آریائیهای بخدی یا مرکزی
ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻫﺠﺮﺕ ﺁﺭﻳﺎﻳﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﲞﺪﻯ، ﲨﻌﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﲞﺪﻯ ﻭ ﺑﺎﺧﱰ ﻭ ﺩﺍﻣﻨﻬﺎﻯ ﻫﻨﺪﻭﻛﺶ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﻧﺪ، ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻨﺎﻡ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﺧﻮﻳﺶ ﲞﺪﻯ )ﲞﺖ = ﭘﻜﻬﺖ ﭘﺸﮕﺖ = ﭘﺸﺘﻮﻥ( ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻫﻤﲔ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭﺟﻨﮓ ﺩﻩ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺑﺮ ﻛﻨﺎﺭ ﺩﺭﻳﺎﻯ ﭘﺎﺭﻭﺷﻨﻰ Parushni )ﺭﺍﻭﻯ( ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻨﺎﻡ ﭘﻜﺘﻬﻪ paktha ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ۹ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﲔ ﺩﺭﻗﺪﱘ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺘﻮﻥ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﻳﻌﻨﻰ ﻭﻳﺪﺍ ﻣﻜﺮﺭﺍﹰ ﻧﺎﻡ ﭘﻜﻬﺖ ﻭ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﻭ ﺷﻬﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﻭ ﺭﺟﺎﻝ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺁﻣﺪﻩ ۱۰ ﻛﻪ ﺩﺭﺣﺪﻭﺩ ) ۱۴۰۰ ﻕ ﻡ( ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﱃ ﺍﻳﻦ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺭﺍ ﺗﺎﻛﻨﺎﺭ ﺭﺍﻭﻯ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﮕﺮﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﳒﻤﻠﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎﻯ ﻗﺪﱘ ﺑﺴﻰ ﺍﺯ ﺭﺟﺎﻝ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﺑﲔ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﺭﻭﺍﻳﺎﻧﺎ Turvayana ﻧﺎﻡ.
ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﭘﻜﻬﺖ ۱۱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﺸﺘﻮﻯ ﻛﻨﻮﻧﻰ ﻫﻢ ﻣﻌﻨﻰ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻡ ﺗﻮﺭﻩ ﻭ ﻫﻮﻧﻰ ﻳﻌﻨﻰ ﴰﺸﲑ ﺯﻥ ﺍﺳﺖ.
ﻫﻤﭽﻨﲔ ﻧﺎﻣﻬﺎﻯ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺩﺍﺳﻬﺎ Dasa ﻭﺑﺮﻳﺴﺎﻳﺎ Brisaya ﻭ ﭘﺎﻧﻰ Pani ﻭ ﭘﺎﺭﺍﻭﺍﺗﺎ Paravataa ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﻨﺎﺭﻫﺎﻯ ﺳﺮﺍﺳﻮﺗﻰ Sarasuoti ﻳﺎ ﻫﺮﺍﻭﺗﻰ ﻳﻌﻨﻰ ﺩﺭﻳﺎﻯ ﺩﻫﺮﺍﻭﺕ ﻭ ﺍﺭﻏﻨﺪﺍﺏ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻴﻜﺮﺩﻧﺪ، ﻭ ﺑﻘﻮﻝ ﳏﻘﻖ ﻫﻴﻠﱪﺍﻧﺖ Hillebrandt ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺭﺍﻛﻮﺯﻯ )ﻗﻨﺪﻫﺎﺭﻛﻨﻮﻧﻰ( ﺑﻮﺩﻧﺪ ۱۲ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺑﻨﺎﻣﻬﺎﻯ ﺩﺍﺳﻮﻭﭘﺎﻧﻰ ﻭﭘﺮﻭﺕ Parvat ﻭ ﺑﺮﳜﮓ Bareech ﺩﺭ ﺑﲔ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺯﺍﺑﻠﻰ ﻭ ﮊﻭﺑﻰ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﻮﺩﻧﺪ .
۱۳ ﺑﺸﻬﺎﺩﺕ ﻣﱳ ﺳﺮﻭﺩ ﻭﻳﺪﻯ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺑﻌﺪﻯ ﺗﺎ )ﻣﻬﺎﺑﻬﺎﺭﺗﻪ( ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺍﺯﺣﻮﺯﮤ ﺍﻛﺴﻮﺱ ﻭ ﺍﺯ ﴰﺎﻝ ﻫﻨﺪﻭﻛﺶ ﲜﻨﻮﺏ ﺁﻥ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﳒﺎﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﺴﲑ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺑﻞ )ﻛﻮﺑﻬﺎ( ﻛﺮﻡ )ﻛﻮﺭﻣﻮ( ﮔﻮﻣﻞ )ﮔﻮﻣﺎﺗﻰ( ﺳﻮﺍﺕ )ﺳﻮﺍﺳﺘﻮ( ﺑﻪ ﻛﻨﺎﺭﻫﺎﻯ ﺳﻨﺪ )ﺳﻨﺪﻫﻮ( ﺭﺳﻴﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﳒﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﭘﻨﺠﺎﺏ ﻳﺎ )ﺳﭙﻨﻪ ﺳﻨﺪﻫﻮ( ﻳﺎ )ﻫﭙﺘﻪ ﻫﻨﺪﻭ( ﻳﻌﻨﻰ )ﻫﻔﺖ ﺩﺭﻳﺎ( ﻭﺍﺻﻞ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ، ﺳﭙﺲ ﺑﻄﺮﻑ ﻗﻠﺐ ﻫﻨﺪ ﭘﺮﺍﮔﻨﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﻭﺍﻗﻮﺍﻡ ﳏﻠﻰ ﺭﺍ ﺑﻄﺮﻑ ﺟﻨﻮﺏ ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮﻩ ﺭﺍﻧﺪﻩ ﺍﻧﺪ.
ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﻫﻨﺪﻯ ﻛﻪ ﻣﺘﻮﻥ ﻗﺪﱘ ﺳﻨﺴﻜﺮﻳﺖ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﮔﺬﺭﺍﻧﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﺧﻮﺩ ﺑﻬﱰ ﻣﻴﺪﺍﻧﻨﺪ، ﻣﺴﻜﻦ ﻗﺪﱘ )ﺍﻧﺪﺭﺍ( ﻳﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﴰﺎﱃ ﻳﺎ ﻣﻬﺪ ﻗﺒﺎﻳﻞ )ﺑﻬﺎﺭﺗﻪ( ﻛﺠﺎ ﺑﻮﺩ؟ ﺩﺭ ﺭﻭﺷﻨﻰ ﲢﻘﻴﻘﺎﺕ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻰ ﺻﺮﳛﱰ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﺪ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺑﻬﺎﺭﺗﻪ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺑﻠﺦ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﳒﺎ ﺑﺸﺮﻕ ﻭ ﻏﺮﺏ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.
ﻧﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﻭﺭﺷﮕﺎﻩ ﻭ ﻣﻬﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺩﺭﺍﺩﺏ ﻭ ﻳﺪﻯ ﺑﻠﻬﻴﻜﺎ Balhika ﺑﻮﺩ - ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺗﻬﺮﻭﺍﻭﻳﺪﺍ Veda Athara- ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻬﺎﺭﺗﻪ ﺑﻬﻠﻴﻜﻪ Bahlika ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﭘﺎﻧﻰ ﻧﻰ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺷﻨﺎﺱ ﺳﻨﺴﻜﺮﻳﺖ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ ﻗﺮﻥ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻣﻴﻼﺩﻯ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺑﻬﻴﻜﻪ ﺭﺍ ﺑﻠﺨﻴﺎﻥ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ ۱۴ ﻭ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺍﻭﺳﺘﺎ ﺍﺯ ﲨﻠﮥ ﺷﺎﻧﺰﺩﻩ ﻛﺸﻮﺭ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ، ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺁﻥ ﲞﺪﻯ Bakhdi ﺑﻮﺩ ۱۵ ﻛﻪ ﺻﻔﺖ ﲞﺪﱘ ﺳﺮﺑﺮﺍﻡ )ﺑﻠﺦ ﺯﻳﺒﺎ( ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺑﻘﺮﺍﺭ ﲢﻘﻴﻖ ﺍﻭﺳﺘﺎ ﴰﺮﺩﻩ ﻣﻴﺸﻮﺩ ۱۶ ﻭ ﺑﻘﻮﻝ ﺟﻴﻜﺴﻦ Jakson ﺩﺭ ﻧﺴﺨﻪ ﭘﻬﻠﻮﻯ ﺍﻭﺳﺘﺎ )ﲢﺮﻳﺮ ﻗﺮﻥ ﻫﺸﺘﻢ ﻣﻴﻼﺩﻯ( ﻛﻪ ﺍﺯ ﲰﺮﻗﻨﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺣﺮﻭﻑ ﻋﻨﺼﺮﻯ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻡ )ﺏ-ﺥ-ﺩ-ﻯ( ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺩﺏ ﭘﻬﻠﻮﻯ ﲞﻞ ﻭ ﲞﻠﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺸﺄ ﻧﺎﻡ ﺑﺎﺧﱰ ﻛﺸﻒ ﺷﺪﻩ - ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻡ )ﲞﻞ ﺑﺎﻣﻴﻚ( ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺩﺏ ﺩﺭﻯ ﺑﻠﺦ ﺑﺎﻣﻰ ﺍﺳﺖ.
۱۷ ﻭ ﻋﲔ ﻫﻤﲔ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻰ ﻭﺍﻟﻪ ﺩﻭﭘﻮﺳﻦ Poussin de Valle ﻧﻴﺰ ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻃﻮﺭﻳﻜﻪ ﭘﻴﺸﱰ ﮔﻔﺘﻢ، ﻧﺎﻡ ﭘﻜﻬﺖ ﻭﻳﺪﻯ ﻭ ﭘﻜﺘﻮﻳﺲ ﻫﲑﻭﺩﺕ ﺍﺯ ﻫﻤﲔ ﺭﻳﺸﻪ ﲞﺪﻯ ﻭ ﲞﺘﻰ ﺍﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﲟﺮﻭﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﲞﺖ ﻭ ﭘﺸﮕﺖ ﻭ ﭘﺘﻮﻥ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺁﺳﻴﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺍﺯﻧﻬﺎ ﺑﻬﺎﺭﺗﻪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻏﲑ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻫﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ، ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻭ ﺍﻧﺘﺴﺎﺏ ﻋﺪﻩ ﻳﻰ ﺍﺯ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻫﻨﺪﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﻠﺦ ﻭ ﺑﺎﺧﱰﻳﺎﻥ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻴﺴﺎﺯﺩ- ﻣﻦ ﺑﺎﺏ ﻣﺜﺎﻝ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﺩ ﺭﺍ ﺟﺪﮤ ﺍﺳﻄﻮﺭﻩ ﻳﻰ ﻗﺒﻴﻠﻪ )ﻣﺎﺩﺭﺍ( ﺯﻥ ﻛﺴﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﻨﺎﻡ )ﻭﻳﻮﺷﻴﺖ ﺍﺳﻮﻩ( aceua Vyushit ﻛﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻧﺎﻡ ﺑﻨﺎﻡ ﻭﻳﺸﺖ ﺍﺳﭙﻪ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﺑﻠﺦ ﻣﲑﺳﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻋﲔ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﺑﻠﺦ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﻴﻜﻰ ﺍﺯ ﺭﺟﺎﻝ ﺗﺎﺭﳜﻰ ﺑﻠﺨﻰ ﻭ ﺑﺎﺧﱰﻯ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻴﮕﲑﺩ ﻭ ﻛﻠﻤﻪ )ﺍﺳﻮﻩ( ﻳﺎ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺸﺘﻮﻯ ﺁﻥ ﺍﺳﭙﻪ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﭘﺴﻮﻧﺪ ﺩﺭ ﻧﺎﻡ ﮔﺬﺍﺭﻯ ﺭﺟﺎﻝ ﺑﻠﺦ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺮﻭﺝ ﺑﻮﺩ.
ﭘﺎﻧﻰ ﻧﻰ Panini ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﻗﺮﻥ ﭼﻬﺎﺭﻡ )ﻕ،ﻡ( ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻠﺘﻘﺎﻯ ﺩﺭ ﻳﺎﻯ ﻛﺎﺑﻞ ﻭ ﺍﺑﺎﺳﲔ ﺩﺭﻣﻘﺎﺑﻞ ﺍﺗﻚ ﺑﺮ ﻛﻨﺎﺭ ﻏﺮﺑﻰ ﺁﻥ ﺭﻭﺩ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﺰﻳﺴﺖ ﻭ ﮔﺮﺍﻣﺮﻭﻳﺪﻯ ﺭﺍ ﺑﻨﺎﻡ Asht-Adhyaya ﻳﻌﻨﻰ ﻫﺸﺖ ﻟﻜﭽﺮ ﻧﻮﺷﺖ، ﻭﻯ ﺯﺑﺎﻥ ﻭﻳﺪﻯ ﺭﺍ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﻭ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮔﺮﺍﻣﺮﻯ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻧﺎﻡ ﺁﻥ ﺭﺍﺳﻨﺴﻜﺮﻳﺖ Sansakrit ﻳﻌﻨﻰ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﻭ ﺍﺻﻼﺡ ﺷﺪﻩ ﮔﺬﺍﺷﺖ ۱۸ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻡ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﭘﺸﺘﻮ ﺳﻨﻪ ﻛﺮﻳﺘﻪ krita - Sana ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﲔ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻌﻨﻰ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ.
ﻭ ﭼﻮﻥ ﭘﺎﻧﻰ ﻧﻰ ﺍﺯ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﺳﻮﺍﺣﻞ ﺷﺮﻗﻰ ﺍﺑﺎﺳﲔ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ، ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺫﻛﺮ ﻭﻯ ﺍﺯ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺑﻬﻴﻜﻪ Bahika ﻣﻌﺘﱪ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﻭﺍﻟﻪ ﺩﻭﭘﻮﺳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ - ﻛﻪ ﺑﻬﻴﻜﻪ ﻳﻘﻴﻨﺎﹰ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻠﺦ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻋﺸﺎﻳﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﻫﻨﺪﻯ ﺷﻬﺮﺕ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﺑﻠﺦ ﺩﺭ ﻣﺴﲑ ﺭﻭﺩ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺑﺎﻵﺧﺮ ﺑﻬﻨﺪ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ.
ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮﻳﻦ ﻣﺎﺧﺬ ﻭ ﻣﺘﻮﻥ ﻗﺪﱘ ﺳﻨﺴﮕﺮﻳﺖ ﭘﺪﺭ ﻣﻮﺧﺎﻥ ﻳﻮﻧﺎﻥ ﻫﲑﻭﺩﺕ Herodotus ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻗﺒﻞ ﺍﳌﻴﻼﺩ ﻛﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﭘﺎﻧﻴﻨﻰ ﺍﺳﺖ ﺫﻛﺮﻯ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﻗﺒﻴﻠﮥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻨﺎﻡ ﭘﻜﺘﻮﻳﻚ Paktuike ﻭ ﮔﻨﺪﺍﺭﻯ Gandarioi ﻭ ﺳﺘﺎﮔﻮﺩﻯ Sattagudai ﻭ ﺩﺍﺩﻳﻜﻰ Dadikai ﻭ ﺍﭘﺎﺭﻭﺗﻰ Aparutoi ﳕﻮﺩﻩ ۱۹ ﻛﻪ ﺑﻘﺮﺍﺭ ﺭﺃﻯ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﳏﻘﻖ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﭘﺸﺖ ﻭ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻭ ﮔﻨﺪﻫﺎﺭﻯ )ﮔﺪ Gadara ﻛﺘﻴﺒﮥ ﺩﺍﺭﻳﻮﺵ( ﻭﺷﺘﻚ )ﺗﺘﻪ ﮔﻮﺵ Thatagush ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﻰ( ﻭ ﺗﺎﺟﻴﻚ ﻭ ﺍﻓﺮﻳﺪﻯ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺁﺑﺮﻭﻣﻨﺪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﴰﺮﺩﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺴﺎﻛﻦ ﺗﺎﺭﳜﻰ ﺧﻮﺩ ﺑﺮ ﻗﺮﺍﺭﻧﺪ.
ﻭ ﺫﻛﺮﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﻣﺮﻛﺰﻯ ﺍﻳﻦ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻳﻌﻨﻰ ﭘﺸﺎﻭﺭ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﻴﻜﺎﺗﻮﻳﺲ Hecataeus )ﺣﺪﻭﺩ ۵۰۰ ﻕ،ﻡ( ﺑﻨﺎﻡ ﻛﺎﺳﭙﺎﭘﻮﺭﻭﺱ Kaspapyras ﺩﺭ ﮔﻨﺪﻫﺎﺭﺍ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻗﺮﺍﻳﻜﻪ ﺁﺭﻛﻴﻮﻟﻮﮊﺳﺘﻬﺎﻯ ﺷﻴﻜﺎﮔﻮﻯ ﺍﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺘﺎﺯﮔﻰ ﺩﺭﻛﺘﻴﺒﮥ ﭘﺎﺭﺗﻰ ﻭ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ ﺷﺎﭘﻮﺭ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﻧﻘﺶ ﺭﺳﺘﻢ ﻓﺎﺭﺱ )ﺣﺪﻭﺩ ۲۶۰ ﻡ( ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻧﺎﻡ ﭘﺸﺎﻭﺭ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﭘﻴﺴﺸﮕﻮﺭ Pshkhnro ﻳﺎ Paskibonra ﺍﺳﺖ ۲۰ ﻛﻪ ﭘﺴﺎﻧﱰ ﭘﺮﺷﺎﭘﻮﺭﻩ )ﺳﻨﺴﻜﺮﻳﺖ( ﻭ ﭘﻮ - ﻟﻮ- ﺷﺎ- ﭘﻮ- ﻟﻮ Po-lo-sha-po-lu ﻫﻴﻮﻥ ﺗﺴﺎﻧﮓ HsuanTsang ﺯﺍﺋﺮ ﭼﻴﻨﻰ ﻭ ﭘﻮﺷﺎﭘﻮﺭ ﻭ ﻓﺮﺷﺎﻓﻮﺭ ﻭ ﭘﺸﺎﻭﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯﻳﻦ ﺑﺮﻣﻰ ﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻗﺪﱘ ﺗﺎ ﺍﻭﺍﺋﻞ ﻋﺼﺮ ﻣﺴﻴﺤﻰ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺩﺭﲨﻠﮥ ﺧﻮﺩ )ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ( ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﻧﺪ.
ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻗﺪﱘ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﺩﻩ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺑﺮﻛﻨﺎﺭ ﺭﺍﻭﻯ ﻫﻢ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻘﺎﻳﺎﻯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﮥ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺍﺻﻄﻼﺣﻰ ﺍﺳﺖ ﺳﻨﺴﻜﺮﻳﺖ ﺑﺸﻜﻞ ﭘﻨﻜﻪ ﺟﺎﻧﺎ Jan Panka- ﻗﺒﺎﻳﻠﻰ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﺩﺭﻳﻮﻫﻮ Druh ﻳﺎﺩﻭ Yaduo ﺗﻮﺭ ﻭﺍﺷﺎ Tarvasha ﺍﻧﻮ Anuo ﭘﻮﺭﻭ Pauruo ﺷﺎﻣﻞ ﺍﻧﺪ ﻭ ﭘﺮﻭﻓﻴﺴﺮ ﺷﺎﻧﺪﺭﺍ ﺩﺍﺱ Dos Shandra ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻗﺪﱘ ﻫﻨﺪ ﺩﺭ ﭘﻮﻫﻨﺘﻮﻥ ﻛﻠﻜﺘﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﻛﺘﻠﻪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻬﺎﺭﺗﻪ ﺩﺭﻳﻦ ﲨﻠﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﻬﻤﱰﻳﻦ ﻗﺒﺎﺋﻞ ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ )ﭘﻮﺭﻭ( ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻭﻻﺩ ﺍﻭ ﻳﻌﻨﻰ ﭘﻮﺭﺍ ﻭﺍ Pouravao ﺑﺎﻛﺘﻠﻪ )ﺑﻬﺎﺭﺗﻪ( ﻧﺰﺩﻳﻜﻰ ﻭ ﻗﺮﺍﺑﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺭﺍﻫﻰ ﻛﻪ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺑﻬﺎﺭﺗﻪ ﺩﺭ ﻣﺴﲑ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﻫﺎ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﳕﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.
ﻳﻌﻨﻰ ﺍﺯﴰﺎﻝ ﻫﻨﺪﻭﻛﺶ ﺍﺯﺑﻠﺦ ﻭ ﺑﺎﺧﱰﺍﻥ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﻭ ﲜﻨﻮﺏ ﺁﻥ ﻓﺮﻭﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺮ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﭘﻨﺠﺎﺏ ﻭ ﺧﺎک ﭘﻬﻨﺎﻭﺭ ﻫﻨﺪ ﭘﺮﺍﮔﻨﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ.
ﭘﺮﻭﻓﻴﺴﺮ ﺩﺍﺱ ﻣﺴﻜﻦ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﭘﻮﺭﻭ ﺭﺍ ﺩﺭﮤ ﻋﻠﻴﺎﻯ ﺍﻧﺪﻭﺱ ﺩﺭ ﺣﻮﺍﺷﻰ ﮔﻨﺪﻫﺎﺭﺍ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻳﻰ ﺍﺯ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺩﺭﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭﱃ ﺍﮔﺮ ﺑﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻗﺪﳝﱰﻳﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﺁﺭﻳﺎﺋﻰ ﺭﺳﻴﺪﮔﻰ ﺷﻮﺩ - ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﻜﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻌﺐ ﻭ ﻋﺸﺎﻳﺮ ﻫﻢ ﻧﮋﺍﺩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﻛﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﻢ.
ﺍﮔﺮ ﻣﻬﺎﺑﻬﺎﺭﺗﻪ ﻭ ﭘﻮﺭﺍﻧﺎ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻬﺎﻯ ﲪﺎﺳﻰ ﻭﻳﺪﻯ ﻭ ﺍﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﻭ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎﺳﺎﺱ ﺍﺩﺏ ﻭ ﻓﻠﻜﻠﻮﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻮﻯ ﺑﻬﻢ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻛﻨﻴﻢ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺭ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﻮﻥ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻭ ﻗﺪﱘ ﺁﺭﻳﺎﻳﻴﺎﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻫﻨﺪﻯ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺩﺭ ﴰﺎﻝ ﻫﻨﺪﻭﻛﺶ ﻭ ﺣﻮﺯﮤ ﺍﻛﺴﻮﺱ ﺑﻮﺩ.
ﺗﺎ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﻭ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﻣﺎ ﺳﺮﻭﺩ ﻭﻳﺪﻯ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎﻧﺴﻜﺮﻳﺖ ﻫﻨﺪﻯ ﻭ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ ﺑﻮﺩ.
ﺑﻪ ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻋﲔ ﻫﻤﲔ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺍﻭﺳﺘﺎﻯ ﻗﺪﱘ ﺑﻠﺦ - ﻛﻪ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﺭ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﺯﮤ ﭘﻬﻠﻮﻯ ﺳﺎﺳﺎﻧﻰ ﺑﺪﺳﺖ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻭﺳﺘﺎﻯ ﻗﺪﱘ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﻣﺘﻮﻥ ﺍﻭﺳﺘﺎﻯ ﺳﺎﺳﺎﻧﻰ ﻭﺳﺎﻳﺮ ﻛﺘﺐ ﭘﻬﻠﻮﻯ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻬﻤﻰ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﻛﺮﺩﻩ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺑﻠﺦ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻭﻻﻳﺎﺕ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﻛﺜﺮ ﻗﻄﻌﺎﺕ ۱۶ ﮔﺎﻧﻪ ﺁﺭﻳﺎﻧﺸﲔ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺷﺎﻣﻞ ﺍﺳﺖ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻭﺍﺿﺤﱰ ﻭ ﺭﻭﺷﻨﱰ ﻣﻌﺎﺋﻨﻪ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ.
ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺍﺯ ﺷﺮﺡ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺁﻥ ﺻﺮﻑ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ ﻭ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪﺍﻥ ﻓﺮﮔﺮﺩ ﺍﻭﻝ )ﻭﻧﺪﻳﺪﺍﺩ( ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺍﺟﺰﺍﻯ ﺍﻭﺳﺘﺎ ﻭ ﺑﻪ )ﻳﺸﺘﻬﺎ( ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻨﺪ.
ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ﺍﻭﺳﺘﺎ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﻪ ﻭ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﻭ ﺗﺸﻜﻼﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺍﺩﺑﻰ ﻭ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺍﺯ ﻣﺘﻮﻥ ﻭﻳﺪﻯ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺎ ﻣﺪﺧﻠﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﻘﺎﻳﺴﮥ ﻣﺘﻮﻥ ﻭﻳﺪﻯ ﻭ ﺍﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﻭ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﳏﺘﻮﻳﺎﺕ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﳜﻰ ﻭ ﲪﺎﺳﻰ ﺁﻥ ﺑﺎﻫﻢ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺒﺎﺩﻯ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﻭ ﻛﻠﻰ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺎ ﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﻌﻠﻘﺎﺕ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻛﺸﻮﺭ ﻫﺎﻯ ﳎﺎﻭﺭ ﺩﺭ ﴰﺎﻝ ﻭ ﺷﺮﻕ ﻭ ﻏﺮﺏ ﺭﻭﺷﻦ ﻣﻴﺴﺎﺯﺩ.
ﺗﺸﺎﺑﻪ ﺷﺪﻳﺪ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻭﺳﺘﺎ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﻭﻳﺪﺍ ﲝﺪﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍ ﳍﺠﻪ ﻫﺎﻯ ﻳﻚ ﺯﺑﺎﻥ ﻗﺪﳝﱰ ﺑﺎﻳﺪ ﴰﺮﺩ.
ﺍﻳﻦ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﺷﺪﻳﺪ ﺯﺑﺎﻥ ﺣﻜﻢ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﲑﻭﺍﻥ )ﻭﻳﺪﺍ( ﻭ )ﺍﻭﺳﺘﺎ( ﺭﻭﺯﻯ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪ ﻭﻳﻚ ﺩﻳﺎﺭ ﺯﻳﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺍﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﺎﺭ ﺣﻮﺯﮤ ﺍﻛﺴﻮﺱ، ﻫﻤﺎﻥ ﺣﻮﺯﮤ ﻭﺳﻴﻊ ﺁﻣﻮ ﺩﺭﻳﺎ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺪﱘ ﺗﺮﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎﺕ ﺧﺎک ﺁﺭﻳﺎ ﻧﺸﲔ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﺴﲑ ﺁﻥ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﻭ )ﺑﻠﺦ ﮔﺰﻳﻦ( ﻭ )ﺑﻠﺦ ﺍﳊﺴﻨﺎﺕ( ﻭ )ﲞﺪﱘ ﺳﺮﻳﺮﺍﻡ( ﻭ )ﺑﻠﻬﻴﻜﺎ( ﻭ )ﺑﺎﺧﱰﺍﻥ( ﻭ )ﲞﻞ ﺑﺎﻣﻴﻚ( ﻭ)ﺑﻠﺦ ﺑﺎﻣﻰ( ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭﺳﻴﻌﻰ ﺩﺭﻳﻦ ﺣﻮﺯﻩ، ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﲤﺎﻡ ﺍﺳﻄﻮﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﳒﺎ ﺭﺍﺟﻠﻮﻩ ﮔﺎﻩ ﻗﺪﳝﱰﻳﻦ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﻣﻴﺸﻤﺎﺭﺩ.
ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭﻳﻜﻪ ﻛﺸﻔﻴﺎﺕ )ﻣﻮﻫﻦ ﺟﻮﺩﻳﺮﻭ( ﻭ ﺗﭙﻪ ﻫﺎﻯ )ﺍﻧﻮ( ﻭ )ﻣﻨﺪﻳﮕﻚ( ﻭ ﺗﭙﻪ ﻫﺎﻯ )ﺳﻴﺎﻟﻚ( ﻭ )ﺟﻴﺎﻥ( ﺩﺭ ﺳﺎﻧﺴﻜﺮﻳﺖ ﻭ ﺍﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭ ﺣﺮﻛﺖ ﻭ ﺍﻣﻮﺍﺝ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺳﻔﻴﺪ ﭘﺮﺳﺖ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﲟﺎ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﻣﻴﻜﻨﺪ.
ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻣﺎﻭﺭﺍﺀ ﺍﻟﻨﻬﺮ ﻭ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﲟﺎﻧﺸﺎﻥ ﻣﻴﺪﻫﺪ، ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺁﺳﻴﺎﻯ ﻣﺮﻛﺰﻯ ﺳﺮ ﺯﻣﲔ ﻭﺳﻄﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺣﻔﺎﺩ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﻗﺪﱘ ﺭﺍ ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﺩﻝ ﻛﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻻﺑﻼﻯ ﺩﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺪﻭﻛﺶ ﻭ ﻭﺍﺩﻳﻬﺎﻯ ﺟﻨﻮﺑﻰ ﺁﻥ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻴﻢ.
ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻣﺪﻧﻴﺖ ﻭ ﳍﺠﻪ ﻫﺎﻯ ﻗﺪﱘ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺳﺖ ﳔﻮﺭﺩﻩ ﺣﻔﻆ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﺷﻨﺪﮔﺎﻥ ﻫﻨﺪﻭﻛﺶ ﻣﺮﻛﺰﻯ ﻭ ﺷﺮﻗﻰ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻠﻰ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺳﭙﲔ ﻏﺮ، ﳕﻮﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺭﺯ ﺁﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﭘﺸﺘﻮ ﻭ ﺩﺭﻯ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ۲۰ ﳍﺠﮥ ﳏﻠﻰ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻭﺍﺩﻯ ﻫﺎﻯ ﺳﻨﮕﻼﺥ ﻫﺎﻯ ﺁﻥ ﻛﻮﻫﻬﺎﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ.