بامیان از نظر سیاحان و جهانگردی

از کتاب: افغانستان در پرتو تاریخ

همانطوریکه درجهان عجایب سبعه با هفت چیزخارقه شهرت دارد؛ درکشورما مهمان که شگفتی های طبیعت و شاهکارهای هنری تاریخی در گوشه ها و کنارآن دیده میشود "عجایب سبعه" در داخل خود دارد که عبارت از:1)بامیان(2)بندامیر(3)منارجام(4)استوپه هیبک(59) تاق بست(6)رواق مسجد خواجه محمد پارسا(7) وگازرگاره میباشد.

بامیان که آنرا درقطرعجایب سبعه مهمان بشمار نمره یک آورده ایم؛ دره ایست زیبا و خوش آب وهوا که زیبائی های طبعیت یا اعجاز هنری بهم یکجا شده واین دره قشنگ را درآفاق جهان مشهورساخته است.بامیان با یک نقاط دور و نزدیک خود مانند؛شهرغلغله،شهرضحاک ،شهرسرخشک،اژدهای سرخ در،دره های فولادی ،ککرک،کالو،سوماره،آهنگران،اغرابات،خطه ایست بدیع که طبیعت در آن مجموعه ئی از شگفتی ها وزیبائی های خویش را گردهم جمع کرده و ذوق و هنر مجموعه ئی از شگفتی ها و زیبائی های خویش را گردهم جمع کرده وذوق و هنر مجموعه دیگر از مظاهر بدیع هنری بدان افزوده است و خاطره های تاریخ برهرصفحه آن یادگاری باقی گذاشته و از مجموع زیبائی های قدرتی و هنری دست بشری و خاطره های تاریخی کتابی بمیان آمده است که اوراق آن روی صفحه های دامنه های گربرف کوهای بابا و هندوکش گسترده شده است.

پیکرهای بلند بودائی که بزرگترین مجسمه های جهان میباشد،رواق ها و معابدی که بصورت سموچ های منظم و منقوش در بدنه کوه کنده شده ،نقاشی های طریف و رنگه دیواری بامیان را در قلب هندوکش بشکل نگارستانی درآورده است که هنوزهم با همه پیش آمد کاروان های زوار و تجارت پیشگانی بوده که دایم بین هند و چین ازلابه لای دره های هندوکش عبور ومرو می نمودند.

بامیان از روزگاران قبل التاریخ مرکزبودوباش و زندگانی شکاریان هندوکش بود مغاره بزرگ و طولانی معروف به (چهل ستون)گواه این نظریه است با ظهورآئین بودائی و اتشار آن در مهمان مخصوصأ بسا دوره زمامداری کوشاهنشاهان بزرگ کنیشکا وهوویشکا(از نیمه دوم قرن دوم تا اخر قرن سوم م.م)این دره اهمیت دیگری کسب کرد و درمدت بیش از 8 قرن یکی از کانون های مجلل بودائی آسیای میانه شد.بامیان از نظرمملکت داری هم سوابق درخشانی دارد؛ چه در دوره پیش از اسلام و چه در دوره اسلامی غوری تاریخ مهمان مرکزقلمروی بود که دربعضی اوقات حدود وثغورآن تخارستان را درشمال و کابلستان را درجنوب هندوکش دربرمیگرفت.

سیاحان و جهانگردانی که درین سالهای اخیربه مهمان آمده و تعداد شان به تدریج روز افزون است. نسبت به همه نقاط مهمان بیشنتربه بامیان میروند.علت این امرواضح و آشکارا است وبزرگترین عامل جلب سیاح درین دره مجسمه های عظیم و پیکرهای بزرگ(53)و(35)متری بوداست که به فاصله(400)قدم ازیکدیگرجداربلندی تخت رواق های عظیم استاده تراشیده شده و قسمت اعظم بدن آنها تا امروز از صدمه و آزار زمان درامان مانده است.

فاصله بامیان از کابل 245 کیلومتراست که با هرگونه وسایل نقلیه عراده دارمیتوان آنرا درظرف (7) ساعت طی نمود.

بامیان علاوه برپیکرهای شگفت انگیزخود و مجموعه معابد مربوطه که معاینه هرکدام آن درقدم اول برای هرسیاحی دلچسپ است یکسلسله نقاط دیدنی دیگر دارد که برخی ازنظرتاریخ و برخی ازنظر محاسن طبیعی و برخی دیگرازنظر شکاروصید ماهی خالدارخالی ازدلچسپی نیست.

غیرازپیکرهای بزرگی که ذکرکردیم؛ مجسمه بزرگ دیگر به بلندی ده متردر دره ککرک وجود دارد.دره ککرک درجناح  جنوب شرق بامیان افتاده و سرکی که تازه کشیده شده از مقابل هوتل از عقب کوه بابا به آن طرف نزدیک میشود.آثار دیگر تاریخی این دره شهر ضحاک و شهرغلغله است که بیشتر خاطرات دوره غوری و خورازمشاهی و خرابکاری های چنگیز بدانها تعلق میگیرد.نواسه چنگیزدر شهرضحاک بدست سپاهیان رشید جلال الدین منکبرتی کشته شد و شهرغلغله دراثرمقاومت شدید به امر چنگیزطعمه حریق شد و زنده جانی درآن باقی نماند.

نقاط زیبائی که دربامیان و درماحول دورونزدیک آن افتاده و برای ستیچ دیدن آن دلچسپ است؛ عبارت است از”بند امیرکه بفاصله 80 کیلومتری غرب بامیان افتاده و مجموعه دریاچه های آن با قصه های فولکلوریک و رنگ آمیزی های شگفت آور قدرتی هر بیننده را مسحورمیکند.

دره فولادی درزاویه جنوب غربی مجسمه های بزرگ منتهی به پای کوه بابا میشود و قله بلند آن(شاه فولادی)نام دارد؛ سرک جدیدی که تازه احداث شده به طول(12)کیلومتربه حصص علیای دره درنزدیکی های حوض خاص منتهی میشود.آبهای جاری،جوی های مست،دهکده های قشنگ،باغ های کوچگ و زیبا چشمه سارهای دامنه های پربرف کوه بابا وقله های بریده بریده سفید کوه مذکورهرکدام بجای خود دیدنی و تماشائی است.

همین قسم دره ککرک و مخصوصأ قسمت های علیای آن تا نقطه ئی موسوم به (دوکانی)بیشه های بدیع و منظره های زیبا و نظر فریب دارد که بازهم منتهی به سلسله جبال بابا میشود.

دریای شهر ضحاک دره دیگری رخ بطرف کوه بابا بیش رفته که بنام (کالو)یاد میشود و تشکلات عجیب طبقات الارضی آن قابل دیدن است.

همین قسم دره های(سوماره)و (آهنگران)که سرراه بامیان ودرمجاروت قریب آن واقع شده هرکدام بجای خود بینهایت زیبا و قشنگ است و علاوه برمحاسن طبیعی ماهی خالدارهم دارد که علاقمندان صید ماهی و کسانی که به زندگانی درکمپ علاقمندان خیلی ازرفتن آنجا کیف خواهند کرد.

بامیان با آثارتاریخی و مجموعه زیبائی های طبیعی که دارد ازنظرجهانگردان شهرتی زیادی پیدا کرده و هرسیاحی که بدانجا رفته با شوق و شعف زیاد مراجعت کرده و خاطره فراموش ناشدنی با خود حفظ کرده است.

20/3/37