32

جنگهای قندهار و فتح آن

از کتاب: تاریخ افغانستان در عصر گورکانیان (تیموریان) هند ، فصل دوم

در اوایل جلوس همایون که قندهار در جملۀ ولایات افغانی به شهزاده کامران سپرده شد، وی شخصی بنام خواجه کلان بیگ به حکمرانی سپرده شد, وی شخصی را بنام خواجه کلان بیگ به حکمرانی قندهار گماشت، در حدود سال (۹۴۲ه‍) شاه طهماسب صفوی اغروان (۳) حکمران هرات  را موقوف و عوض وی صوفیان خلیفه نامی را بحکومت هرات نامزد ساخت، اغروار برادر شاه سلم میرزا را اغوا نموده و برای اینکه ببهانۀ فتح قندهار گریز گاهی را برای خود یافته باشد برقندهار تاخت آورد، ولی خواجه کلان بیگ تا مدت هشت ماه در حصار قندهار پای مردانگی افشرد، و با عسکر صفوی مردانه جنگید، تا که در غره شعبان همین سال شهزاده کامران از لاهور بقصد دفع قوای صفوی بقندهار آمد و در حدود آنشهر با سیام میرزا مصاف داد و جنگی عظیم واقع شد، که خود اغروار درین جنگ دستگیر و به جزا رسید، و قوای صفوی از هم شکست و سام میرزا با حالت خسته و زبون از میدان گریخت و قندهار در دست شهزاده کامران  ماند که بعد از فتح خواجه کلان  بیگ را در آنجا ماند و خود بسوی لاهور شتافت(۴) 

در آغاز سال دیگر خود طهماسپ صفوی قندهار را به محاصره انداخت و خواجه کلان بیگ حکمران آنجا در خود تاب مقاومت ندیده و شهر را به شاه صفوی سپرد و خود براه تنه و اوچ در لاهور بحصور کامران رفت، طهماسپ قندهار را بعد از فتح به میرزا ابداغ خان قاجار لاهور شنید دفعۀ دوم بعزم قندهار از لاهور آمد که بداغ خان حکمران صفوی امان طلبید، و شهر را به فاتح خود سپرد و باینصورت قندهار بار دوم بتصرف شهزاده کامران گورگانی در آمد(۵).