32

د محمد عثمان نژند نظر

از کتاب: آفریده های مهجور علامه حبیبی

دعلامه حبیبی روح ته ډالی


      ډیر مغلقه او پیچلی دی جهان

                                               چی خلقت ته یی حیرا ن دی انسانان

     ابتدا او انتها يــــــــــی ده عجيبه

                                               كله ورک شي له سړی نه یکی خان

    دبشر له طبیعت سره جگړه ده

                                               مخینوی یی کړی دتندر او توفـــــــان       

    خوک بشرته سر چینه شی دخیرونو

                                                هر ضرر دبل گڼی ، دځان نقصان

    څوک دخان او څوک دنورو مینه وال دی 

                                                د هر چابیله غو ښتنه ، بیل پیمان

    دچا شغل د نړی ویجاړرل ډی

                                                څوک پاخه د تمدندی معمـــــــاران

د ژوندون قافله درو می لاری لاری

                                          څوک په هسکه څوک په ټیټه کی روان

دا هدافو او غوښتو نو توپیرونو

                                           دی ټاکلی دانسان شوکت اوشان

دچا سترگی ما دیاتو دی نیولی

                                           چا معناکی دی سپین کړی تور چشمان

فلسفی شوی په سوز و نوترینه سازی

                                           د مغزونو د فکرو نوله جـــــــولان

هیچ مړندی چی یی نوم په ښو یادیږی

                                          سخ چی نوم یی تل دبنوری پر زبان

یو له هغو نومياليوحبيبي دى

                                          چی عالم او معلم و سخندان

ذکر او فکریی دپوهــــــی و هڅیړنه

                                          هم په زړه کی یی رنهاوه د عرفان

په عملی او ټولنيزو موضوعاتو

                                        هو مره پوه و چی ستایلی یی دی ډیر گران

په تاریخ او تاریخی جغرافیا کی

                                         ووځلانده ښکلی لمر د دی آسمان

دپښتو ژبی ادب یی را ژوندی کړی

                                          په تاریخ کی یی دریځ کړ وروښان

به رښتیا چی دی د ژبی لوی استاد وو

                                      ژبپوهنه کی یی ډیر دی شـــــاگردان

تعليقات او تصحیحات ییدی بی شمیره

                                      تکمیلات به یی کړم څنگه در بیان

حواشی یی گټوری دی ترپایه

                                       ترتیبو نه یی گلان دگلستــان

هثوم مقابلی نه یی ویښ فکرونه

                                       ده ویاړنه دافغان د هر افغــــــان

زیارت تر یو سلو پنځلسویی آثار دی

                                       هر اثر یی دی دسرو لعلو نوكان

عبدالحی نوم به ژوندی وی څو چی ژوندوی

                                         علامه دی حبیبی دخپل زمان

د شهرت عزیی نړی کی دی خپور شوی

                                          نومیالی وی تل تر تله جاودان

دغه و یاریی کورنی تــــــه مختص ندى

                                          افتخار دی دهمه افغانستان

نوی نسل ته به هر څوک یوشی پریږدی

                                          حبیبی پریښو دځانگړی ارمغان

دی کتاب کی یی آثار دی تدوین شوی

                                          یکی شته دهر اثر نوم او عنــــــوان

نژند دغه شعر اهدا کردی کتاب ته

                                       چی څرگند یی ارادت شی بی پایان

سخنانی درباره این مجموعه

استاد مفخم علامه عبدالحی حبیبی ، این بزرگمرد برازنده میدان تاریخ، ادب و ... یکی از نویسندگان و محققان توانا و پر مغز عصر ما بود، که آثار قیمتی و پر بهای او ستونهای نیرومند تاریخ و فرهنگ سرزمین باستانی ما را تشکیل میدهد

تالیفات ، تصانیف ، تراجم و وحتی کوچکترین مقالات این محقق نبیل و فطن ، همواره از جانب دانش پژوهان افغانی و اجنبی بمثابه موثق ترین منابع علمی  تحقیقی ، مورد استفاده قرار گرفته و میگیرد على الوصف ، استاد فکور و عقیل علامه عبدالحی حبیبی در زندگی شصت ساله فرهنگی خود علاوه بر تالیف و نوشتن کتابها و رسایل موجود ، مقالات گرانبهایی در وسایل نشراتي كشور و ممالک همجوار به چاپ رسانیده است که متاسفانه استاد حبیبی در زمان حیات خود ، بنابر گرفتاریهای زاید الوصف علمی  پژوهشی قادر به جمع آوری قاطبه آن نگردید . زیرا استاد علامه حبیبی ، از یکسو در هر لحظه زندگی خود به خاطر ابداع و تخلیق آفرینشهای جدید و تازه تر ، فکر میکرد و از جانب دیگر دستان بیداد گر اجل او را برای نیل باین مامول ، اجازه نداد از همین جهت بود که این وظیفه خطیر حسب پرنسیپ معمول در جهان ( در کشورهای متمدن دنیا مرسوم و متداول شده است که نوشته های متشتت بزرگواران علم و فرهنگ را جمع آوری کرده و به شکل کتابها چاپ مینمایند) .  به عهدۀ ما جوانان گذاشته شد ، تابا اهتمام درین راه نيک و خیرخواهانه، آثار نایاب و متروک در زوایای تاریک را در معرض استفاده کلیه رهروان دانش و پژوهش قرار داده و با روشن ساختن دیدگان ابنای وطن خدمتی در اعتلای جنبش فکری و ثقافتی کشور ، انجام دهیم من جهت بسر رسانیدن چنین رسالتی از مدتها قبل آمادگـی داشتم ولی نسبت برخی مشکلات به تحقق و عملی نمودن این اصل سترگ و والا فایز نمیشدم.

اينک امروز كه كواكب فضل و دانش در کشور محبوب افغانستان بیش از پیش نور افشانی میکند و زمینه های هرچه وسیعتری برای طبع و انتشار آثار علمی تحقیقی جوانان دانشور میهن ، فراهم شده است مجدد است باین اقدام ممتع زدم و حدو د (۲۵) مقالۀ گرانبها را از میان نشریه های علمی پژوهشی ایران چون یغما ، وحید رهنمای کتاب، ارمغان سخن و آینده گردآوری کردم و رساله یی مبسوط مشتمل بر شرح حال ، زادگاه نسب و خانواده مبارزات سیاسی وطن خواهانه و غيره موضوعات  را بران افزودم تا باشد که شخصیت بین المللی سر آمد گسترۀ علم وخرد ما در مجامع علمی فرهنگی جهان بوجه احسن و بهتر شناخته آید. بهر حال كار من علیرغم سهولت آن در ظاهر ، با دشواری های زیادی توام بود، چه نخست از همه می بایست کلکسیونهای مجلات مورد نظر را مرور میکردم و از میان آن برخی  مقالات مطلوب را استنساخ مینمودم و بعد از تصنیف و دسته بندی ، آماده چاپ میساختم. معهذا، نبودن کلکسیونهای کامل مجله های مذکور در کتابخانه های کابل کار مرا تا حدودی دچار اشکال مینمود با وصف این عشق آتشین به پویایی و شگوفایی فرهنگ گرانمایه کشور و احترام عمیق به شخصیت استاد علامه عبدالحی حبیبی ، در وجودم همه پرابلم ها بر طرف ساخت در آخر از رهنمایی های عالمانه استاد جليل القدر و عاليمقام اکادمیسین پوهاند عبدالشکور رشاد، در ترتیب این مجموعه اظهار سپاس و امتنان مینمایم.