جنگ ده ملک و جبه بهاراته

و قبایلی که در آن شامل شدند: در میان و قایع تاریخی که از میان سرودهای ویدی استخراج شده یکی جنگ بسیار معروفی است که در میان خود قبایل اریائی بعد از حرکت و مهاجرت از حصص شرقی آریانا کنار رود خانه پاروشنی Parushni (ایراوانی = راوی) بمیان آمده و به جنگ "ده ملک" یا "ده پادشاه" یا "ده قبیله" معروف است. مدققین این واقعه را از پهلوهای مختلف تجزیه ومطالعه کرده و نظر به اهمیتی که دارد در آن خصوص آثار مستقلی نگاشته اند.

این جنگ برای تاریخ عصر ویدى کشورها و مخصوصاً برای روشن کردن اسمای یکعده قبایل بزرگ و تماس وروابط آنها با یکدیگر واشتراک مساعی آنها و بسا مسایل دیگر در خور اهمیت زیاد است. نظیر این جنگ جنگ دیگری هم است که میان قبایل آریائی در حوزه سراسوانی (هراویتی - ارغنداب) واقع شده و در آنهم پاره قبایلی سهیم بودند که اولاده آنها هنوز در حصص غربی افغانستان زندگانی دارند. چون از تحلیل این واقعات بیش از بیش تر اسما و موقعیت قبایل باستانی ما درعصر ویدی روشنی می افتد در سلسله قبایل این جنگ ها را از این جهت آوردیم تا اسمای قبایل یکدفعه روی صحنه بیاید بعد تا جائی که معلومات در دست است هویت بعضی های آنرا روشن تر میکنیم:

پیشتر متذکر شدیم که قبیله بزرگ و نیرومند "بهاراته" باشعب وعشایر خود بعد ازینکه مدتی در جنوب هندوکش مستقر ماند از راهای "کوبها" و وادی ارغنداب و دره بولان به وادی "سندهو" پایان شدند و در ماورای آن پیش رفتند، جنگ "ده ملک" از واقعاتی است که سرراه حرکت آنها واقع شد. و حتی در تجزیه عشایر این قبیله مهم و اتحاد قبایل دیگر دخالت زیاد دارد. علت ظاهری این جنگ عزل و بر قراری دو نفر ریشی، مشاورین مذهبی است و اصل قضیه چنین است:

"سوداس" پادشاه پسر"دیوا داسا" پاد شاه قبیله "بهاراته" مشاور مذهبی داشت موسوم به "ویسوا میترا" Visvamitra که اصلا از خانواده ادب دوست "کوزیکا" Kusika مربوط قبیله "بهاراته" بود. این مشاور مذهبی به قوه روحانی و تدابیر سنجیده و نفوذ معنوی خودبه "سوداس" کمک زیاد نموده و مخصوصاً در فتوحات حوزه "ستردو" Sturdu (ستلج) و "و بپاشا"، Vipasha (به آس) مدخلیت زیاد داشت به علتی که درست فهمیده نمیشود شاه روزی مشاور مذکور را عزل وعوض او شخص دیگری موسوم به "واسیستاس" Vasistas را مقرر نمود و در نتیجه مخالفت های سختی میان دوریشی مذکور و خانواده ها و قبایل شان رخ داده. "ویسوا میترا" چون در بیان و تدبیر خیلی مقتدر بود و نفوذ زیادی در میان قبایل داشت فوراً بر علیه "سوداس" داخل اقدمات شده بعضی عشایر خود قبیلۀ "بهاراته" راکه "شاه و شاعر" یعنی "سوداس" و "ویسوامیترا" به آن مربوط بودند با قبایل اتحادیۀ "پنکه جانا" و دیگر قبایل بزرگ و با شهامت مثل "پکتها" (پکتویس پارت، یا پختون ها)، "الیناها" (نورستانی ها) "بها لانا" (باشندگان درۀ بولان امروزه)، شیواها (باشندگان قریب اندوس) وغیره را بهم متحد ساخته و "جبهۀ بهاراته" را بر علیه "سوداس" تشکیل نمود. درین جنگ "سوداس" فاتح برآمد و ملکان قبیلۀ (انو Anus) و "دریو هو Druhyu" کشته شد و یکی از عللی هم که احفاد قبایل ده گانه آریائی که پایان اسمای آنها را به ترتیب ذکر میکنیم در خاک آریانا یا افغانستان زندگانی میکنند هم همین است که بعد از شکست جبهۀ "ویسوامیترا" ایشان به کشور خود ماندند و دیگر به فکر مهاجرت نه افتادند..

اسمای قبایل ده گانه قرار ذیل است:

(1) الیناها Alinas (نورستانی ها)

(٢) پکتها Pakthas (پکتویس، پارت، پختون، پختانه)

(۳) بها لاناها Bhalanas (اهالی موجودۀ دره بولان)

(4) شیواها Chivas (اهالی قریب اندوس یا اهالی شیو کی کابل)

(ه) ویشانن ها Vishanins

(٦) انوها Anus

(۷) دریوهوها Druhyus

(۸) تورواشا ها Turvasa

(۹) یادوها Yadus

(۱۰) پوروها Purus (ساکنین اندوس علیا و باشندگان حواشی گندهارا)