تشکیلات عسکری

از خصایص بسیار مفید اداره بابر تنظیم، عسکری او بود ، که در اکثر جنگها وسیلۀ پیروزی او بوده است. این گونه تنظیم لشكري از عصر تیمور در خانوادۀ بابر باقی بود، و امیر تیمور در کتاب تزک خود آنرا شرح داده است ، و بابرهم در همین تنظیمات، تجربه و سابقه یی داشت و همواره درأس این تنظیم ، امرای عسکری با تجربه و آزموده خود را می گماشت. بابر لشکریان خود را برده ده و پنجاه نفر تقسیم میکرد، که هر دسته سرداری داشت و در میدانهای جنگ مواقع خود را چینین میگرفتند : 

۱- میمنه (برنغار )

۲- ميسره (جرنغار) 

۳- قلب (قول ) 

که بر راست آن اونگ قول و برچپ سول قول بود. و در مركز قول یک دسته خاص لشكر وجود داشت ، که قسمت راست آنرا اونگ یان و چپ راسول یان میگفتند. ولی با خود بابر هم در مرکز قول جوانان خاصه بنام تا بین می بودند ، که یمین و یسار آنها را صرف بنام اونگ وسول نامیده بود . بابر بدین ترتیب درجنگ کندهار ۹۱۳ هـ ۱۵۰۷م وجنگ پانی پت ۹۳۲ هـ  ۱۵۲۵ م عساکر خود ر اترتیب و بمیدان جنگ حاضر کرده بود. ولشکر او عبارت از سه صنف پیاده Infantry و سو Infantry و وار Cavalry و توپچی Artillery بود که درصنف توپچی ضرب زن - دیگ فرنگی - ارابه و تفنگ شامل میگردد ، و این صنف در صف اول محاربه قرار میگرفت، وآتش باز ـ رعد انداز ـ تفنگ انداز فرنگی انداز کار کنان این دسته بودند.

در هر سه صنف، سپاهیان عادی در تحت قیادت "امرأ" بوده اند، و گاهی سپاهی عادی نظر به دلاوری و لیاقت خود به تابین خاصه می آمد ، که این جماعت  را "نزدیکیان و ایچکیان" می نامیدند و از همین درجه به "مرتبه امرادی" میرسیدند . که عبارت از منصب دار Officer باشد.

در جنگ هائی که بابر را به کنارهای دریای گنگ با بنگالیان روی داد (۹۳۵  هـ ۱۵۲۸ م) علاوه بر استعمال صنوف ثلاثه لشکری ، کشتی های زیادی در دسترس سپاهیان بابر بود ، که آنرا بنام های ذیل ذکر میکند :

۱- کشتی گنجایش، پیشکش سلطان جلال الدین که دو طبقه داشت.

۲- کشتی آسایش، برای اباته وآرام که سابقاً کشتی بابری نام داشت.

۳- کشتی فرمایش، برای رسانیدن او امر و اطلاعات و کارهای متفرق دیگر.

۴- کشتی آرایش ، که بنام پیش کش کنندۀ آن آرایش خان نامید هشده بود این کشتی ها تالارهای کلانی داشت . 

در عصر بابر در هندوستان مطابق "قاعده پرگنه" برعدد نفوس يكصد هزاری صد سوار به عسکر می آمد که هر کرور را ده هزار سوار شمار میکردند وبدين حساب در فرمان جمادی الاخری  ۹۳۳ هـ ۱۵۲۷ م عدد عساکر مخالف خود را دوصد و یک هزار سوار به قلم میدهد که متعلق به عدد نفوس ۲۰ کرور و ده لک باشد ، در حالیکه تمام لشکریان بابر درجنگ پانی پت دوازده هزار بود .