شکست شیر خان ترین حکمران پشین و فتح حکمدار صفوی
در عصر شاهی جلال الدین اکبر حسن خان ترین در ولایت (پښین)(۶) قندهار یکی از روسای ملی بشمار میرفت شاه بیگ خان صوبدار قندهار چون این شخص را همسر امور حکمرانی خود میدید، بنابران وی را از میان برداشت و حسن خان مجبور گردید که به فارس فرار کند، چون در اواخر سلطنت جهانگیر قندهار در تصرف صفویان امد، شیرخان ترین پسر حسن خان مذکر که شخص آهنینی بود پس بصفحات پښین رسید و ریاست تمام قبایل پښتون آن حدود را احراز داشت و مستقلا به امور جهانبانی آنصوب پرداخت، بعد از آنکه شاه عباس صفوی در سال (۱۰۳۸ه) مرد، و پسرش شاه صفی جانشین وی گردید، شیرخان افغان باتکهای نیروی ملی خواست، که سلطۀ اقتدار اجنبی را از خود دور سازد، بنابران با علی مردان خان ولد گنج علی خان اوزبک که از عمائد دولت صفوی و بعد از پدر حکمران ایالت قندهار بود در آویخت، و راه آمد و شد هند و قندهار را مسدود ساخت، شیرخان در اواسط سال (۱۰۴۱ه) قوای ملی قبائلی را گرد آورد، بعزم تسخیری سیوی و گنجابه(۷) نهضت فرمود، علی مردان که منتظر چنین فرصت بود وقتیکه از رفتن شیرخان و قوای وی بسمت سیوی آگهی یافت و دید که در پښین محدودی از بازماندگان شیرخان مانده اند بنا بران بصورت ناگهانی با چهار هزار سوار از قندهار بر پښین تاخت و آن قلعه را که مقر حکومت شیرخان ترین بود، با تمام دارائی آن مرد دلاور افغان تصاحب نمود و اهل و عیال وی را را نامردانه اسیر کرده و بقندهار فرستاد، شیر خان چون ازین واقعه آگهی یافت مردانه بر علی مردان تاخت و در جنگی که در نواح پښین با قوای علی مردان نمود وی را شکست فاحشی داد ولی بد بختانه لشکر شیرخان از هم هم پاشید، و مجبور گردید که به دوکی و چتیالی (در ژوب علیا) عقب نشیند، بعد ازین شیرخان در مقابل علی مردان چندین بار قد علم کرد ولی کاری از پیش برده نتوانست، بنابران ذریعۀ احمد بیگ خان حاکم ملتان در دوم رمضان (۱۰۴۱ه) بدربار شاه جهان آمد و از طرف شاه ظاهراً نوازش یافت و نفیا در پنجاب جاگیری به وی داده شده (۸).