې څخه دایبك تاشقرغان اومزار شريف په لور ورځي دخاورو اوډېرو دیوي غوندی په خشده کي چی به سره کوتل مشهور دي، فرانوي لرغون پيژندونکی پلاوي ديوې لوی آبادۍ په کشفولو بريالی شول چې دلويو کوشانيانو په دورې پودي اره لري دفرانسي دگیندالو او سپرلو دپلاوي مدیر موسیو شلوم برژه دسره کوئل دگیندلو او تشاہجو په باره گې مقالي خپري کړي خولکه څرنگه چي س کال په د فه خاي كي دکیندلو مرحله پاي ته ورسیده پوشتنه پیداکيږي چي راتلونكي كال به په کوم خاي او کومه نقطه گی دگیندالو اوسپرلو کارپيل كیي؟ دبغلان په یوه برخه سره كوئل) کی خو به نکاره ول پو عبادت خای خرگند شوی دی خو ددوي د مجسمه جوروشي معماری او په خنگری شوگه دربي أو رسم الخط له وري مطالعي شه ثابشیی چی دا ولایت داسیمه أو دانقطه لویوکوشانیانو پروخت دمسيحي په دریو لومړیوپيړيو کې ډيره آباده او پر مختللې وہ، نو ددغه خای نوري کيندني به دکوشانیانوپه عصر نوره ډيره رڼا هم واچوي. په دي کی ش نشته چي دبغلان له سه گوتل خخه کشف شویو غپزوشوگی هفه خه چې دیرارزښت لري يو شمير ډبرليکونه دي چی دافغانستان په هيخ بوه نقطه كي داسي بو برلیك نه دیکشف شوی چې دکميت له مخې له دي ډېرليلك سره سيالي وكړي . پوښشنه داده چی ایا په دغو کشف گراي شویو وبرليکونو کي داسي بو هغه شته چې دبغلان دنامه اصل او پخوانی ډول بغولانکو او بغلانګ نوم ترې کشف شوی وي؟ هويوتن داکسفور له استادانو څخه متسرهيننګ په دې بریالی شو چې دبغلان دنامه پخوانۍ بڼه ولولي همدارنکه په يو بل ډبر ليلك کې دکوشانپانو دلوی پاچا کنیشکا توم دوه خله لوستل شوی نه دی هو نایی داوبر لياك پخپله دکنیشکامربوط نه وي تر کومه چی فكر كوي احتمال لري دالیکنه په هوویشکا اويادلوې کنیشکا دکورنۍ په کوم غړي او جاتشین پوري اړه ولري نوهغه خه چی به خرگندهی هغه شه دپاسه ۶۰ ډبرلیکونه دي چي تول په کوشانی دوري اوپه خانگری نوگه په کوشاتی پاچاهانو پوري اره لري زموي دهیواد په تاریخ اولرغون پیژندنه کې ددي دیر لیکونوپیداکیدل چي نول دلويو کوشانیانو به دوری پوری اره لري د یر ارزنت ور دي حنی ویلی شوچي ددی کشفيانو ارزنت نه بواخی دافغانستان لپاره، بلگی دگاوند يوهیوادوتوهند، ایران او ماوراء التهرلپاره هم بر دی ددي بر لیکونو به رتا کی دکوشانی عصر لهژیي او رم الخط څخه ورو ورو پرده پورته کیهي او کومه کوه ژبه چی په دي وبر لیکونو کي کارول شوي ده هغه سیمه ایزه لهجه ده چي اروپاي پوهانو دباختري با بلخي ي په تامه نومولي ده لو موسیو هینگه پاور لري چی دسره کوتل دوپر لیا ژیه له خوارزمي، سغدي اوپارتي ژبي سره قرابت اونژدي والی لري ددي دبر لیکونو رسم الخط يوناني دی چي دکوشانیانو په وخت کي بي پوره روان درلود دسره کوئل دكندني له تنایجو لو په بغلان لونوږو برڅو کی تراموسینده دخاورو له کنتوخخه دیر داسي عواصل خرگندشوي دي چي دهغي له مخي ويلاي شوچي دافغانستان له نورو برخوخخه دغي برخی دکوشاني عضر تمدن اوفرهنگد ویر پراخوالی درلود به همدفه سیمه كي دسره گوتل په څير نوري غونډی. هم شته چي ديري پاسلرني وی دی له هغې جملې څخه يوه هم رچم کلا، غونډۍ ده چې داداري بغلان په لس کیلو متری کی د جمير دنهر شمال لوږ ته پړته د په لوسني وخت کی چم کلامریع په شکل بوه عومدۍ ده چې هره ضلع يې نژدې دوه سوه متره اوړودوالی لري، او يواخې په جنوبي ضلع کی می پوه گرده وتلی برخه لپدل کيږي چې ددي غوتډي کيندل پهيیشکه دگوشانیاتو به رده گی د بر معلومات راگړي، او پرته له دي غونډی نوري هم داسيشته چي له هغي ولی ند یوه دآي خانم غونډی ده چی هغه بنا دآمو سیند خوانه نژدی پرته ده او له هغه خابه لوي دنیپو سرتاقونه موندل شوي دي توضعا دگندالو لوخپرنو په نتیجه کی به دکرسانيانو او يونانيانو په دوره ډيره رڼا واچوي نوويلاي شو چې بغلان و دهغه ځای يتي اوخیرنی به افغانستان کی دکوشانیانو د عصر دنمدن دخرگندلوله پاره زياتې ارزښتمنې دي.