لغمان او كندهار کي داشوکا ډبر لیکونه

افغانستان د تاریخ په رڼاکې

راشوكا د بندوسارا زوی دچندراگویناهوريا ولمسی دهنذي امورباني کورنی دریم پاچا چي د ۲۳۲ او ۲۷۴ مخزبيدې واريمې پيړۍ، په لوصرى نيمائي کي واکمن و نوموړی دهندي پاچاهانو په ډله کې يو لوي پاچا و چې وروسته د کلنګا د مشهوږي جگړي، چي له يونيم لاك توڅخه دسه پکی مره شول دوينو وپاله او خيری خیری جسدونه وليدل سمدلانه بي حان بدل شو، له ويرو هیلو او خواهشاتو خخه تیرشو خان غوښتني أو بشري سرغروني بي په خان کي ختمي کړي او ديو مذهبي مشر اراهب په توگه وپیژندل شو چې دخپلي واکمنی پاتي کلونه ي دفقر او روحانیت په بڼه تير کړل. لکه خنگه چی دهغو جگروبه وجه چی دده نیکه چندر اگونا او پونانی اسلوکوس نیکانور ترمنځ پيښي شوې وي ، او «سلوكوس نیکانور» پکي دافغانستان جنوبی سیمو ته په شا راغی داسیمی دارغنداو تر حوزي پوري دموريا دأمیراطوری تر تاثير اونفوذ لالدي شوي او دي وضعي دپنخوسو كلوئو به شاوخوا کی دوام وكړ.

شوی اودسپین وبري به ملگرنبایی هغه خای او ديره ليدلي دي لکه خنگه چي داغلى اشنا دلیاك نه څرگنديدله ور ليك په کندهار کی چهل زیني ته نژدي دسرپوزې دغـره په پوزه کې په يوه طبعي ستره ډبره کې کیندل شوي او تر اوسه خاورو اوختو لاندی پت و، گله چی دوخت په تبریدلو دسیمی بزگرانو له دغه خايه خاوره وري ده نوموري وبر ليك کشف او راخرگند شو داډبر لبك چي خبر م ورته دکابل به رادپو او شورو افغاني مطبوعائو گي خپور کر دهغه ارزنت له مخي چي لري بی دپیژندگلوی ور يي بولو او دادی تاسونه بی درپیژشم داوبر ليك دکندهار دزاره بار دنته دسر پوزی کلی نه په خوسوه مشرۍ دپوزي دپاي په پرخه کي یو توہل شنوی ستر کانی دی چي له چهل زيني وراندي ددوه کانو لرونکپو نپو په مخ کي وافع دی داوډبر لبك هغه سرك ته دیر نژدی دیچی له موجوده کندهار څخه دارغند او به لوري تلي أو هغه سراك ته هم دبر نژدي دی چي له عمومي سرک نه دکندهاره زاره بسار دکند والوير الوري تللی دی هغه لويه ډيره چي لیکنه پري کیندل شوى مستطيل شكل لري چي او والی يې دوه متره پنځوس سانتي اوسوريې يو متر اولس سانتي دی. ددې لويې ډېرې په منخ کې دمربع په شكل غیر منظمه سطحه د ر۵۵) سانتي په اوږودوالي اود ۴۵ سانتی بر او همدارنگه ۵ سانتی بکته پلر ته پاکه او صافه شوی ده او د دبرليك متن په دوه ليك دودونو يوناني او ارامي ليکل شوي او کیندل شوی دی. دډېر ليك په پورته برخه کې مضمون په يوناني ليك دودلیکل شوی چې ټوله شميره يي دیارلس نیمی کربي ده او بیا دارامي لبه راخي جي شميره پي أوه نیمي کرنې ده وراندي شر دي چې ددي مهم دبر اليك نقل او عکس اروما، او پارپس) ته ورسيږي ما صرف دهفه بر لياك دموفعبت له مخی چی دالراكوزي ولایت دکاروانوئو دپخوانی لاري ترخنگد واقع دی اوداچی به دوه ليل دودولو پونانی أو آرامي لیکل شوي به انكل کړي و چي دادبر ليلك دريمي ق م پیږی پوري اروند اود موریا، گورني لوي پاچا اشوکا پوري مربوط دى لکه خرنگه چي پر نوهوري دبر لبك کی په یونانی ژبه لياد شوي داليك نسبت آرامي لیك ته اسان دی، په. اوپاریس کی پوهان ددي لیکتی به ترجمه پوخت شوي دروما به خنيخ اولویديخ کي په مجلو او دپارین په الوموند) ورځپاڼه کې په دي باره کي مقالي لبكل شوي

اشوگا دهندي اموریا، کورنی هغه پاچا دی چی پر هند دلس کاله واکمنی وروسته بی افغانستان نه دبودابی دین دتبليغ له پاره مبلغين راو استول داهغه وخت و چی دافغانستان په شمال باخشر کي پوناني باختري شاهانو تازه په واکمنی پيل كړي و اودافغانستان په جنوب کی دسلوسی کورنی سلوگوس نیکاتور پوتانی پاچا ترمانی وروسته دهوریا د گورنی موسس کوپتا، داندوس اسند له شاوخوا خخه دافغانستان جنوب پلوته دارغنداو تر غارو پوري بی خپل نفوذ ته پراخوالی ورگری و دکندهار په سر پوزه کي داشوكا دبر ليا مضمون سراسراخلاقی او عبارت دنوموری پاچا له نصبحتونو څخه خنگه چي تول پوهبهو اشوكا عادت درلود چي خپل اخلاقي نصپحتونه به بي دفرمانونو په بڼه په ډبر وليکل اوتيتول لکه چې ډير دډبرو فرمانونه يې په هند کې كشف شوي دي اوبوله دغو فرمانونوغخه دجلال آباد به درونته کي پر يوه توول شوي سشره وبسره موجود و چي بوه ناقصه پارچه یی دگابل موزیم ته رسيدلي اوهلته خوندي ده. موسیو روبرت دفرانسي دادبي متون او پر لیا داکاومی غری اود ارويا دخنیخ مجلي مدير دواړه دي نشجي ته رسیدلي دي چي واشوکا، پاچا دکندهار په دبر لیك کې په خپل مستعار نوم (پيوداسي) يادشوی او څرنګه چې ييې پخپله دټولو موجود اتو له ازارولو او زورولو څخه لاس اخستی دی باید چي دهیواد تول شگاربان او صپادان د حیوانانو له وژلو او دماهبانو له نپولو څخه لاس واخلي چی به خمکه کی لاخوشالی او ارامی خوره شي، سپاربتنه شوي ده چي دمور پلار او مشرانو ته اطاعت او دنفسیاتی خواهشانو مخنبوى دي وشي او په خانگری توگه دي دهر ژوندوي له زورولو ووه وشي په همد غه ترتبب داشوکا کوم دپر لیک چی تازه دکندهار زاره بار نه شژدي کشف شوي د پو شمبر اخلاقی پندوشو لرولکی دی جی ۲۳۰۰ کاله ده ليكل شوى. دارامی دير ليك متن ثر اوسه لوستل شوی نه دی، خو دير اجتمال لري چي دمضمون متن بي د پوتاني وبر ليلك له مشن سره توپیر ونه لری اود ه و ارومتنوشو مضمون يو شى وي. دراشوكا، با درکندهار دسرپوزي دبر لبك لومرنی پوناني دبر لیه دی چي اوس په افغانتان کی کشف کرای شوی، تر دی وراندی په سره کوتل کی وبر ليد لشف شوی و چي بواخي په پونانی لیك دود لیکل شوی او ژبه ی دافغانتان

دژبو له ولي پوه محلي ژبه ده دکندهار وبر ليك لومرنی ډير ليك دی چې زموني په هيواد کي په يوناني زبه او لیک دود لبكل شوى نو داچې له آرامي ژبی نه پورته گیل شوی څرگنديږي چي زمون په هیواد کي ديوناتي زيي ارزبت د دربمي مخزېږدي پيړۍ په نيماني کې یر زیات و دکندهار وير ليك لومړتي ډبر ليك دی چې په دوه پوتاني او ارامي زبو ليكل شوی، ددي لپاره چی نوموږی دبر لیک په دوه ژبو او دوه ليك دودوتو لیکل شوی به همدغه وجی بی ارزښت ډير زیات دی او دپوتاتی ژبی په مرسته به د پوهانو معلومات دادبی جزنیاتوپه اره او دآرابي حروفو دلیکلو په برخه کي پراخوالى وعومي هیله لرو چی ژر به پوهان ددې ډیر لیاك د « ارامي) متن په لوسشتلو بريالي او په په ډبر لبك کې راغلي چې د « پوداسي دترحم اومهربانی له منخي دخمكې دي برخه کی به بله مقاله خپره کری تول انسانان تیگمرغه او خوشاله شول په کندهار کې دیوناني وبر لیك دمتن اساسي مفهوم لکه خنګه چې يې وراندي یادونه وشوه په اخلاقي نعمتونو مشتمل دی. ددې ډبر ليك رآرامي) متن اووه کرښې لري چې تر اوسه کوم شخص یا علمي موسسې دهغې په ژباړه لاس نه دی. پوری کری. خو احتمال لري چي دهغي مضمون به هم ددي وبر ليك د يوتاتي برخي سره يوشان وي. داروپايي علمي حلقې په روما او پاريس کې هغه ډبر لبك ته چې شازه په کندهار کي کشف شوى دیر ارزیت ورکوي او د ډیر لیاك په لرغوتي افغانستان کي دتاریخ اديبانو، ژبې پیژندني او دژو دتاریخ له نظره وير ارزښت لري، خکه چي دالومړی خل دی چي پوډېر ليلك په دوو ژبو (یوناني او آرامي لیکل شری او زمونږ ذهیواد له يوې مشخصې سيمې نه په لاس راځي.