جنگهای صفحات شمال و سفر دومین شاه جهان به کابل
چون نذر محمد خان حکمران بلخ و بخارا پدرش را از بین برداشته و خودش مستقلا به شاهی پرداخت بعد از چندی پلنگتوش والی بلخ و بدخشان و کهمرد را موقوف و حکمرانی آن جایها را به پسر خود سبحان قلی داد، و تردی علی قطغان را به اداره آن گماشت، و علاوه بر آن برخی از لواحق کابل و قندهار و سواحل هلمند هم تجاوز کرده و بتاخت و تاز هزاره جات پرداخت، بنابران علی صوبه دار کابل در اواخر شعبان (۱۰۵۴ه) خلیل بیگ تهانه دار غوربند و اسحق بیگ بخشی کابل، و علی بیگ و جمعی از منصبداران کابل را بمالش تردی علی فرستاد،(۲۶) شعبان جنگ خفیفی بین آنها روی داد، و تردی علی را با رفقای وی پس راند، و آن صفحات را از تاخت و تازش ایمن ساخت.
در اوایل سال (۱۰۵۴ه) بدربار هند خبر رسید که صفدر خان حکمران قندهار از دنیا در گذشت و درین وقت خبر حرکت قشون صفوی بطرف قندهار نیز شهرت یافت، بنابران در ربیع الاول سال مذکور راجع جگت و بهادر خان و قلیچ خان و نجابت خان و میرزا خان و غیره مامورین لشکری را بسوی قندهار فرستادند، تا آن ولایت را نگهداری کرده باشند، چون شاه جهان می خواست که در سال آینده صفحات شمال مملکت را تا دریای آمو تسخیر و آن را از دست نذر محمد خان بکشد بنابران برای تجهیز و تهیه لشکر در اوایل سال (۱۰۵۵ه) اصالت خان که از مردان کار آزموده بود، بکابل فرستاد، تا در آنجا بندد امیر الامراء علی مردان خان تهیه لشکر نموده باشد.
اصالت خان به عجلت بکابل آمد، و عملیات لشکری را بسوی شمال آغاز کرد، آذوقۀ لشکری را گرد آورد و عمله جات هموار نمودن راه های را در جاده های دشوار گذار هندوکش تعیین کرد، چون از نفاق اولیای امور بلخ و امرای نذر محمد خان شنید، سه هزار سوار را بسرداری فرهاد که از غلامان علی مردان بود به تسخیر قلعۀ کهمرد ارسال داشت، که به یاوری خلیل بیگ تهانه دار غوربند کار را پیش ببرد، این دسته لشکر در اوایل جمادی الاولی (۱۰۵۵ه) به صفحات شمال حرکت کرد و بعد از وصول به قلعۀ ضحاک بر کهمرد تاخت آورده و آنرا بتصرف آورد، در نوزدهم جمادی الاولی اصالت خان با قوای خود از کابل بر آمده و بعزم تسخیر بدخشان در قریۀ ماهروی پای منار شمال کابل توقف نمود، بتاریخ (۲۶) ماه مذکور امیر الامراء علی مردان نیز با تمام قوای کابل از شهر برآمده و در غوربند با عساکر اصالت خان پیوستند.
طوریکه پیشتر تهیه دیده شده بود، شاه جهان در اواخر ذیحجه (۱۰۵۵ه) شاهزاده مراد بخش را با (۵۰) هزار سوار و ده هزار پیاده و توپخانۀ بی شمار به قصد تسخیر بلخ و بدخشان و تصفیه صفحات شمالی افغانستان فرستاد و امرای دیگر چون علی مردان خان حکمران کابل و نجابت خان و میرزا خان و عبدالله خان و غیره و برخی از صاحب منصبان. افغان چون نظر بهادر خویشکی، و حیات ولد علی خان ترین و جمال نوجوانی(لوڼ) و علت ول ترین واحداد مهممند، و پهاړ نوحانی (لوڼ) بمراتب مختلف در بین قشون کشی مهم مقرر گشتند. بعد ازآنکه شهزاده با قشون خود از لاهور بصوب پشاور حرکت کرد در ۱۸صفر (۱۰۵۶ه) خود شاه جهان هم بعزم کابل حرکت نمود و در غرۀ ربیع الثانی از آب اتک گذاشته و به پشاور رسید، قشون شهزاده که نهم ربیع الثانی به کابل رسیده و در موضع پای منار اقامت ورزیده بودند بتاریخ (۲۱)ربیع الثانی به چاریکار آمدند، و موکب شاه جهان در (۲۲) ربیع الثانی (۱۰۵۶ه) بکابل رسید و در اورته باغ و باغ مهتاب کابل نزول نمود.